Sociaal vertrouwen

Jongvolwassenen

• Mbo-studenten met een migratieachtergrond hebben minder vaak vertrouwen in instituties en personen
• Mbo-studenten uit een eenoudergezin hebben minder vaak vertrouwen in instituties
• Drie op de tien mbo-studenten vinden de Nederlandse maatschappij onrechtvaardig

Volwassenen

• Drie op de vijf Utrechters hebben vertrouwen in de lokale overheid
• Minder volwassenen uit Vleuten-de Meern en Overvecht hebben vertrouwen in de lokale overheid
• Minder dan de helft van de Utrechters heeft vertrouwen in de landelijke overheid

Ouderen

• Minder dan de helft van de Utrechtse ouderen heeft vertrouwen in de lokale overheid
• Ruim een op de vier Utrechtse ouderen heeft vertrouwen in de landelijke overheid

Sociaal vertrouwen is het vertrouwen dat mensen hebben in instituties, zoals de politiek, de politie en het nieuws, en in andere mensen. De sociaal-economische en politieke context heeft indirect invloed op gezondheid, omdat het leidt tot verschillen in kansen op gezondheid. Daarom staat de sociaal-economische en politieke context aan de basis van het Utrechts gezondheidsmodel.

Het vertrouwen in instituties is belangrijk voor het kunnen uitvoeren van gezondheidsbeleid en voor het ontvangen van goede zorg. Dit is in bijzonder het geval als het beleid afhangt van het gedrag van mensen, zoals het coronabeleid. In de coronaperiode was er landelijk sprake van een sterke afname van het vertrouwen in de overheid, van bijna 70 procent in april 2020 naar minder dan 30 procent in september 2021.

Niet alleen het vertrouwen in de overheid, maar ook het vertrouwen in de medemens staat onder druk. Veel mensen denken dat de coronacrisis de verschillen en tegenstellingen tussen mensen vergroot. Denk hierbij aan verschillen in opvattingen en inkomens.

Mbo-studenten met een migratieachtergrond hebben minder vaak vertrouwen in instituties en personen

70% van de Utrechtse mbo-studenten met een migratieachtergrond heeft (een beetje) vertrouwen in instituties zoals de politie, de politiek en het nieuws. Dit is lager dan bij mbo-studenten zonder migratieachtergrond. Van hen heeft 83% vertrouwen in instituties. Gemiddeld heeft 80% van de mbo-studenten in Utrecht (een beetje) vertrouwen in instituties. Het percentage mbo-studenten dat vertrouwen heeft in instituties blijft gelijk in het najaar van 2019 en het voorjaar en najaar van 2020. Mbo-studenten met een migratieachtergrond hebben ook minder vaak vertrouwen in personen zoals buurtgenoten, klasgenoten en docenten dan mbo-studenten zonder migratieachtergrond. Gemiddeld heeft 90% van de mbo-studenten in Utrecht vertrouwen in personen.

Image

Mbo-studenten uit een eenoudergezin hebben minder vaak vertrouwen in instituties

69% van de Utrechtse mbo-studenten uit een eenoudergezin heeft (een beetje) vertrouwen in instituties zoals de politie, de politiek en het nieuws. Dit is lager dan bij mbo-studenten die in een andere gezinsvorm opgroeien. Van de mbo-studenten die bij hun beide ouders wonen heeft 83% (een beetje) vertrouwen in instituties. Mbo-studenten die een mbo-opleiding op niveau 1, 2 of 3 doen hebben minder vaak vertrouwen in instituties dan mbo-studenten die een niveau 4 opleiding doen, namelijk 72% tegenover 83%.

Vertrouwen in instituties naar gezinsvorm

Image

Drie op de tien mbo-studenten vinden de Nederlandse maatschappij onrechtvaardig

31% van de Utrechtse mbo-studenten vindt de Nederlandse maatschappij (enigszins) onrechtvaardig. Dit is gebaseerd op 11 stellingen zoals “In Nederland is de maatschappij zo geregeld dat mensen meestal krijgen waar ze recht op hebben”, waarbij studenten aangaven in hoeverre ze het met de stelling eens waren. Mbo-studenten uit een eenoudergezin vinden de maatschappij vaker onrechtvaardig dan mbo-studenten die bij beide ouders wonen, namelijk 39% tegenover 29%.

Drie op de vijf Utrechters hebben vertrouwen in de lokale overheid

59% van de Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) heeft in het najaar van 2021 (veel) vertrouwen in de lokale overheid. Een op de twintig Utrechters geeft aan helemaal geen vertrouwen te hebben in de lokale overheid. 61% van de volwassenen heeft vertrouwen in het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Utrecht, 59% heeft vertrouwen in de ambtenaren van de gemeente en 57% heeft vertrouwen in de gemeenteraad. Volwassenen jonger dan 40 jaar en Utrechters met een hbo- of wo-opleiding hebben vaker dan gemiddeld vertrouwen in de lokale overheid.

Vertrouwen in de lokale overheid naar leeftijd en opleiding

Image

Minder volwassenen uit Vleuten-de Meern en Overvecht hebben vertrouwen in de lokale overheid

Image

Minder dan de helft van de Utrechters heeft vertrouwen in de landelijke overheid

46% van de Utrechtse volwassenen heeft vertrouwen in de landelijke overheid. Dat is lager dan het vertrouwen van Utrechters in de lokale overheid. Ruim een op de tien Utrechters geeft aan helemaal geen vertrouwen in de landelijke overheid te hebben. 52% van de volwassenen heeft vertrouwen in ambtenaren van de Rijksoverheid, 45% heeft vertrouwen in de Tweede Kamer en 41% heeft vertrouwen in de regering.
Mannen, 18- t/m 39-jarigen en Utrechters met een hbo- of wo-opleiding hebben vaker dan gemiddeld vertrouwen in de landelijke overheid. Van de volwassenen uit Overvecht heeft 39% vertrouwen in de landelijke overheid en dit is lager dan gemiddeld.

Vertrouwen in de landelijke overheid naar leeftijd en opleiding

Image

Eerlijk gezegd, ik heb ontzettend weinig vertrouwen in onze regering. [Was dat voor coronatijd ook al?] Ja. […] En helemaal in het begin, wat ik al zei, toen we met z'n allen dachten: ja,
oké, nou, hier moeten we even doorheen toen had ik wel heel veel vertrouwen in, van: oké, dit plukken ze niet uit de lucht. En dat nam, naarmate de tijd vorderde, steeds verder af.

• Inwoner, 40 jaar

Minder dan de helft van de Utrechtse ouderen heeft vertrouwen in de lokale overheid

46% van de Utrechtse 65-plussers heeft in het najaar van 2021 (veel) vertrouwen in de lokale overheid. Dit is lager dan onder volwassenen tot 65 jaar, van hen heeft 59% vertrouwen in de lokale overheid. 48% van de ouderen heeft vertrouwen in het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Utrecht, 46% heeft vertrouwen in de ambtenaren van de gemeente en 44% heeft vertrouwen in de gemeenteraad. Utrechtse ouderen met een hbo- of wo-opleiding hebben vaker dan gemiddeld vertrouwen in de lokale overheid.

Vertrouwen in de lokale overheid naar opleiding

Image

Ruim een op de vier Utrechtse ouderen heeft vertrouwen in de landelijke overheid

27% van de Utrechtse ouderen heeft vertrouwen in de landelijke overheid. Dit is lager dan het vertrouwen van ouderen in de lokale overheid. 29% van de ouderen heeft vertrouwen in de ambtenaren van de Rijksoverheid, 30% heeft vertrouwen in de Tweede Kamer en 23% heeft vertrouwen in de regering. Utrechtse ouderen met een hbo- of wo-opleiding hebben vaker dan gemiddeld vertrouwen in de landelijke overheid.

Vertrouwen in de landelijke overheid naar opleiding

Image

“Wij hebben ook eerlijke, serieuze regeringen meegemaakt. Nederland was top. Vooral hier. Maar de laatste tijd niet meer. [Is dat sinds de coronatijd of was dat daarvoor al?] Nee. Daarvoor ook. Vanaf de Partij van de Arbeid, toen hij minister-president was, Wouter, Wouter Bos? […] Hij heeft zoveel beloofd en daarna heeft hij geen enkele van die beloften is naar voren gekomen.”

• Inwoner, 70 jaar