Ervaren gezondheid en geluk

Als gemeente Utrecht willen we gezondheidsverschillen tussen de laagste en hoogste sociaaleconomische groepen in onze stad met 30% verkleinen in 2040. Dit monitoren we met de indicator ‘goed ervaren gezondheid’. Deze splitsen we uit naar leeftijd, wijken, opleidingsniveau, mate waarin iemand kan rondkomen en migratieachtergrond. Via onderstaande knop staat deze informatie weergegeven in grafieken en infographics.

Monitoring gezondheidswinst

Jeugd

• De meeste jeugd voelt zich gezond, maar minder dan in eerdere jaren
• Kinderen in een gezin met lage welvaart voelen zich minder vaak gezond en gelukkig 
• Meisjes op het voortgezet onderwijs voelen zich minder vaak gezond dan jongens
• Jeugd die opgroeit in een eenoudergezin voelt zich minder vaak gelukkig

Jongvolwassenen

• Twee derde van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich gezond
• Mannen voelen zich vaker gezond dan vrouwen
• Jongvolwassenen met een mbo-opleiding voelen zich minder vaak gezond
• Jongvolwassenen uit Noordoost en Binnenstad voelen zich vaker gezond
• 57% van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich vaak gelukkig
• Jongvolwassenen met een wo-opleiding zijn vaker tevreden over hun leven
• Jongvolwassenen uit Overvecht en Vleuten-De Meern zijn minder vaak tevreden over hun leven
• 55% van de jongvolwassenen is tevreden met hun lichaam

Volwassenen

• Utrechtse volwassenen voelen zich minder vaak gezond dan in eerdere jaren
• Ook landelijk en in andere grote steden daalde de ervaren gezondheid 
• Utrechters die moeite hebben met rondkomen voelen zich minder vaak gezond
• Ervaren gezondheid bij alleenstaande ouders en alleenwonenden is minder goed
• Utrechters in de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond
• Drie op de tien Utrechters in een kwetsbare situatie voelen zich gezond
• 72% van de Utrechtse volwassenen voelt zich vaak gelukkig
• Utrechters uit de wijk Overvecht geven minder vaak aan dat zij zich vaak gelukkig voelen

Ouderen

• Stijging ervaren gezondheid onder Utrechtse ouderen zet niet door
• 65-plussers met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond
• Een kwart van de ouderen die moeite hebben met rondkomen voelt zich gezond
• Ouderen uit de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond
• Driekwart van de Utrechtse ouderen voelt zich vaak gelukkig
• Ouderen uit de wijk Overvecht geven minder vaak aan dat zij zich vaak gelukkig voelen

Geluk en gezondheid hangen met elkaar samen 

De ervaren gezondheid is het oordeel van een persoon over de eigen gezondheid. Dit gaat vaak om de lichamelijke en mentale gezondheid, maar kan ook bepaald worden door leefgewoonten en de sociale leefomgeving. Ervaren gezondheid is sterk gerelateerd aan sterfte. Hoe slechter iemand zijn of haar eigen gezondheid ervaart, hoe hoger de kans op overlijden. Mensen die zich gezond voelen, voelen zich vaker gelukkig. 

De meeste jeugd voelt zich gezond, maar minder dan in eerdere jaren 

88% van de kinderen in groep zeven en acht van het basisonderwijs en 81% van de jongeren in de tweede en vierde klas van het voortgezet onderwijs voelt zich in het najaar van 2023 gezond. Dit percentage daalt in beide groepen. Bij kinderen is er een daling tussen 2015 en 2023, met name zichtbaar bij jongens. Bij jongeren is er sprake van een daling ten opzichte van de vorige meting in 2021, met name zichtbaar bij meisjes.

De meerderheid van de jeugd voelt zich gelukkig: dit geldt voor 85% van de kinderen en 79% van de jongeren. De daling in geluk tussen 2019 en 2021 zet in 2023 niet verder door.

Kinderen in een gezin met lage welvaart voelen zich minder vaak gezond en gelukkig

Kinderen die opgroeien in een gezin met lage welvaart voelen zich minder vaak gezond en gelukkig dan andere kinderen. Van de kinderen met een lage gezinswelvaart voelt 79% zich gezond en 75% zich gelukkig. Dit is 90% en 89% bij kinderen met een hoge gezinswelvaart.

Meisjes op het voortgezet onderwijs voelen zich minder vaak gezond dan jongens

Meisjes op het voortgezet onderwijs ervaren hun gezondheid minder vaak als goed. 76% van de meisjes en 87% van de jongens voelt zich gezond. Er is geen verschil in ervaren gezondheid tussen jongens en meisjes op het basisonderwijs. Zowel op het basis- als het voortgezet onderwijs voelen meisjes zich minder vaak gelukkig dan jongens.  

Jeugd die opgroeit in een eenoudergezin voelt zich minder vaak gelukkig

Kinderen en jongeren die opgroeien in een eenoudergezin voelen zich minder vaak gelukkig dan andere jeugd. 74% van de kinderen en 71% van de jongeren die opgroeien in een eenoudergezin voelt zich meestal gelukkig. Dit is hoger onder jeugd die opgroeit bij beide ouders, namelijk 87% en 81%. De ervaren gezondheid van kinderen en jongeren verschilt niet naar gezinssamenstelling.

Twee derde van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich gezond

65% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in mei t/m juli 2022 aan dat hun gezondheid goed is. Dit is vergelijkbaar met 2021. 27% van de jongvolwassenen zegt ‘gaat wel’ en 8% geeft aan dat hun gezondheid slecht is. Ook landelijk en in de regio Utrecht voelt twee derde van de jongvolwassenen zich gezond.

Mannen voelen zich vaker gezond dan vrouwen

Jongvolwassenen met een mbo-opleiding voelen zich minder vaak gezond

58% van de jongvolwassenen met een mbo-opleiding ervaart een goede gezondheid. Van de jongvolwassenen met een wo-opleiding voelt 71% zich gezond. Jongvolwassenen die alleen wonen ervaren ook minder vaak een goede gezondheid, namelijk 60%.

Goed ervaren gezondheid naar opleiding

Jongvolwassenen uit Noordoost en Binnenstad voelen zich vaker gezond

Image

57% van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich vaak gelukkig

Meer dan de helft van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in mei t/m juli 2022 aan dat zij zich vaak gelukkig voelen. Van de mannen voelt 62% zich vaak gelukkig, van de vrouwen is dit 53%. Jongvolwassenen met een mbo-opleiding en jongvolwassenen die alleen wonen voelen zich minder vaak gelukkig dan andere jongvolwassenen.

Voelt zich vaak gelukkig naar opleiding en woonsituatie

Jongvolwassenen met een wo-opleiding zijn vaker tevreden over hun leven

72% van de Utrechtse jongvolwassenen met een wo-opleiding is tevreden over hun eigen leven. Zij geven het rapportcijfer zeven of hoger aan hun leven. Jongvolwassenen met voortgezet onderwijs of een mbo-opleiding zijn minder vaak tevreden over hun leven. Gemiddeld is 66% van de jongvolwassenen in Utrecht tevreden over hun eigen leven. Ook is twee derde van de jongvolwassenen tevreden met zichzelf. Hierbij zijn vergelijkbare verschillen tussen opleidingsgroepen te zien.

Tevreden over het eigen leven naar opleiding

Jongvolwassenen uit Overvecht en Vleuten-De Meern zijn minder vaak tevreden over hun leven

Image

55% van de jongvolwassenen is tevreden met hun lichaam

Meer dan de helft van de jongvolwassenen is tevreden met hun lichaam. Zij geven het rapportcijfer zeven of hoger. 61% van de mannen is tevreden met hun lichaam, van de vrouwen is dit 51%. Jongvolwassenen met een wo-opleiding zijn vaker tevreden met hun lichaam dan andere jongvolwassenen. Jongvolwassenen met voortgezet onderwijs of een mbo-opleiding zijn dat minder vaak.

Utrechtse volwassenen voelen zich minder vaak gezond dan in eerdere jaren

77% van de Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) geeft in het najaar van 2022 aan dat zij een goede gezondheid hebben. Dit is duidelijk lager dan in 2020, en ook lager dan in de jaren voor corona. Vooral Utrechtse volwassenen jonger dan 40 jaar, volwassenen met een havo-, vwo- of mbo-opleiding en volwassenen met een hbo- of wo-opleiding voelen zich in 2022 minder vaak gezond dan in de periode 2012 tot 2020.

Ook landelijk en in andere grote steden daalde de ervaren gezondheid  

De sterke daling in ervaren gezondheid bij 18 t/m 64-jarigen tussen 2020 en 2022 is ook landelijk en in de andere grote steden zichtbaar. Het percentage volwassenen met een goed ervaren gezondheid blijft in Utrecht hoger dan in Nederland, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. 

Utrechters die moeite hebben met rondkomen voelen zich minder vaak gezond

57% van de Utrechtse volwassenen die moeite hebben met rondkomen ervaart een goede gezondheid. Dit is 83% onder volwassenen die geen moeite hebben met rondkomen. Andere groepen Utrechters die zich minder vaak gezond voelen zijn Utrechters van 55 t/m 64 jaar, Utrechters met basisonderwijs of vmbo, Utrechters met havo, vwo of mbo en Utrechters die in het buitenland geboren zijn.

Ervaren gezondheid bij alleenstaande ouders en alleenwonenden is minder goed

66% van de alleenstaande ouders in Utrecht geeft aan dat zij een goede gezondheid hebben. Onder alleenwonende volwassenen is dit 68%. Van de volwassenen die samenwonen met een partner of met een partner én kinderen voelt ongeveer 80% zich gezond. 

Utrechters in de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond

64% van de volwassenen uit Overvecht en 71% van de volwassenen uit Zuidwest geeft aan dat zij een goede gezondheid hebben. Utrechters die in West of in Noordoost wonen voelen zich vaker gezond.

Image

Drie op de tien Utrechters in een kwetsbare situatie voelen zich gezond

Uit een peiling van panel Meetellen in Utrecht blijkt dat 29% van de Utrechters in een kwetsbare situatie een goed ervaren gezondheid heeft. Dit is lager dan gemiddeld onder volwassenen in Utrecht. 54% van de panelleden zegt dat hun gezondheid ’wel gaat’ en 17% noemt hun gezondheid slecht. Tijdens de interviews gaven panelleden verschillende redenen waarom zij zich niet gezond voelen. Een deel van hen noemt dat zij zich niet gezond voelen doordat zij psychische klachten hebben. Ook zijn er panelleden die zich door lichamelijke problemen niet gezond voelen.

...ik voel me dus een beetje ja, net onder de voldoende, gezond. Omdat ik dus nog steeds wel last heb van psychotische klachten. [...] En ik ook zie dat ik dat heb als ik bijvoorbeeld sociaal een beetje alleen, eenzaam ben zeg maar op momenten. [...] Dus ik ben dan vaak alleen en dat zie ik, in dat vlak ben ik dan ook een beetje ongezond.

Fysiek ben ik wel aardig gezond en mentaal ben ik 'mwah' gezond, maar wel herstellende. Dus ik denk, ik denk dat ik mijzelf een zesje zou geven zeg maar op schaal van 0 tot 10.

72% van de Utrechtse volwassenen voelt zich vaak gelukkig 

Iets minder dan driekwart van de volwassenen (18 t/m 64 jaar) in Utrecht gaf in het najaar van 2022 aan zich in de afgelopen maand vaak gelukkig te voelen. Vooral Utrechters met een partner en kinderen voelen zich vaak gelukkig, namelijk 80%. Van de alleenwonende volwassenen geeft 57% dit aan. Ook Utrechters die moeite hebben met rondkomen en Utrechters met basisonderwijs of vmbo voelen zich minder vaak gelukkig. 

Voelt zich vaak gelukkig naar rondkomen en opleiding 

Utrechters uit de wijk Overvecht geven minder vaak aan dat zij zich vaak gelukkig voelen  

Image

Stijging ervaren gezondheid onder Utrechtse ouderen zet niet door

55% van de Utrechtse ouderen (65 jaar en ouder) geeft in het najaar van 2022 aan dat zij een goede gezondheid hebben. Daarmee is het percentage voor ouderen in 2022 lager dan in 2020 en weer vergelijkbaar met 2018. Deze daling is ook landelijk en in Amsterdam en Rotterdam zichtbaar, maar niet in Den Haag. Net als in de andere grote steden is de ervaren gezondheid van ouderen in Utrecht lager dan gemiddeld in Nederland. Landelijk voelt 61% van de 65-plussers zich gezond. 

Goed ervaren gezondheid Utrechtse ouderen

65-plussers met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond

Een kwart van de ouderen die moeite hebben met rondkomen voelt zich gezond

Van de ouderen die moeite hebben met rondkomen voelt 25% zich gezond. Dit is 60% onder ouderen die geen moeite hebben met rondkomen. Ouderen die niet in Nederland zijn geboren voelen zich ook minder vaak gezond, namelijk 37%. 

Ouderen uit de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond

43% van de ouderen uit Overvecht en Zuidwest ervaart een goede gezondheid. In de wijken Noordoost en Binnenstad voelen ouderen zich vaker gezond dan in andere wijken.

Image

Driekwart van de Utrechtse ouderen voelt zich vaak gelukkig 

75% van de 65-plussers in Utrecht gaf in het najaar van 2022 aan zich in de afgelopen maand vaak gelukkig te voelen. Vooral ouderen die moeite hebben met rondkomen voelen zich minder vaak gelukkig. Ook ouderen die in het buitenland zijn geboren (migranten) geven minder vaak aan dat zij gelukkig zijn. Van de ouderen die alleen wonen voelt 67% zich vaak gelukkig. Dit is 80% onder ouderen die met een partner of met anderen wonen. 

Voelt zich vaak gelukkig naar rondkomen en migratieachtergrond 

Ouderen uit de wijk Overvecht geven minder vaak aan dat zij zich vaak gelukkig voelen 

Image