Image
Vrienden in het park.

Sociale contacten

Samenvatting

Kinderen

  • Negen op de tien kinderen zijn positief over de relatie met vrienden
  • Kinderen met een Turkse of overig niet-Westerse migratieachtergrond zijn minder positief over vrienden
  • Kinderen uit Zuidwest zijn minder vaak positief over de relatie met vrienden

Jongeren

  • Jongeren missen hun sociale contacten in de coronatijd

Jongvolwassenen

  • Acht op de tien jongvolwassenen is tevreden over de relatie met hun beste vriend
  • Negen op de tien jongvolwassenen is tevreden over hun relatie
  • In 2020 ervaren Utrechtse mbo-studenten minder steun van hun gezinsleden en vrienden dan in 2019

Volwassenen

  • Utrechters hebben in 2020 minder vaak wekelijks contact met hun buren
  • Contact met familie, vrienden of buren verschilt naar leeftijd
  • Laagopgeleide volwassenen hebben minder vaak contact met familie of vrienden en vaker met buren
  • Utrechters zonder migratieachtergrond hebben vaker wekelijks contact met vrienden en familie
  • Volwassenen met kinderen hebben vaker contact met buren
  • Volwassenen uit de Binnenstad hebben het minst vaak wekelijks contact met buren
  • Volgens één op de vijf Utrechters in een kwetsbare situatie helpen sociale contacten om gezond te zijn
  • Bijna één op de drie Utrechters in kwetsbare situatie heeft onvoldoende mensen om zich heen voor hulp bij ziekte

Ouderen

  • Utrechtse ouderen hebben het vaakst contact met familieleden
  • Ouderen met een hbo- of wo-opleiding hebben minder contact met familieleden, maar vaker met vrienden
  • Ouderen die alleen wonen hebben vaker contact met vrienden
  • Ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond hebben minder vaak contact met hun buren
Wat houdt het in?

Sociale contacten belangrijk voor ervaren gezondheid

Mensen die regelmatig sociale contacten hebben, zijn vaker gelukkig dan anderen. Het hangt daardoor samen met iemands ervaren gezondheid. Daarnaast kan steun van sociale contacten iemand helpen als het niet zo goed gaat. Tevredenheid over sociale contacten hangt af van hoe goed iemand zich voelt met de contacten die hij heeft en de activiteiten die hij doet.

Cijfers over kinderen

Negen op de tien kinderen zijn positief over de relatie met vrienden

In het najaar van 2021 was 89% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht positief over de relatie met vrienden. Zij geven bijvoorbeeld aan dat ze met vrienden kunnen praten over leuke en minder leuke dingen, ze op hun vrienden kunnen rekenen en vrienden hen echt proberen te helpen. Kinderen uit een eenoudergezin, kinderen uit een gezin met een lage welvaart en kinderen met een Turkse of overige niet-westerse migratieachtergrond zijn minder vaak positief over de relatie met vrienden.

Percentage kinderen dat positief is over relatie met vrienden naar migratieachtergrond

Image
91% van de kinderen zonder migratieachtergrond is tevreden over de relatie met kinderen. Van de kinderen met een Turkse migratieachtergrond is dit 78%.

Kinderen uit Zuidwest zijn minder vaak positief over de relatie met vrienden.

84% van de 10-t/m-12-jarigen uit de wijk Zuidwest is positief over de relatie met vrienden. Dit is lager dan gemiddeld in Utrecht. Kinderen uit de wijken Oost en Noordoost zijn vaker dan gemiddeld positief over de relatie met vrienden. Kinderen uit Zuidwest zijn minder vaak dan gemiddeld positief over de relatie met vrienden.

Image
In Zuidwest is 84% van de 10-t/m-12-jarigen positief over de relatie met vrienden. In Noordoost is dit percentage 94%.

Jeugdmonitor Utrecht in coronatijd

De Jeugdmonitor is in Utrecht uitgevoerd van oktober tot en met begin december 2021 onder kinderen van groep zeven en acht van het basisonderwijs. Het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland steeg sterk in de loop van oktober. Op het moment van dataverzameling golden daardoor verschillende coronamaatregelen, die in november en december steeds verder werden aangescherpt. Nederland stevende weer af op een lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Jeugdmonitor beïnvloed. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongeren

Jongeren missen hun sociale contacten in de coronatijd

Een kwart van de Utrechtse jongeren (13-15 jaar) noemt als negatieve verandering in de coronatijd dat zij hun familie en vrienden minder kunnen zien. Dit blijkt uit het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek wat in april 2021 is uitgevoerd. Een aantal jongeren geeft aan daar oplossingen voor te bedenken. Zo bellen ze wel eens met vrienden of hebben ze online contact, al is de behoefte om fysiek af te spreken groot. Enkele jongeren geven aan dat zij nieuwe mensen hebben leren kennen in de coronatijd en contact hebben met mensen die ze eerst nog niet spraken.

Ik vind het minder leuk dat ik mijn vrienden minder zie, maar doordat ik thuis zit kan ik wel met ze bellen of afspreken.

Het Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO)

In april 2021 is het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO) uitgevoerd. Dit onderzoek geeft een duidelijk beeld van hoe Utrechtse kinderen (groep 7) en jongeren (klas 2 en 3) de coronatijd beleven en de impact hiervan op hun gezondheid en leven ervaren. Vanwege de kwalitatieve aard van dit onderzoek is het niet mogelijk om een representatief beeld te geven over alle Utrechtse kinderen en jongeren. Op het moment van dataverzameling zat Nederland in een lockdown. Sinds 8 februari 2021 waren de basisscholen weer volledig geopend. Middelbare scholen waren vanaf maart deels open, maar hier gold de regel om 1,5 meter afstand te houden en mondkapjes te dragen. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongvolwassenen

Acht op de tien jongvolwassenen is tevreden over de relatie met hun beste vriend

79% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in mei t/m juli 2022 aan dat ze (zeer) tevreden zijn over de relatie met hun beste vriend of vriendin. Jongvolwassenen die alleen of bij hun ouders of verzorgers wonen, zijn hier minder vaak tevreden over. Dit geldt ook voor jongvolwassenen met een buitenlandse herkomst en jongvolwassenen met een mbo-opleiding.

Tevredenheid over relatie met beste vriend(in), naar woonsituatie

Infogram URL

Negen op de tien jongvolwassenen is tevreden over hun relatie 

90% van de Utrechtse jongvolwassenen met een vaste relatie is (zeer) tevreden over hun relatie. In totaal heeft 43% van de jongvolwassenen op dit moment een vaste relatie. Kinderen van migranten en jongvolwassenen die bij hun ouders of verzorgers wonen, zijn minder vaak tevreden over hun relatie dan andere jongvolwassenen. Jongvolwassenen die samen met hun partner en eventuele kinderen wonen, zijn hier vaker tevreden over.

Tevredenheid over relatie met partner, naar woonsituatie*

Infogram URL

In 2020 ervaren Utrechtse mbo-studenten minder steun van hun gezinsleden en vrienden dan in 2019

In het najaar van 2020 geeft 59% van de mbo-studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto in Utrecht aan dat zij (heel) veel steun ontvangen van gezinsleden. 64% ontving (heel) veel steun van vrienden. In het najaar van 2019 gaf 69% aan (heel) veel steun van gezinsleden te ontvangen en 72% van vrienden. Mbo-studenten die bij beide ouders wonen en studenten die een niveau 1-, 2- of 3-opleiding doen, ontvingen in het najaar van 2019 vaker (heel) veel steun van gezinsleden dan mbo-studenten in een andere woonsituatie of mbo-studenten met een niveau 4-opleiding.

Krijgt (heel) veel steun van het gezin:

Image
Mbo-studenten die bij beide ouders wonen, ervaren vaker (heel) veel steun van gezinsleden (74%) dan mbo-studenten in een andere woonsituatie.

Het mbo-onderzoek

Het mbo-onderzoek is uitgevoerd in het kader van het YOUth Got Talent - Dynamics of Youth project van de Universiteit Utrecht onder studenten van drie mbo-scholen in Utrecht: het Grafisch Lyceum, Nimeto en ROC Midden-Nederland. Ongeveer 1.200 mbo-studenten vulden in het najaar van 2019 de eerste vragenlijst in tijdens een lesuur op school. In het voorjaar van 2020 namen ruim 600 van deze studenten opnieuw deel aan het onderzoek. In het najaar van 2020 vulden studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto nog een keer vragenlijsten in. In totaal hebben 400 studenten op alle meetmomenten de vragenlijst ingevuld. De tweede meting van dit onderzoek is dus uitgevoerd tijdens de eerste lockdown en de derde meting tijdens de tweede lockdown. Het onderwijs vond in de periodes van de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen en het Mbo-onderzoek deels of zelfs volledig thuis plaats. Ook waren er tal van beperkingen voor het dagelijkse en sociale leven. Daarom kunnen de resultaten niet losgezien worden van de onderzoeksperiode. Zie coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.

Cijfers over volwassenen

Utrechters hebben in 2020 minder vaak wekelijks contact met hun buren

In het najaar van 2020 had 40% van de Utrechtse volwassenen (18-64 jaar) minimaal een keer per week contact met hun buren. Dat is lager dan in eerdere jaren. Toen had ongeveer 45% wekelijks contact met hun buren. Vooral vrouwen hebben in 2020 minder vaak contact met buren dan in eerdere jaren. Sinds 2012 is er een toename in het percentage volwassenen dat wekelijks contact heeft met familie: van 75% (2012) naar 80% in 2020. 76% van de volwassenen heeft wekelijks contact met vrienden of kennissen. Dit percentage is de afgelopen jaren stabiel.

Wekelijks contact met buren en familie

Infogram URL

Contact met familie, vrienden of buren verschilt naar leeftijd

Ruim 80% van de Utrechters jonger dan 35 jaar hebben wekelijks contact met familieleden, vrienden of kennissen. Dit is lager onder Utrechters tussen de 35 en 64 jaar. Zij hebben vaker wekelijks contact met hun buren.

Wekelijks contact met familie, vrienden of buren naar leeftijd

Infogram URL

Laagopgeleide volwassenen hebben minder vaak contact met familie of vrienden en vaker met buren

Van de volwassenen die alleen basisonderwijs, mavo, lbo of vmbo hebben afgerond, heeft 73% wekelijks contact met familie en 64% wekelijks contact met vrienden of kennissen. Volwassenen met een hbo- of wo-opleiding hebben vaker wekelijks contact met familie, vrienden of kennissen. Van de volwassenen die basisonderwijs, mavo, lbo of vmbo hebben afgerond, heeft 51% wekelijks contact met buren. Dit is 39% voor volwassenen met een hbo- of wo-opleiding.

Utrechters zonder migratieachtergrond hebben vaker wekelijks contact met vrienden en familie

80% van de Utrechtse volwassenen zonder migratieachtergrond heeft wekelijks contact met vrienden of kennissen. Utrechters met een Marokkaanse (55%) of overig niet-westerse migratieachtergrond (69%) hebben minder vaak contact met vrienden of kennissen. Utrechters zonder migratieachtergrond hebben ook vaker wekelijks contact met familieleden dan Utrechters met migratieachtergrond.

Volwassenen met kinderen hebben vaker contact met buren

60% van de volwassenen met thuiswonende kinderen heeft wekelijks contact met buren. Dit geldt voor ongeveer 3 op de 10 volwassenen zonder thuiswonende kinderen.

Volwassenen uit de Binnenstad hebben het minst vaak wekelijks contact met buren

Utrechters uit de wijken Binnenstad, Zuidwest en Noordwest hebben minder vaak wekelijks contact met hun buren dan gemiddeld in Utrecht. Inwoners uit de wijken Noordoost en Vleuten-De Meern hebben vaker contact met hun buren.

Image
Utrechters uit de wijken Binnenstad, Zuidwest en Noordwest hebben minder vaak wekelijks contact met hun buren dan gemiddeld in Utrecht

Volgens één op de vijf Utrechters in een kwetsbare situatie helpen sociale contacten om gezond te zijn

Eén op de vijf panelleden van Meetellen in Utrecht heeft in 2020 in een open vraag aangegeven dat sociale contacten hen helpen om gezond te zijn en te blijven. Dit werd bevestigd in de interviews, waarin meerdere panelleden vertelden dat sociale contacten en het hebben van een netwerk, vrienden of familie van belang zijn voor hun gezondheid.

Sociale contacten helpen mij heel erg qua gezondheid, delen met mensen, [en] verbinding.

Bijna één op de drie Utrechters in een kwetsbare situatie hebben onvoldoende mensen om zich heen die kunnen helpen bij ziekte

31% van de panelleden van Meetellen in Utrecht heeft onvoldoende mensen om zich heen die bij ziekte kunnen helpen, bijvoorbeeld omdat ze alleen wonen of een klein sociaal netwerk hebben. Meer dan de helft van de panelleden van Meetellen in Utrecht heeft wel iemand om zich heen die bij ziekte kan of wil helpen. Zij vragen bijvoorbeeld hulp aan ouders, andere familieleden of vrienden. In de vragenlijst lichten enkele panelleden toe dat zij het moeilijk vinden om mensen om hulp te vragen. 

Image
Bijna één op de drie panelleden van Meetellen hebben onvoldoende mensen om zich heen die kunnen helpen bij ziekte.

 

Ik vind het moeilijk om hulp te vragen, maar [ik] ben net drie dagen thuis na ziekenhuisopname van tien dagen wegens Covid en astma en heb via Facebook en Thuisgekookt.nl oproepen gedaan voor hulp (vooral voor me koken en maaltijd langsbrengen) en er blijken heel veel mensen te zijn die me wel willen helpen. Ik ben blij dat ik mijn schroom overwonnen heb en zulke positieve en steunende reacties krijg en natuurlijk ook daadwerkelijke hulp.

 

Gezondheidspeiling en onderzoek Meetellen in coronatijd

De Gezondheidspeiling 2020 is in Utrecht uitgevoerd van eind september tot en met half december 2020. Het onderzoek over gezond leven van Meetellen in Utrecht is uitgevoerd van november 2020 tot en met half maart 2021. Van september tot de tweede helft van oktober 2020 nam het aantal Utrechters met een positieve testuitslag toe waarna een daling inzette die tot in de loop van december aanhield. Rond kerst nam het aantal Utrechters met een positieve testuitslag toe, maar 2021 startte weer met een daling. Vanaf begin februari begint het aantal besmettingen opnieuw te stijgen. Dat gaat door tot eind april.

Vanaf 13 oktober gold een gedeeltelijke lockdown en vanaf 15 december een gehele lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Gezondheidspeiling en het onderzoek van Meetellen in Utrecht beïnvloed. Voor een aantal gezondheidsthema’s hebben respondenten ingevuld wat de invloed van de coronacrisis hierop volgens hen was. Ook zijn er indicatoren waarmee een vergelijking over de tijd is gemaakt. Zie de pagina coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.

Cijfers over ouderen

Utrechtse ouderen hebben het vaakst contact met familieleden

Bijna 8 op de 10 Utrechtse 65-plussers heeft minimaal een keer per week contact met familieleden. Mannen en ouderen die alleen wonen hebben minder vaak contact met familieleden dan gemiddeld. 63% van de ouderen heeft wekelijks contact met vrienden of kennissen. 64% van de Utrechtse ouderen heeft wekelijks contact met buren.

Image
78% van de ouderen heeft wekelijks contact met familieleden, 63% met vrienden of kennissen en 64% met de buren.

Ouderen met een hbo- of wo-opleiding hebben minder vaak contact met familieleden, maar vaker met vrienden

72% van de ouderen met een hbo- of wo-opleiding hebben wekelijks contact met familieleden. Dit is 80% onder volwassenen die mbo, havo of vwo hebben afgerond en 82% onder ouderen die basisonderwijs, lbo of mavo hebben afgerond. Ouderen met een hbo- of wo-opleiding hebben vaker dan gemiddeld wekelijks contact met vrienden of kennissen.

Ouderen die alleen wonen hebben vaker contact met vrienden

Ouderen die alleen wonen hebben vaker dan gemiddeld contact met vrienden of kennissen. Dit geldt ook voor vrouwen. 80-plussers hebben minder vaak contact met vrienden of kennissen.

Ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond hebben minder vaak contact met hun buren

54% van de 65-plussers in Utrecht met een niet-westerse migratieachtergrond geeft aan wekelijks contact te hebben met hun buren. Van de ouderen zonder migratieachtergrond heeft 67% wekelijks contact met hun buren.

Image
Ouderen uit een eenpersoonshuishouden hebben vaker contact met vrienden of kennissen dan uit een meerpersoonshuishouden.

Gezondheidspeiling in coronatijd

De Gezondheidspeiling 2020 is in Utrecht uitgevoerd van eind september tot en met half december 2020. In deze periode nam het aantal Utrechters met een positieve testuitslag tot de tweede helft van oktober toe waarna een daling inzette die tot eind december aanhield. Vanaf 13 oktober gold een gedeeltelijke lockdown en vanaf 15 december een gehele lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Gezondheidspeiling beïnvloed. Voor een aantal gezondheidsthema’s hebben respondenten ingevuld wat de invloed van de coronacrisis hierop volgens hen was. Ook zijn er indicatoren waarmee een vergelijking over de tijd is gemaakt. Zie de pagina coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.