Samenvatting gezondheidsmonitor jongvolwassenen

Zelf verder met ons onderzoek? Download hier de cijfers van de gezondheidsmonitor jongvolwassenen:
Open data GMJV jongvolwassenen

Eerste gezondheidsmonitor onder jongvolwassenen

In het voorjaar van 2021, midden in de coronacrisis, is voor het eerst een gezondheidsmonitor Jongvolwassenen uitgevoerd in de provincie Utrecht, in samenwerking met GGD regio Utrecht. Ongeveer 1.900 Utrechters van 16 tot en met 25 jaar hebben een vragenlijst ingevuld over onder andere gezondheid, leefgewoonten, sociale contacten en de impact van de coronacrisis. De deelnemers vertegenwoordigen ruim 57.000 jongvolwassenen van 16 t/m 25 jaar uit de gemeente Utrecht.

Een groot deel van de jongvolwassenen in dit onderzoek is student: driekwart volgt onderwijs of studeert. De helft van de deelnemers woont samen met leeftijdsgenoten zoals in een studentenhuis, 29% woont bij hun ouders of verzorgers en 19% heeft een andere woonsituatie (bijv. alleen, samen met partner en/kinderen of in een zorginstelling).

Een paar opmerkingen vooraf:

• De uitkomsten van het onderzoek kunnen niet losgezien worden van de periode waarin de vragenlijsten zijn ingevuld, namelijk van maart tot en met juni, tijdens en kort na de tweede lockdown. In deze periode vond het middelbare onderwijs deels en het hoger onderwijs bijna volledig thuis plaats. Ook waren er tal van beperkingen voor het dagelijkse en sociale leven.
• Dit onderzoek betreft een pilot met een vernieuwde methode van dataverzameling. Jongvolwassenen zijn benaderd via hun eigen netwerk en een sociale mediacampagne om mee te doen aan het onderzoek.
• Er hebben voldoende jongvolwassenen deelgenomen om betrouwbare cijfers over de gemeente Utrecht te presenteren. Wel zijn jongvolwassenen met een migratieachtergrond en mbo-studenten minder goed vertegenwoordigd in de resultaten.
• De monitor Jongvolwassenen is in 2021 voor het eerst uitgevoerd in Utrecht. Vergelijkingen met eerdere metingen zijn niet mogelijk. Voorjaar 2023 komen cijfers beschikbaar van de tweede meting onder jongvolwassenen. Dan zal in heel Nederland een Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen worden uitgevoerd door alle GGD-en, waaraan ook gemeente Utrecht zal deelnemen.

Twee derde van de Utrechtse jongvolwassenen voelt zich gezond

66% van de jongvolwassenen ervaart de eigen gezondheid als goed. 29% zegt ‘gaat wel’ en 5% geeft aan dat de eigen gezondheid slecht is. De ervaren gezondheid in de gemeente Utrecht is gelijk aan de regio Utrecht, ook in de regiogemeenten heeft 66% van de jongvolwassenen een goed ervaren gezondheid. Jongvolwassenen met opleidingsniveau praktijkonderwijs, vmbo of mbo (61%) en opleidingsniveau havo of hbo (60%) voelen zich minder vaak gezond dan jongvolwassenen met opleidingsniveau vwo of universiteit (71%).

Jongvolwassenen die zelfstandig wonen samen met leeftijdsgenoten (zoals in een studentenhuis) laten op verschillende gezondheidsthema’s een ongunstiger beeld zien, zoals op middelengebruik, geldzorgen en de impact van corona. Jongvolwassenen die bij hun ouders of verzorgers wonen scoren op veel thema’s juist gunstig, zoals op lichamelijke en psychische gezondheid, middelengebruik en geldzorgen.

Een kwart van de jongvolwassenen heeft matige tot ernstige psychische klachten

25% van de Utrechtse jongvolwassenen heeft matige tot ernstige psychische klachten. Een op de tien heeft ernstige psychische klachten. De psychische gezondheid is gemeten met de ‘Mental Health Inventory 5’, een internationale standaard. 9% van de jongvolwassenen voelt zich ernstig beperkt in het dagelijkse leven door de psychische klachten die ze hebben. 17% van de jongvolwassenen heeft behoefte aan deskundige hulp of advies voor hun psychische klachten en krijgt deze nog niet. 7% geeft hiervoor als reden dat ze nog geen hulp hebben gezocht. 4% geeft aan dat ze op een wachtlijst staan en 5% weet niet waar ze hulp moeten zoeken. Een klein deel (1%) geeft aan dat zij hulp hebben gezocht, maar nergens terecht konden.

De meest voorkomende gezondheidsklachten of -problemen die jongvolwassenen aangeven, zijn concentratieproblemen (42%), depressieve klachten (36%), slaapproblemen (34%), nek- of rugklachten (34%), langdurige vermoeidheid (33%) en angstklachten (27%). Vrouwen hebben vaker gezondheidsklachten of -problemen dan mannen. 9% van de jongvolwassenen voelt zich in het dagelijkse leven ernstig beperkt door gezondheidsproblemen.

73% van de jongvolwassenen voelt zich (vaak) gestrest. De meeste stress ervaren jongvolwassenen van alles wat ze moeten doen en van school of studie. Iets meer dan de helft van de jongvolwassenen geeft aan dat ze vaker stress hebben vergeleken met voor de coronatijd. 69% van de jongvolwassenen ervaart (redelijk) hoge prestatiedruk. De jongeren die dit ervaren geven aan dat dit vooral door henzelf wordt opgelegd en door de maatschappij.

Twee derde van de jongvolwassenen ervaart eenzaamheid, maar slechts een klein deel is ernstig eenzaam

65% van de Utrechtse jongvolwassenen ervaart eenzaamheid in de coronatijd. 3% is ernstig eenzaam. Eenzaamheid is gemeten met behulp van een aantal stellingen zoals ‘Ik ervaar een leegte om mij heen’ en ‘Ik mis mensen om me heen’. De beantwoording van deze vragen hangt zeer waarschijnlijk samen met de coronamaatregelen die golden tijdens de onderzoeksperiode. 73% van de jongvolwassenen geeft ook aan dat zij familie en vrienden minder konden zien en 48% ervaart dat de relatie met vrienden slechter is geworden in coronatijd.

Iets minder dan de helft van de jongvolwassenen heeft zorgen over geld

45% van de Utrechtse jongvolwassenen maakt zich vaak zorgen over geld. 20% van alle jongvolwassenen geeft aan dat zij stress van financiën ervaren. Jongvolwassenen van 22 tot en met 25 jaar, die alleen wonen of samen met een partner en/of kinderen wonen geven dit vaker aan dan gemiddeld.

Meer dan driekwart van de jongvolwassenen sport wekelijks

78% van de jongvolwassenen geeft aan dat zij minimaal één keer per week sporten. De helft van de jongvolwassenen beweegt op vijf of meer dagen per week minimaal één uur per dag. De meeste jongvolwassenen (60%) zijn minder gaan sporten en bewegen in coronatijd. Een kwart zegt dat zij meer sporten en bewegen vergeleken met voor de coronatijd.

Meer roken en minder drinken in coronatijd

Een op de vijf jongvolwassenen rookt sigaretten, shag, e-sigaret of waterpijp. De meeste rokers (53%) geven aan dat zij meer zijn gaan roken in coronatijd. 20% van de rokers is minder gaan roken. Acht op de tien jongvolwassenen hebben in de afgelopen vier weken alcohol gedronken. Twee derde van de jongvolwassenen heeft vijf of meer drankjes op één dag gedronken (bingedrinken). De meeste drinkers (44%) geven aan dat zij minder alcohol zijn gaan drinken in coronatijd. 26% zegt meer te zijn gaan drinken in coronatijd.

In de afgelopen vier weken heeft 22% van de jongvolwassenen wiet of hasj en 2% lachgas gebruikt. 13% heeft wel eens zonder recept ADHD-medicatie, zoals Ritalin, gebruikt. 18% van de Utrechtse jongvolwassenen heeft minimaal één harddrug gebruikt in de afgelopen vier weken. Meest gebruikt zijn XTC en cocaïne. Druggebruikers geven vaker aan dat zij in coronatijd minder drugs (39%) zijn gaan gebruiken dan meer drugs (25%).

Het alcohol en druggebruik is hoger onder jongvolwassenen die samen met leeftijdsgenoten wonen, zoals in een studentenhuis, en lager onder jongvolwassenen die bij hun ouders of verzorgers wonen.

De meeste jongvolwassenen accepteren last door coronamaatregelen

Aan de jongvolwassenen is gevraagd wat ze doen als ze last ervaren van de gevolgen van de coronamaatregelen. De meeste jongvolwassenen (67%) geven aan dat zij het accepteren en de helft gaat op zoek naar afleiding. 37% blijft positief als ze last hebben van de gevolgen van de maatregelen.

Een deel van de jongvolwassenen heeft duidelijk gevolgen van de coronacrisis ervaren op hun studie of werk. 35% van de jongvolwassenen dat zij studievertraging hebben opgelopen (mede) door corona. 4% is gestopt met de studie en een derde heeft minder werkervaring opgedaan. Hbo-studenten geven bovenstaande gevolgen vaker aan. 27% van de jongvolwassenen is onzeker over de toekomst van hun baan en 23% is (tijdelijk) werkloos geworden.

Hoe past onderzoek Jongvolwassenen in de Volksgezondheidsmonitor Utrecht?

De Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen is één van de onderzoeken van de Volksgezondheidsmonitor Utrecht (VMU), waarmee we doorlopend de gezondheidssituatie van Utrechters in beeld brengen. Hiervoor gebruiken we verschillende onderzoeksmethoden, waaronder vragenlijstonderzoek en onderzoek op basis van registraties van zorgverleners. Ons onderzoek omvat alle leeftijdsgroepen. Dit jaar zijn een aantal onderzoeken afgerond en opgestart om meer zicht te krijgen op de gezondheid van kinderen, jongeren en jongvolwassenen.

• Afgerond: onderzoek naar mbo-studenten voor en in coronatijd van Nimeto, het Grafisch Lyceum Utrecht, ROC Midden Nederland en MBO Utrecht.
• Afgerond: onderzoek naar kinderen en jongeren in coronatijd in de leeftijdscategorie 10-11 jaar en 13-15 jaar.
• Afgerond: speciale uitgave over de eerste 1000 dagen van het jonge kind.
• Afgerond: Utrechts Gezondheidsprofiel (UPG) met een samenhangend beeld van de gezondheid van alle Utrechters.
• Volgt: de resultaten van de tweede meting Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen in het voorjaar van 2023.