Samenvatting gezondheidsmonitor jongvolwassenen

Zelf verder met ons onderzoek? Download hier de cijfers van de gezondheidsmonitor jongvolwassenen:
Open data GMJV jongvolwassenen

Resultaten Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022

Om de impact van de coronapandemie gezondheid, welzijn en leefstijl van jongvolwassenen te onderzoeken is in 2022 in heel Nederland een Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen uitgevoerd. Voor de gemeente Utrecht is dit de tweede meting onder deze leeftijdsgroep. In 2021, tijdens de coronapandemie, is een pilot gezondheidsmonitor uitgevoerd samen met GGD regio Utrecht. Hieruit bleek dat veel jongvolwassenen gezondheidsklachten ervaarden en hun mentale gezondheid zorgelijk was. Landelijke studies lieten zien dat er ook vóór corona al zorgen waren om de mentale gezondheid van jongvolwassenen. Dit staat beschreven in het hoofdstuk Mentale gezondheid van het Utrechts Gezondheidsprofiel 2022. Uit deze tweede meting blijkt dat er nog steeds zorgen zijn over de gezondheid van jongvolwassenen in Utrecht.

Het onderzoek laat zien dat 65% van de jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) zich gezond voelt. Jongvolwassenen met een mbo-opleiding voelen zich minder vaak gezond dan jongvolwassenen met een wo-opleiding. In het onderzoek komt duidelijk naar voren dat de mentale gezondheid nog steeds onder druk staat. Bijna alle jongvolwassenen maken zich veel zorgen over maatschappelijke ontwikkelingen en 22% heeft matige of ernstige psychische klachten. Lees hieronder een samenvatting van de onderzoeksresultaten per onderwerp. 

Twee derde van de Utrechtse jongvolwassenen voelt zich gezond

65% van de jongvolwassenen ervaart de eigen gezondheid als goed. Dit is vergelijkbaar met 2021. 27% van de jongvolwassenen zegt ‘gaat wel’ en 8% geeft aan dat de eigen gezondheid slecht is. Ook landelijk en in de regio Utrecht voelt twee derde van de jongvolwassenen zich gezond. Van de Utrechtse jongvolwassenen met een mbo-opleiding voelt 58% zich gezond, terwijl 71% van de jongvolwassenen met een wo-opleiding zich gezond voelt. 

Bijna alle jongvolwassenen maken zich veel zorgen over één of meer maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de woningmarkt (77%), het klimaat (65%), discriminatie van groepen in de samenleving (47%) of tegenstellingen tussen groepen in de samenleving (45%). Bijna de helft van de jongvolwassenen heeft veel vertrouwen in hun eigen toekomst. 13% geeft aan dat zij weinig tot geen vertrouwen in hun toekomst hebben. 

Acht op de tien jongvolwassenen zijn voldoende weerbaar. 55% van de jongvolwassenen geeft aan dat zij meestal weer snel herstellen na een moeilijke periode. Bijna een op de drie jongvolwassenen vindt het moeilijk om stressvolle gebeurtenissen te doorstaan. Dit verschilt duidelijk tussen vrouwen (37%) en mannen (23%). 

Mentale gezondheid van jongvolwassenen staat nog steeds onder druk

22% van de Utrechtse jongvolwassenen heeft matige of ernstige psychische klachten. Dit is vergelijkbaar met het cijfer van 2021. 7% heeft ernstige psychische klachten, in 2021 was dit 10%. Ook in de regio Utrecht is het percentage jongvolwassenen met ernstige klachten gedaald. De psychische gezondheid is gemeten met de internationale standaard ‘Mental Health Inventory 5’. 

Een op de vier jongvolwassenen voelt zich vaak beperkt in het dagelijkse leven door psychische klachten. Iets meer dan de helft van de jongvolwassenen voelt zich vaak gestrest. Dit percentage ligt hoger dan in de regio Utrecht en in Nederland. De meeste stress ervaren jongvolwassenen van studie of school (38%), de eisen die ze aan zichzelf stellen (33%) en de combinatie van alles wat ze moeten doen (33%). Vooral vrouwen en jongvolwassenen die alleen wonen hebben een minder goede mentale gezondheid.  

Jongvolwassenen ervaren een breed scala aan gezondheidsklachten of -problemen die gerelateerd kunnen zijn aan een minder goede mentale gezondheid. De meest voorkomende klachten die zij (zeer) vaak hebben gehad in de afgelopen vier weken zijn: moeheid (53%), geheugen- of concentratieproblemen (33%), prikkelbaar/geïrriteerd (32%), slaapproblemen (31%), hoofdpijn (26%) en buik- of maagklachten (23%). Een deel van de jongvolwassenen bezoekt de huisarts voor hun klachten. 18% is in het afgelopen jaar bij de huisarts geweest voor buik- of maagklachten, 16% voor moeheid, 13% voor hoesten of keelklachten, 12% voor slaapproblemen en 11% voor duizeligheid.

15% van de jongvolwassenen heeft nu nog last van corona gerelateerde gebeurtenissen, zoals angst die zij hadden voor een coronabesmetting van zichzelf of een dierbare, of geen afscheid hebben kunnen nemen van een overleden dierbare.

Evenveel jongvolwassenen zijn ernstig eenzaam

22% van de Utrechtse jongvolwassenen is ernstig eenzaam. Dit is vergelijkbaar met de cijfers van 2021. Wel zijn minder jongvolwassenen matig eenzaam. In totaal is 59% van de jongvolwassenen eenzaam in 2022, dit was 71% in 2021. Landelijk is het percentage eenzame jongvolwassenen iets hoger, namelijk 63% waarvan 27% ernstig eenzaam. Eenzaamheid is gemeten met behulp van een aantal stellingen zoals ‘Ik ervaar een leegte om mij heen’ en ‘Ik mis mensen om me heen’. 92% van de jongvolwassenen geeft aan dat ze bij iemand terecht kunnen bij problemen of als ze ergens mee zitten.

Ruim een kwart van de jongvolwassenen heeft te maken gehad met uitgestelde zorg 

Door de coronapandemie heeft 27% van de jongvolwassenen te maken gehad met zorg die uitgesteld of afgezegd is, door henzelf of door zorgverleners. 11% van de jongvolwassenen ervaart nu nog negatieve gevolgen hiervan, zoals meer klachten of stress. Meest voorkomende reden dat de zorg niet door kon gaan, was een coronabesmetting of quarantaineplicht. 

Een op de vijf jongvolwassenen gebruikte recent harddrugs 

19% van de Utrechtse jongvolwassenen heeft minimaal één harddrug gebruikt in de afgelopen vier weken. XTC en cocaïne zijn het meest gebruikt. 22% van de jongvolwassenen gebruikte wiet of hasj in de afgelopen vier weken. Drie op de tien jongvolwassenen hebben wel eens lachgas gebruikt, 1% gebruikte dit in de afgelopen vier weken. 29% van de jongvolwassenen rookt wel eens tabak, 13% doet dit dagelijks.

81% van de jongvolwassenen heeft in de afgelopen vier weken alcohol gedronken. 29% van de jongvolwassenen drinkt zwaar alcohol. Zij drinken minstens één keer per week 4 of meer glazen (mannen) of 6 of meer glazen (vrouwen) per dag. 41% van de jongvolwassenen geeft aan dat vrienden het normaal vinden om tien of meer glazen te drinken op één dag of avond. Er is ook een groep die minder drinkt: een op de drie jongvolwassenen drinkt maximaal 1 glas per dag of helemaal niet. 

In Utrecht liggen de percentages rond roken, alcoholgebruik en druggebruik hoger dan in de regio Utrecht en in Nederland. Jongvolwassenen die samen met anderen wonen, zoals in een studentenhuis, gebruiken vaker middelen dan andere jongvolwassenen.

Ruim een op de vijf jongvolwassenen heeft overgewicht

22% van de jongvolwassenen in Utrecht heeft overgewicht. Bij 6% is sprake van ernstig overgewicht ofwel obesitas. Jongvolwassenen met een mbo-opleiding zijn vaker te zwaar: 37% heeft overgewicht en bij 16% is sprake van obesitas. Ook bewegen en sporten zij minder vaak dan gemiddeld. 53% van alle Utrechtse jongvolwassenen beweegt minstens een half uur op vijf dagen van de week. 71% van de jongvolwassenen sport wekelijks. 

Meer jongvolwassenen ervaren weinig controle over geldzaken

31% van de Utrechtse jongvolwassenen geeft aan dat zij weinig controle hebben over geldzaken. Dit percentage is hoger dan in 2021, toen gaf 26% dit aan. 37% van de jongvolwassenen heeft moeite alles te betalen wat zij moeten betalen. 22% van de jongvolwassenen heeft schulden, anders dan een studieschuld of hypotheek. In de regio Utrecht en in Nederland liggen deze percentages lager. Jongvolwassenen die met anderen wonen, zoals in een studentenhuis, hebben de meeste moeite met rondkomen. Ook hebben zij vaker schulden.

Gezondheid van jongvolwassenen verschilt per wijk

De gezondheid van jongvolwassenen in Utrecht verschilt tussen wijken. Jongvolwassenen in de wijk Overvecht geven vaker aan dat zij psychische klachten hebben en stress ervaren. Jongvolwassenen in de Binnenstad ervaren minder vaak psychische klachten. Eenzaamheid komt vaker voor in de wijken Overvecht en Leidsche Rijn en minder vaak in Oost. In de wijk Oost en in de Binnenstad gebruiken jongvolwassenen vaker alcohol en drugs, ook roken ze vaker. Jongvolwassenen uit Vleuten-De Meern gebruiken minder vaak alcohol en drugs. Jongvolwassenen in Overvecht en Leidsche Rijn voldoen minder vaak aan de beweegnorm, dit is hoger in de wijken Noordoost, Binnenstad en Vleuten-De Meern. Tot slot hebben jongvolwassenen in Overvecht vaker obesitas.

* De Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen is mede mogelijk gemaakt door ZonMw