Ervaringen met het ouderschap en hulp bij de opvoeding
Het belang voor een kansrijke start
Een goede voorbereiding op het ouderschap zorgt ervoor dat ouders minder stress in hun nieuwe rol als ouder ervaren. Als een ouder zich goed voelt, heeft dit een gunstige invloed op het opvoedgedrag en draagt het bij aan een goede ontwikkeling van het kind. Steun van mensen rondom het gezin is belangrijk voor een gezonde ontwikkeling van het kind en het welzijn van de ouders.
Samenvatting van de Utrechtse resultaten
- Als ouders bij de komst van het eerste kind met hun partner besproken hebben wat zij belangrijk vinden in de opvoeding voelden zij zich vaker voldoende voorbereid op het ouderschap.
- Ouders van jonge kinderen vinden de combinatie werk en gezin de grootste uitdaging van het ouderschap.
- 76% van de ouders van jonge kinderen vraagt om hulp en advies bij de opvoeding. Naast familie en vrienden, zijn de jeugdgezondheidszorg, kinderopvang en huisarts belangrijke bronnen van ondersteuning.
- Ouders met een niet-westers migratieachtergrond krijgen minder vaak praktische hulp bij de verzorging van hun kind(eren) van 0 t/m 3 jaar.
- 27% van de Utrechtse ouders met kinderen van 0 tot 18 jaar uit het bewonerspanel zegt dat de sfeer in het huishouden minder goed is sinds de coronamaatregelen.
Voorbereiding op en uitdagingen bij het ouderschap
72% van de Utrechters uit het bewonerspanel met kinderen tot 18 jaar voelde zich voldoende voorbereid op het ouderschap bij de komst van het eerste kind. 68% van de panelleden zegt bij de komst van het eerste kind met hun (toenmalige) partner besproken te hebben wat zij belangrijk vinden in de opvoeding. Van de ouders die dit hebben besproken, voelde 81% zich voldoende voorbereid op het ouderschap. Van de ouders die dit niet bespraken, voelde 56% zich voldoende voorbereid op het ouderschap.
Ouders aan het woord over de voorbereiding op het ouderschap:
Blijkt toch vaak anders te gaan dan je dacht. Ouderschap leer je 'on the job'.
Ik ben er gewoon aan begonnen toen het zich voordeed... Onvoorbereid.
Tijdens zwangerschap en kraamtijd krijg je veel zorg. Daarna moet je het zelf uitzoeken... Ik vond dit af en toe best lastig. Doe ik het wel goed?
Volgens mij kun je je nooit helemaal voorbereiden, want in de praktijk is het zo anders dan in je hoofd. Maar ik heb me goed ingelezen en er veel met anderen over gepraat.
Wat vinden ouders van 0 tot 4-jarigen uit het bewonerspanel de grootste uitdagingen in het ouderschap?
Hulp en advies bij de opvoeding
Ik heb geen vrienden om mij heen. Wel komt mijn broer eens in de twee weken een uurtje oppassen, als ik naar paardrijden ga.
- moeder
Utrechtse ouders van 0- t/m 3-jarigen vragen het vaakst hulp en advies over opvoeden aan familie en vrienden. Verder vragen ouders vooral hulp en advies aan de jeugdgezondheidszorg, de kinderopvang, peuterspeelzaal of de huisarts. In totaal heeft 76% van de Utrechtse ouders van jonge kinderen in de afgelopen twaalf maanden advies of hulp gevraagd bij de opvoeding. Ouders van 0- t/m 3-jarigen doen dit vaker dan gemiddeld. Vooral de jeugdgezondheidszorg wordt veel vaker om hulp en advies gevraagd: 39% van de ouders van 0- t/m 3-jarigen doen dit, terwijl dit 19% is bij ouders van 0- t/m 18-jarigen.
Aan wie vragen ouders het meest om hulp en advies over de opvoeding?
Ouders met kinderen van 0 t/m 3 jaar krijgen vaker praktische hulp van familie en vrienden bij de verzorging van hun kind(eren) (40%) dan ouders van 4- t/m 11-jarigen (23%). Ouders met een niet-westers migratieachtergrond krijgen minder vaak praktische hulp bij de verzorging van hun kind(eren) van 0 t/m 3 jaar (21%).
Sfeer in huis
27% van de Utrechtse ouders met thuiswonende kinderen van 0 tot 18 jaar uit het bewonerspanel heeft in de februaripeiling 2021 gezegd dat de sfeer in het huishouden minder goed is sinds de coronamaatregelen. Volgens 48% van de panelleden was de sfeer niet veranderd. 18% zei dat de sfeer thuis beter is geworden. Utrechtse ouders die dezelfde vraag over de sfeer thuis beantwoordden in april 2020 gaven toen juist vaker aan dat de sfeer positief was veranderd in plaats van negatief. Veel ouders vonden in april 2020 meer tijd met hun kinderen en het gezin een positief gevolg van het coronavirus. Groot verschil tussen de peilingen is dat in februari 2021 de coronapandemie al bijna een jaar duurde, terwijl deze in april 2020 pas een maand speelde.
Veranderingen in de sfeer thuis sinds de coronamaatregelen
De invloed van corona op ervaringen met ouderschap en hulp
Uit landelijk onderzoek blijkt dat de thuissituatie voor veel gezinnen en ouders veranderd is in coronatijd doordat er meer tijd met elkaar wordt doorgebracht. Dit heeft zowel positieve als negatieve effecten op ouderschap en opvoeding. Ouders kunnen meer tijd doorbrengen met hun kinderen waardoor er extra aandacht voor de kinderen is. Doordat er minder uitjes en bezoeken zijn gepland, zijn er ook minder prikkels en is er meer rust voor gezinnen. Tegelijkertijd zien we dat vooral in gezinnen in kwetsbare situaties de spanningen in de thuissituatie kunnen toenemen doordat mensen minder privacy hebben en er meer stress is. Daarnaast nam de druk op ouders toe vanwege de sluiting van kinderopvang en was het voor gezinnen die extra ondersteuning en hulp nodig hebben door de sociale isolatie lastig om gebruik te maken van het sociale netwerk.