Veranderingen en veerkracht in coronatijd
Samenvatting
Veel Utrechters kregen in de coronatijd te maken met één of meerdere veranderingen, die vaak om veerkracht vroegen. Dit blijkt uit interviews met 31 inwoners, uitgevoerd in maart 2022. Deze veranderingen speelden zich hoofdzakelijk af op zes domeinen:
- De coronacrisis zorgde voor een verstoring van een begrijpelijk en betrouwbaar wereldbeeld
- Structuur en zingeving viel weg of veranderde
- Inwoners ervaarden minder verbinding met de directe sociale omgeving
- De mentale gezondheid werd uitgedaagd
- Inwoners ervaarden veranderingen in leefstijl
- De kwaliteit en toegankelijkheid van zorg en ondersteuning nam af
Deze veranderingen zetten de gezondheid van Utrechters onder druk en ontwrichtten het dagelijkse leven van veel van hen. Steeds weer moesten inwoners zich aanpassen aan de gevolgen van het coronavirus en de maatregelen, waardoor hun veerkracht op de proef werd gesteld.
Uit de verhalen van inwoners kunnen we lessen trekken over wat helpt bij het versterken van veerkracht, zowel in de coronatijd als daarbuiten. Veerkracht blijkt de uitkomst van een complex en dynamisch proces. Of en hoe veerkrachtig iemand kan zijn, verschilt tussen situaties en levensfasen. Toch zijn er vier overkoepelende elementen te onderscheiden die helpen bij veerkracht. Deze elementen kunnen afzonderlijk van elkaar bijdragen aan veerkracht, maar worden ook in combinatie ingezet. Dit laatste is vaak het geval bij grotere of meerdere uitdagingen. De vier elementen die helpen bij veerkracht zijn:
- Hulpbronnen van het individu, zoals vaardigheden en financiële mogelijkheden. Deze hulpbronnen helpen enerzijds bij het inschatten en omgaan met uitdagingen, anderzijds zijn ze van belang om gebruik te kunnen maken van hulpbronnen in de omgeving.
- Hulpbronnen in de omgeving, zoals sociale steun en zorg- en hulpverlening. Alleen de aanwezigheid van deze hulpbronnen is niet genoeg. Ze moeten goed toegankelijk zijn en passen bij de behoeften, wensen en vaardigheden van inwoners. Indien nodig moeten hulpbronnen actief aangeboden worden aan inwoners.
- Eerdere levenservaringen van inwoners. Deze kunnen helpen bij het herkennen en inschatten van uitdagingen en vergemakkelijken daarnaast het passend reageren op uitdagingen.
- Het voorkomen van stapeling van uitdagingen. Zodra uitdagingen te groot worden of er te veel uitdagingen tegelijk spelen, komt de veerkracht van mensen onder druk te staan.
Bovenstaande elementen laten zien dat veerkracht geen individuele eigenschap is. Veerkracht ontstaat in interactie tussen het individu en de omgeving, waarbij hulpbronnen, eerdere levenservaringen en stapeling van uitdagingen een grote rol spelen. Om veerkracht van inwoners te versterken, is het van belang om aandacht te hebben voor alle vier de elementen.