Patronen in gezondheid bij ouderen
Samenvatting
Met de Gezondheidsmonitor Ouderen (2022) brengt de gemeente Utrecht in beeld hoe Utrechtse 65-plussers hun gezondheid ervaren. We onderscheiden vijf gezondheidsgroepen met een eigen kenmerkend patroon van (on)gezondheid.
Zeer gezond
20% van de ouderen (8.000) voelt zich zeer gezond. Zij hebben weinig tot geen klachten of risico’s op het gebied van kwaliteit van leven, lichamelijke en mentale gezondheid. Ze zijn iets jonger dan de gemiddelde Utrechtse oudere en vaker man. Deze ouderen hebben vaker een hbo- of wo-opleiding afgerond en minder vaak moeite met rondkomen. Ze wonen vaker dan gemiddeld in West.
Goed gezond
28% van de ouderen (ruim 11.000) voelt zich goed gezond. Zij hebben weinig klachten op het gebied van kwaliteit van leven, lichamelijke en mentale gezondheid. Bij deze groep zijn wel gezondheidsrisico’s aanwezig, zoals eenzaamheid en vaker overmatig alcohol gebruik.
Lichamelijk ongezond
24% van de ouderen (9.500) voelt zich lichamelijk ongezond en heeft meer leefstijl gerelateerde gezondheidsrisico’s dan de twee gezonde groepen. Zij ervaren wel een goede kwaliteit van leven.
Mentaal ongezond met lage kwaliteit van leven
15% van de ouderen (6.000) voelt zich mentaal ongezond. Zij hebben bijna allemaal een verhoogd risico op psychische problemen en vaak een lage kwaliteit van leven.
Slaapproblemen en roken komen ook vaak voor. Er is sprake van een stapeling van problemen.
Zeer ongezond
12% van de 65-plussers (bijna 5.000) voelt zich zeer ongezond, heeft een slechte kwaliteit van leven en ervaart veel lichamelijke en mentale gezondheidsproblemen. Deze ouderen hebben problemen op bijna alle aspecten van gezondheid. Zij zijn duidelijk ouder dan gemiddeld en de groep bevat meer vrouwen. Deze 65-plussers hebben vaker moeite met rondkomen en vaker geen opleiding, basisonderwijs of vmbo afgerond. Ze wonen vaker dan gemiddeld in Overvecht en Noordwest.
Dit betekent dat 18.000 65-plussers (48%) behoren tot de zeer gezonde of goed gezonde groep ouderen. Ruim 20.000 ouderen (51%) behoort bij een groep die zich (zeer) ongezond voelt.
Verschillen in kansen op gezondheid
De mentaal ongezonde groep ouderen met lage kwaliteit van leven en de zeer ongezonde groep verschillen ook in kansen op gezondheid van de zeer gezonde groep door:
- Minder mogelijkheden voor veerkracht;
- Moeite met het begrijpen van schriftelijke gezondheidsinformatie;
- Ontevredenheid over de woning en woonomgeving.
Aanknopingspunten om gezondheidsverschillen te verkleinen
Dit onderzoek laat zien welke gezondheidspatronen de vijf groepen hebben, hoe groot deze groepen zijn en waar zij wonen in de stad. Het geeft ook aanknopingspunten om gezondheidsverschillen te verkleinen. Dit kan onder andere door:
- Ondersteunen van ouderen bij het inzetten van hulpbronnen om veerkrachtig met de uitdagingen van het ouder worden om te gaan;
- Versterken van digitale en gezondheidsvaardigheden van ouderen;
- Organisaties hun zorg- en hulpverleners toerusten om hun communicatie en begeleiding aan te laten sluiten op de behoeften en wensen van deze ouderen.
Het is noodzakelijk om aandacht te hebben voor preventie bij 55-plussers, zodat er in de toekomst minder ouderen tot de ongezonde groepen behoren.