Luchtkwaliteit

• Luchtkwaliteit is afgelopen jaren verbeterd, maar voldoet niet aan gezondheidsnormen. Europese grenswaarden voor fijnstof worden in Utrecht overal gehaald, die voor stikstofdioxide bijna overal
• Luchtkwaliteit in Utrecht vergelijkbaar met andere grote steden
• Verkeer is een belangrijke bron van luchtverontreiniging

Wat is luchtverontreiniging en wat zijn gezondheidseffecten hiervan?

Luchtverontreiniging bestaat uit een mengsel van stoffen zoals fijnstof, stikstof(di)oxide en ozon. Fijnstof is een verzamelnaam voor alle vaste en vloeibare deeltjes in de lucht die zo klein zijn dat ze kunnen worden ingeademd. Fijnstof komt bijvoorbeeld van landbouw, verkeer, industrie en houtstook. Stikstofoxiden (stikstofmonoxide en stikstofdioxide) komen vrij bij alle verbrandingsprocessen, bijvoorbeeld bij gemotoriseerd verkeer. Ozon beschermt tegen schadelijke straling van de zon, maar is bij verhoogde concentraties schadelijk. Het ontstaat uit een reactie tussen stikstofoxiden en vluchtige koolwaterstoffen.

Gezondheidseffecten van blootstelling aan fijnstof, stikstofdioxide en ozon zijn met name het ontstaan en verergeren van luchtweg- en longaandoeningen (waaronder longkanker) en van aandoeningen van hart- en bloedvaten en vroegtijdige sterfte.

Ziektelast door luchtverontreiniging

In Nederland is bijna 6% van de totale ziektelast toe te schrijven aan blootstelling aan milieufactoren. Alleen al blootstelling aan fijnstof is verantwoordelijk voor zo’n 4% van de ziektelast. Na roken (13%) behoort luchtverontreiniging daarmee tot één van de belangrijkste risicofactoren, in dezelfde orde van grootte als overgewicht (5%) en weinig lichamelijke activiteit (3-4%). In stedelijke gebieden is de bijdrage aan de totale ziektelast hoger en varieert dit tussen de 8 en 12%.

Luchtkwaliteit is afgelopen jaren verbeterd, maar voldoet niet aan gezondheidsnormen

De luchtkwaliteit in Utrecht is verbeterd. De Europese grenswaarden voor fijnstof worden in Utrecht overal gehaald, die voor stikstofdioxide bijna overal. Wanneer de luchtkwaliteit voldoet aan de Europese grens- en streefwaarden, betekent dit niet dat de gezondheid voldoende wordt beschermd. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) heeft voor een aantal stoffen in de lucht ook advieswaarden opgesteld. Deze zijn over het algemeen strenger dan de Europese grenswaarden. En zelfs als de hoeveelheid van deze stoffen in de lucht lager is dan de WHO-advieswaarden kunnen nog steeds nadelige gezondheidseffecten en voortijdige sterfte optreden.

Luchtkwaliteit in Utrecht vergelijkbaar met andere grote steden

De luchtkwaliteit in Utrecht is vergelijkbaar met die in andere grote steden in Nederland. De verbetering van de luchtkwaliteit in de afgelopen tientallen jaren zet zich naar verwachting ook in de toekomst door. Lokaal kan luchtverontreiniging nog wel zorgen voor een (tijdelijke) blootstelling aan (sterk) verhoogde concentraties van luchtverontreinigende stoffen.

Concentratie stikstofdioxide landelijk vergeleken*:

Image

* Dit is de (bevolkingsgewogen) gemiddelde concentratie van stikstofdioxide.

Verkeer is een belangrijke bron van luchtverontreiniging

Wegverkeer in Utrecht is een belangrijke bron van luchtverontreiniging. In 2030 verbetert de luchtkwaliteit in Utrecht naar verwachting wel, maar is het wegverkeer nog steeds de grootste lokale bron voor luchtvervuiling. Een groot deel van de totale verontreiniging komt van buiten de stad en dit deel zal in de toekomst in verhouding toenemen.

Bijdrage aan roet in de lucht 2015 en 2030:

Image