Image
Vrienden in het park.

Sociale contacten

Samenvatting

Kinderen

  • Negen op de tien kinderen zijn positief over de relatie met vrienden
  • Kinderen met een Turkse of overig niet-Westerse migratieachtergrond zijn minder positief over vrienden
  • Kinderen uit Zuidwest zijn minder vaak positief over de relatie met vrienden

Jongeren

  • Jongeren missen hun sociale contacten in de coronatijd

Jongvolwassenen

  • Acht op de tien jongvolwassenen is tevreden over de relatie met hun beste vriend
  • Negen op de tien jongvolwassenen is tevreden over hun relatie
  • In 2020 ervaren Utrechtse mbo-studenten minder steun van hun gezinsleden en vrienden dan in 2019

Volwassenen en ouderen

  • Afname in wekelijks contact met buren tussen 2018 en 2022
  • Utrechters uit Transwijk hebben het minst vaak wekelijks contact met buren 
  • 6% van de Utrechters mist emotionele steun 
  • Volgens één op de vijf Utrechters in een kwetsbare situatie helpen sociale contacten om gezond te zijn
  • Bijna één op de drie Utrechters in kwetsbare situatie heeft onvoldoende mensen om zich heen voor hulp bij ziekte
Wat houdt het in?

Sociale contacten belangrijk voor ervaren gezondheid

Mensen die regelmatig sociale contacten hebben, zijn vaker gelukkig dan anderen. Het hangt daardoor samen met iemands ervaren gezondheid. Daarnaast kan steun van sociale contacten iemand helpen als het niet zo goed gaat. Tevredenheid over sociale contacten hangt af van hoe goed iemand zich voelt met de contacten die hij heeft en de activiteiten die hij doet.

Cijfers over kinderen

Negen op de tien kinderen zijn positief over de relatie met vrienden

In het najaar van 2021 was 89% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht positief over de relatie met vrienden. Zij geven bijvoorbeeld aan dat ze met vrienden kunnen praten over leuke en minder leuke dingen, ze op hun vrienden kunnen rekenen en vrienden hen echt proberen te helpen. Kinderen uit een eenoudergezin, kinderen uit een gezin met een lage welvaart en kinderen met een Turkse of overige niet-westerse migratieachtergrond zijn minder vaak positief over de relatie met vrienden.

Percentage kinderen dat positief is over relatie met vrienden naar migratieachtergrond

Image
91% van de kinderen zonder migratieachtergrond is tevreden over de relatie met kinderen. Van de kinderen met een Turkse migratieachtergrond is dit 78%.

Kinderen uit Zuidwest zijn minder vaak positief over de relatie met vrienden.

84% van de 10-t/m-12-jarigen uit de wijk Zuidwest is positief over de relatie met vrienden. Dit is lager dan gemiddeld in Utrecht. Kinderen uit de wijken Oost en Noordoost zijn vaker dan gemiddeld positief over de relatie met vrienden. Kinderen uit Zuidwest zijn minder vaak dan gemiddeld positief over de relatie met vrienden.

Image
In Zuidwest is 84% van de 10-t/m-12-jarigen positief over de relatie met vrienden. In Noordoost is dit percentage 94%.

Jeugdmonitor Utrecht in coronatijd

De Jeugdmonitor is in Utrecht uitgevoerd van oktober tot en met begin december 2021 onder kinderen van groep zeven en acht van het basisonderwijs. Het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland steeg sterk in de loop van oktober. Op het moment van dataverzameling golden daardoor verschillende coronamaatregelen, die in november en december steeds verder werden aangescherpt. Nederland stevende weer af op een lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Jeugdmonitor beïnvloed. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongeren

Jongeren missen hun sociale contacten in de coronatijd

Een kwart van de Utrechtse jongeren (13-15 jaar) noemt als negatieve verandering in de coronatijd dat zij hun familie en vrienden minder kunnen zien. Dit blijkt uit het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek wat in april 2021 is uitgevoerd. Een aantal jongeren geeft aan daar oplossingen voor te bedenken. Zo bellen ze wel eens met vrienden of hebben ze online contact, al is de behoefte om fysiek af te spreken groot. Enkele jongeren geven aan dat zij nieuwe mensen hebben leren kennen in de coronatijd en contact hebben met mensen die ze eerst nog niet spraken.

Ik vind het minder leuk dat ik mijn vrienden minder zie, maar doordat ik thuis zit kan ik wel met ze bellen of afspreken.

Het Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO)

In april 2021 is het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO) uitgevoerd. Dit onderzoek geeft een duidelijk beeld van hoe Utrechtse kinderen (groep 7) en jongeren (klas 2 en 3) de coronatijd beleven en de impact hiervan op hun gezondheid en leven ervaren. Vanwege de kwalitatieve aard van dit onderzoek is het niet mogelijk om een representatief beeld te geven over alle Utrechtse kinderen en jongeren. Op het moment van dataverzameling zat Nederland in een lockdown. Sinds 8 februari 2021 waren de basisscholen weer volledig geopend. Middelbare scholen waren vanaf maart deels open, maar hier gold de regel om 1,5 meter afstand te houden en mondkapjes te dragen. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongvolwassenen

Acht op de tien jongvolwassenen is tevreden over de relatie met hun beste vriend

79% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in mei t/m juli 2022 aan dat ze (zeer) tevreden zijn over de relatie met hun beste vriend of vriendin. Jongvolwassenen die alleen of bij hun ouders of verzorgers wonen, zijn hier minder vaak tevreden over. Dit geldt ook voor jongvolwassenen met een buitenlandse herkomst en jongvolwassenen met een mbo-opleiding.

Tevredenheid over relatie met beste vriend(in), naar woonsituatie

Infogram URL

Negen op de tien jongvolwassenen is tevreden over hun relatie 

90% van de Utrechtse jongvolwassenen met een vaste relatie is (zeer) tevreden over hun relatie. In totaal heeft 43% van de jongvolwassenen op dit moment een vaste relatie. Kinderen van migranten en jongvolwassenen die bij hun ouders of verzorgers wonen, zijn minder vaak tevreden over hun relatie dan andere jongvolwassenen. Jongvolwassenen die samen met hun partner en eventuele kinderen wonen, zijn hier vaker tevreden over.

Tevredenheid over relatie met partner, naar woonsituatie*

Infogram URL

In 2020 ervaren Utrechtse mbo-studenten minder steun van hun gezinsleden en vrienden dan in 2019

In het najaar van 2020 geeft 59% van de mbo-studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto in Utrecht aan dat zij (heel) veel steun ontvangen van gezinsleden. 64% ontving (heel) veel steun van vrienden. In het najaar van 2019 gaf 69% aan (heel) veel steun van gezinsleden te ontvangen en 72% van vrienden. Mbo-studenten die bij beide ouders wonen en studenten die een niveau 1-, 2- of 3-opleiding doen, ontvingen in het najaar van 2019 vaker (heel) veel steun van gezinsleden dan mbo-studenten in een andere woonsituatie of mbo-studenten met een niveau 4-opleiding.

Krijgt (heel) veel steun van het gezin:

Image
Mbo-studenten die bij beide ouders wonen, ervaren vaker (heel) veel steun van gezinsleden (74%) dan mbo-studenten in een andere woonsituatie.

Het mbo-onderzoek

Het mbo-onderzoek is uitgevoerd in het kader van het YOUth Got Talent - Dynamics of Youth project van de Universiteit Utrecht onder studenten van drie mbo-scholen in Utrecht: het Grafisch Lyceum, Nimeto en ROC Midden-Nederland. Ongeveer 1.200 mbo-studenten vulden in het najaar van 2019 de eerste vragenlijst in tijdens een lesuur op school. In het voorjaar van 2020 namen ruim 600 van deze studenten opnieuw deel aan het onderzoek. In het najaar van 2020 vulden studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto nog een keer vragenlijsten in. In totaal hebben 400 studenten op alle meetmomenten de vragenlijst ingevuld. De tweede meting van dit onderzoek is dus uitgevoerd tijdens de eerste lockdown en de derde meting tijdens de tweede lockdown. Het onderwijs vond in de periodes van de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen en het Mbo-onderzoek deels of zelfs volledig thuis plaats. Ook waren er tal van beperkingen voor het dagelijkse en sociale leven. Daarom kunnen de resultaten niet losgezien worden van de onderzoeksperiode. Zie coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.

Cijfers over volwassenen en ouderen

Afname in wekelijks contact met buren tussen 2018 en 2022

Tussen 2018 en 2022 daalde het percentage Utrechtse 18-plussers dat wekelijks contact had met buren van 48% naar 41%. 77% van de Utrechters heeft wekelijks contact met familie en 74% met vrienden of kennissen. Deze percentages zijn de afgelopen jaren stabiel gebleven. Utrechters van 18-39 jaar, met een hbo- of wo-opleiding, huishoudens zonder kinderen, eenpersoonshuishoudens, migranten en inwoners met moeite met rondkomen hebben minder vaak contact met buren dan gemiddeld. 65-plussers hebben het vaakst contact met buren.

Utrechters uit Transwijk hebben het minst vaak wekelijks contact met buren

Utrechters uit de subwijken Transwijk (26%), Pijlsweerd (28%), Lombok/Leidsche weg (30%) en de wijk Binnenstad (31%) hebben minder vaak wekelijks contact met hun buren dan gemiddeld in Utrecht.

Infogram URL

6% van de Utrechters mist emotionele steun

6% van de 18-plussers mist emotionele steun. Zij missen bijvoorbeeld mensen die hen een steuntje in de rug geven, opvrolijken of troosten. Utrechters van 40-54 jaar, met basisonderwijs of vmbo, eenouder- en eenpersoonshuishoudens, migranten en inwoners met moeite met rondkomen missen vaker emotionele steun dan andere Utrechters. Mensen met beperkte emotionele steun zijn vaker eenzaam. Lees meer over eenzaamheid.

Percentage Utrechters (18+) dat sociale steun mist naar opleidingsniveau en migratieachtergrond

Infogram URL

Volgens één op de vijf Utrechters in een kwetsbare situatie helpen sociale contacten om gezond te zijn

Eén op de vijf panelleden van Meetellen in Utrecht heeft in 2020 in een open vraag aangegeven dat sociale contacten hen helpen om gezond te zijn en te blijven. Dit werd bevestigd in de interviews, waarin meerdere panelleden vertelden dat sociale contacten en het hebben van een netwerk, vrienden of familie van belang zijn voor hun gezondheid.

Sociale contacten helpen mij heel erg qua gezondheid, delen met mensen, [en] verbinding.

Bijna één op de drie Utrechters in een kwetsbare situatie hebben onvoldoende mensen om zich heen die kunnen helpen bij ziekte

31% van de panelleden van Meetellen in Utrecht heeft onvoldoende mensen om zich heen die bij ziekte kunnen helpen, bijvoorbeeld omdat ze alleen wonen of een klein sociaal netwerk hebben. Meer dan de helft van de panelleden van Meetellen in Utrecht heeft wel iemand om zich heen die bij ziekte kan of wil helpen. Zij vragen bijvoorbeeld hulp aan ouders, andere familieleden of vrienden. In de vragenlijst lichten enkele panelleden toe dat zij het moeilijk vinden om mensen om hulp te vragen.

Image
Bijna één op de drie panelleden van Meetellen hebben onvoldoende mensen om zich heen die kunnen helpen bij ziekte.

 

Ik vind het moeilijk om hulp te vragen, maar [ik] ben net drie dagen thuis na ziekenhuisopname van tien dagen wegens Covid en astma en heb via Facebook en Thuisgekookt.nl oproepen gedaan voor hulp (vooral voor me koken en maaltijd langsbrengen) en er blijken heel veel mensen te zijn die me wel willen helpen. Ik ben blij dat ik mijn schroom overwonnen heb en zulke positieve en steunende reacties krijg en natuurlijk ook daadwerkelijke hulp.