Dakloosheid

Dakloze Utrechters

• Tweeduizend dakloze mensen geteld in Utrecht 
• 16% van de dakloze Utrechters is jonger dan 23 jaar
• Driekwart van de dakloze mensen is man

Algemene opvang voor volwassenen

• 624 bezoekers in de algemene opvang in 2022
• 71% van de bezoekers verblijft minder dan 30 dagen aaneengesloten in de opvang
• De meeste bezoekers zijn minstens 27 jaar en man

Opvang voor jongvolwassenen

• 94 bezoekers maakten in 2022 gebruik van de opvang voor jongvolwassenen
• 46% van bezoekers verblijft langer dan drie maanden in de opvang voor jongvolwassenen 
• Jongeren raken vaak dakloos door een opeenstapeling van problemen

Opvang voor gezinnen en volwassenen met een grote kwetsbaarheid

• Bijna de helft van de volwassenen verblijft langer dan drie maanden in de opvang voor gezinnen en volwassenen met een grote kwetsbaarheid 
• De meesten bezoekers stromen uit naar begeleid wonen
• 93% van de bezoekers is 27 jaar of ouder

Opvang voor volwassenen met psychische- en/of verslavingsproblematiek 

• 107 personen verbleven in 2022 in de opvang voor psychische- en/of verslavingsproblematiek 
• Driekwart van de bezoekers verblijft minimaal een half jaar in de opvang
• De bezoekers zijn voornamelijk man en minimaal 27 jaar oud

Opvang voor gezinnen en volwassenen die lichte ondersteuning nodig hebben

• 47 personen of gezinnen maakten in 2022 gebruik van de opvang voor lichte ondersteuning

Wanneer is iemand dakloos?

Mensen zijn dakloos als zij geen eigen woonruimte hebben én in de afgelopen maand minimaal één nacht:

• buiten of in een openbare ruimte (bijvoorbeeld een station of fietsenstalling of in een auto) hebben overnacht,
• in opvang voor mensen die dakloos zijn hebben geslapen,
• of tijdelijk bij vrienden, kennissen of familie hebben geslapen. 

Dit noemen we ook wel feitelijke dakloosheid.

Diverse gezondheidsproblemen bij dakloosheid

Dakloosheid heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid. Klachten die veel voorkomen bij mensen die dakloos zijn, zijn huidaandoeningen, luchtweginfecties, pijn en problemen met de ogen, voeten en het gebit. Ook verslaving, verstandelijke beperking, psychiatrie en psychische aandoeningen komen onder daklozen vaker voor. Door hun slechtere gezondheid hebben ze ook een lagere levensverwachting.

Dakloze mensen staan vaak buiten de samenleving

Mensen die dakloos zijn hebben vaak het gevoel er niet bij te horen. Uitsluiting en discriminatie spelen een rol. Zo ervaren ze bijvoorbeeld problemen met toegang tot sociale zekerheid, zorg, opleiding en werk.

Opvang en hulpverlening voor Utrechters die dakloos zijn

Iedereen die in de stad of de regio Utrecht woont, moet een dak boven het hoofd hebben en een normaal leven kunnen leiden. Dat houdt in dat inwoners huisvesting, werk en sociale contacten in hun eigen wijk hebben. Voor hulp kunnen Utrechters terecht bij het buurtteam. Als iemand toch dakloos raakt, kunnen ze voor hulp en advies terecht bij Stadsteam Back Up en ontvangen ze snel tijdelijke opvang . Daarbij is aandacht voor de verschillen tussen mensen: wat iemand kan en wil staat voorop.

Het aantal mensen dat dakloos is, is moeilijk in beeld te brengen

Het is moeilijk te bepalen hoeveel mensen dakloos zijn. Dakloosheid is geen persoonskenmerk, maar een situatie. Periodes van dakloosheid en het hebben van huisvesting kan elkaar afwisselen. En binnen een periode van dakloosheid kan de vorm van huisvesting van dag tot dag variëren. Mensen slapen bijvoorbeeld bij familie, vrienden of kennissen, in een ho(s)tel, daklozenopvang of op straat. Het tellen van het aantal mensen dat dakloos is, is daardoor op één moment veel lager dan over een langere periode zoals een jaar. Daarnaast komt een deel van deze groep niet voor in registraties van de daklozenopvang of hulpverlening en is daardoor moeilijk in beeld te brengen.

Tweeduizend mensen die dakloos zijn geteld in Utrecht 

Over het jaar 2022 waren in totaal 2.077 rechthebbende dakloze mensen in beeld in Utrecht. Dit zijn personen die recht hebben op sociale voorzieningen in Utrecht. Daarbij is gekeken naar mensen die gebruikmaken van opvang voor personen die dakloos zijn en mensen die hulpverlening ontvangen vanuit Stadsteam Back Up. Mensen die geen recht hebben op opvang in de regio Utrecht, zoals ongedocumenteerden en burgers uit andere EU-landen, zijn niet meegeteld. Gemiddeld per dag zijn er 974 dakloze mensen in beeld bij opvang en hulpverlening.

Een op de zes Utrechters die dakloos zijn is jonger dan 23 jaar

16% van de dakloze Utrechters die in 2022 in beeld waren bij opvang en hulpverlening is jonger dan 23 jaar. Ruim een kwart van de mensen die dakloos zijn is jonger dan 27 jaar. De verdeling in leeftijd is de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven.

Driekwart van de mensen die dakloos zijn is man

76% van de dakloze Utrechters die in 2022 in beeld waren bij opvang en hulpverlening is man. 22% is vrouw en bij 3% is het onbekend.
 

624 bezoekers in de algemene opvang in 2022

Over het jaar 2022 waren er in totaal 624 personen die gebruik maakten van de algemene daklozenopvang. De algemene opvang is voor rechthebbende mensen die dakloos zijn, hier zelf geen oplossing voor kunnen vinden en ondersteuning nodig hebben op meerdere levensgebieden. Het aantal bezoekers per dag nam in 2022 toe. Vanaf halverwege maart is een extra opvanglocatie geopend. Op 31 december 2022 verbleven 151 personen in de algemene opvang voor volwassenen. Op 1 januari 2022 waren dat er 93.

71% van de bezoekers verblijft een periode van minder dan 30 dagen in de opvang

Zeven op de tien dakloze personen die in 2022 uitstroomden uit de algemene opvang, verbleven een periode van minder dan 30 dagen in de algemene opvang. 10% van de bezoekers verbleef een periode van langer dan drie maanden (90 dagen) in de algemene opvang.

De meeste bezoekers zijn minstens 27 jaar en man

89% van de personen in de algemene opvang is 27 jaar of ouder. 6% van de bezoekers is jonger dan 23 jaar. Het grootste deel is man.

Image

94 bezoekers maakten in 2022 gebruik van de opvang voor jongvolwassenen

In 2022 verbleven 94 personen in de opvang voor jongvolwassenen. Dit aantal is ongeveer gelijk aan 2021. De opvang voor jongvolwassenen is voor rechthebbende 17- tot 23-jarigen die dakloos zijn en ondersteuning nodig hebben op meerdere levensgebieden. 91% van de jongvolwassenen is 22 jaar of jonger. 9% is 23 t/m 26 jaar oud. Het grootste deel van de jongvolwassenen in de opvang is man.

Image

46% van de bezoekers verblijft langer dan drie maanden in de opvang voor jongvolwassenen 

Van de jongvolwassenen die in 2022 uitstroomden, verbleef 46% langer dan drie maanden in de opvang. In totaal stroomden 81 personen uit in 2022. In 2021 verbleef een kleiner deel langer dan drie maanden in de opvang, namelijk 36%. 

Verblijfsduur in de afgelopen jaren:

Jongvolwassenen raken vaak dakloos door een opeenstapeling van problemen

Uit interviews met 18 dakloze jongvolwassenen (18 tot 27 jaar) blijkt dat ze vaak dakloos raken door een opeenstapeling van problemen. Meest genoemd zijn problemen met familierelaties, gedrag en financiën. Bij een deel van de jongvolwassenen spelen deze problemen al vanaf de vroege kindertijd, bij anderen pas op de middelbare school of als zij zelfstandig wonen. 
Ook is er een groep jongvolwassenen die als vluchteling naar Nederland is gekomen en daardoor dakloos zijn geraakt. 
De meeste geïnterviewde jongeren hebben in het verleden al hulpverlening ontvangen, maar dit heeft hun dakloosheid niet kunnen voorkomen.

Hun [basisschool] hebben een zorgmelding gedaan bij Jeugdzorg en Jeugdzorg reageerde daar heel radicaal op, die heeft mij toen het huis uit laten zetten. Toen heb ik een paar jaar op verschillende internaten gezeten. En daarna alleen maar therapie gehad en weer het huis uit gezet op m'n zestiende.

• Jongvolwassene (18 jaar)

Bijna de helft van de volwassenen verblijft langer dan drie maanden in de opvang voor gezinnen en volwassenen met een grote kwetsbaarheid 

47% van de bezoekers die in 2022 uitstroomden, verbleef langer dan drie maanden in de opvang. Deze opvang is voor gezinnen en individuen die dakloos zijn, hier zelf geen oplossing voor kunnen vinden en ondersteuning op meerdere levensgebieden nodig hebben. Mensen kunnen drie maanden in de opvang blijven, maar door een tekort aan woningen is er vaak een wachttijd voor een vervolgplek. In voorgaande jaren verbleef een groter deel van de bezoekers langer dan drie maanden in opvang. In 2020 was dit 55% en in 2019 71%.

Verblijfsduur in categorieën:

De meesten bezoekers stromen uit naar begeleid wonen

In 2022 stroomden 34 personen uit de opvang voor gezinnen en volwassenen met een grote kwetsbaarheid. 85% van de bezoekers stroomde uit naar begeleid wonen. De rest ging zelfstandig wonen. In totaal verbleven 81 personen in deze opvang in 2022.

93% van de bezoekers is 27 jaar of ouder

De meeste personen in de opvang voor gezinnen en volwassenen met een grote kwetsbaarheid zijn minstens 27 jaar. 55% van de bezoekers is man. 
 

107 personen verbleven in 2022 in de opvang voor psychische- en/of verslavingsproblematiek 

In 2022 verbleven in totaal 107 personen in de opvang voor mensen met verslaving en psychische problematiek. Dit aantal is de afgelopen jaren licht toegenomen.

Driekwart van de bezoekers verblijft minimaal een half jaar in de opvang

74% van de personen die in 2022 uitstroomden, verbleef minimaal een half jaar in de opvang voor mensen met psychische- en/of verslavingsproblematiek. Ook in voorgaande jaren verbleef een groot deel van de bezoekers langer dan 180 dagen in de opvang.  

De bezoekers zijn voornamelijk man en minimaal 27 jaar oud

46% van de personen in de opvang voor mensen met psychische- en/of verslavingsproblematiek is man en 11% vrouw. Bij 43% zijn de achtergrondkenmerken onbekend. 4% van de bezoekers is 26 jaar of jonger. 

47 personen of gezinnen maakten in 2022 gebruik van de opvang voor lichte ondersteuning

In 2022 verbleven 47 personen of gezinnen in de opvang voor volwassenen en gezinnen die lichte ondersteuning nodig hebben. 91% van de volwassenen of gezinshoofden was 27 jaar of ouder. De bezoekers waren iets vaker vrouw. Dit komt mede doordat de samenstelling van gezinnen vaker uit een vrouw met kinderen bestaat dan een man met kinderen.

Image