Samenvatting Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen
Zelf verder met ons onderzoek? Download de cijfers van de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen. Of vergelijk de cijfers en maak zelf tabellen en figuren op Utrecht in Cijfers.
Download in Excel Open data Utrecht in Cijfers
Resultaten Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2024
Twee derde van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich in het voorjaar van 2024 gezond. Dit is sinds 2021 niet veranderd. De mentale gezondheid van jongvolwassenen blijft aandacht vragen, ook al voelen ze zich iets vaker gelukkig en minder vaak eenzaam dan vlak na de coronaperiode. Ook ervaren veel jongvolwassenen stress en prestatiedruk en vindt bijna de helft van de jongvolwassenen het moeilijk om te stoppen met sociale media. Jongvolwassenen die alleen wonen, jongvolwassenen op het hbo en 21 t/m 25-jarigen hebben op meerdere gezondheidsthema’s een achterstand vergeleken met andere jongvolwassenen.
Twee derde van de Utrechtse jongvolwassenen voelt zich gezond
64% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) voelt zich in het voorjaar van 2024 gezond. Dit is vergelijkbaar met 2021 en 2022. Ook landelijk en in de regio Utrecht voelt ongeveer twee derde van de jongvolwassenen zich gezond. Jongvolwassenen geven vaker aan zich in de laatste vier weken vaak tot voortdurend gelukkig te voelen: dit is gestegen van 50% in 2021 naar 62% in 2024.
Mentale gezondheid jongvolwassenen blijft aandacht vragen, ondanks een lichte verbetering
De helft van de jongvolwassenen beoordeelt de eigen mentale gezondheid als (zeer) goed. Dit is vergelijkbaar met landelijk en hoger dan in de andere grote steden. De mentale gezondheid van jongvolwassenen vraagt dus nog steeds aandacht. Vergeleken met toen de coronaperiode nog maar net voorbij was is er wel een lichte verbetering te zien. Het percentage jongvolwassenen dat aangeeft zich vaak tot voortdurend beperkt te voelen door psychische klachten daalde bijvoorbeeld van 25% in 2022 naar 20% in 2024. Ook daalde het percentage jongvolwassenen dat zich matig tot ernstig eenzaam voelt tussen 2021 en 2024 van 71% naar 53%. Het percentage ernstig eenzame jongvolwassenen is ongeveer gelijk gebleven.
Veel jongvolwassenen ervaren prestatiedruk en stress
Bijna twee derde van de jongvolwassenen geeft aan regelmatig of vaak prestatiedruk te ervaren. Dit is gelijk aan de andere grote steden, maar hoger dan gemiddeld in Nederland. Jongvolwassenen ervaren vaker prestatiedruk vanuit zichzelf (53%) dan vanuit anderen (35%). 49% van de jongvolwassenen voelt zich vaak gestrest. De meeste stress wordt ervaren door studie of school (38%), de eisen die ze aan zichzelf stellen (30%) en de combinatie van alles wat ze moeten doen (28%).
Jongvolwassenen vinden het vaak moeilijk om te stoppen met sociale media
Bijna de helft van de jongvolwassenen vindt het (zeer) vaak moeilijk om te stoppen met sociale media. Dit is hoger dan landelijk en in de regio, maar vergelijkbaar met de andere grote steden. Vrouwen en jongvolwassenen met een wo-opleiding vinden het vaker moeilijk om te stoppen met sociale media dan andere jongvolwassenen. Een derde blijft sociale media gebruiken terwijl dit problemen oplevert.
Percentage jongvolwassenen dat het moeilijk vindt om te stoppen met sociale media
Een van de acht jongvolwassenen rookt of vapet dagelijks
13% van de jongvolwassenen rookt of vapet dagelijks. Gemiddeld rookt 30% van de jongvolwassenen wel eens tabak. Dit is vergelijkbaar met 2022. 9% van de jongvolwassenen vapet wel eens. Over vapen zijn geen eerdere cijfers beschikbaar. 19% heeft in de laatste vier weken cannabis gebruikt. 16% van de jongvolwassenen heeft in de laatste vier weken harddrugs gebruikt. Dit is bijna twee keer zo hoog als het gemiddelde van 9% in Nederland en vergelijkbaar met het gebruik in de meeste studentensteden. XTC en 3- of 4-MMC zijn de meest gebruikte drugs. Het gebruik van 3- of 4-MMC in de laatste vier weken is toegenomen van 3% in 2021 naar 8% in 2024. Gebruik van cocaïne nam juist af van 6% naar 3% in dezelfde periode.
Een kwart van de jongvolwassenen is een zware drinker
25% van de jongvolwassenen drinkt zwaar alcohol. Zij drinken minstens één keer per week 6 of meer glazen (mannen) of 4 of meer glazen (vrouwen) per dag. 37% van de jongvolwassenen geeft aan dat vrienden het normaal vinden om tien of meer glazen te drinken op één dag of avond. Wel is er een afname in het percentage jongvolwassenen dat in de laatste vier weken alcohol heeft gedronken: van 83% in 2021 naar 77% in 2024.
Jongvolwassenen bewegen vaker dan in 2022
60% van de jongvolwassenen beweegt minstens een half uur op vijf dagen van de week. Dit is hoger dan in 2022, toen gaf 53% dit aan. 77% van de jongvolwassenen sport wekelijks.
Duidelijke gezondheidsverschillen naar achtergrondkenmerken van jongvolwassenen
De Gezondheidsmonitor laat duidelijke verschillen in gezondheid zien tussen groepen jongvolwassenen. De meeste gezondheidsachterstand hebben jongvolwassenen Utrechters:
- die alleen wonen
- tussen de 21 en 25 jaar
- met een hbo-opleiding
Wie deden er mee aan de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen?
In 2022 en 2024 hebben alle GGD’en in Nederland in samenwerking met de GGD GHOR en het RIVM onderzocht hoe het gaat met de gezondheid en het welzijn van de jongvolwassenen. In de gemeente Utrecht voert de afdeling Volksgezondheid het onderzoek samen met GGD regio Utrecht uit. Meer dan 3.200 Utrechters van 16 t/m 25 jaar vulden in april t/m juli 2024 via sociale media advertenties een vragenlijst in over onder andere gezondheid, leefgewoonten, middelengebruik, rondkomen en seksualiteit.
De deelnemers vertegenwoordigen ruim 63.000 jongvolwassenen van 16 t/m 25 jaar uit de gemeente Utrecht. Dit onderzoek is dus niet representatief voor alle jongvolwassenen in Utrecht. 63% van de deelnemers in dit onderzoek is tussen de 21 en 25 jaar. Driekwart volgt een opleiding. 81% heeft een betaalde (bij)baan. 22% van de jongvolwassenen in dit onderzoek heeft betaald werk voor tenminste 32 uur per week. Bijna de helft woont samen met anderen, zoals in een studentenhuis. 38% woont bij hun ouders of verzorgers en 16% woont zelfstandig (alleen of met een partner en/of kinderen). 20% van de jongvolwassenen die meededen, beschouwt zichzelf als LHBTIQA+.