Ouderschap

• 72% van de ouders uit het bewonerspanel voelde zich voldoende voorbereid op het ouderschap
• 15% van de ouders voelt zich zwaar belast door het ouderschap
• Kwart van de ouders uit het bewonerspanel geeft aan sfeer thuis is minder goed sinds de coronamaatregelen
• Ouders van het bewonerspanel hadden positieve en negatieve ervaringen met thuisonderwijs
• Bijna een op de tien ouders heeft meestal of altijd zorgen over de opvoeding van hun kind
• 8% van de ouders ervaart weinig zelfvertrouwen in het ouderschap
• Ouders vragen het vaakst hulp en advies over opvoeden aan familie en vrienden
• Ouders zonder migratieachtergrond krijgen vaker praktische hulp bij de verzorging van hun kind(eren)
• 14% van de Utrechtse gezinnen heeft contact met een buurtteam jeugd en gezin

De komst van een kind brengt voor de meeste ouders veel geluk en blijdschap met zich mee. Tegelijkertijd komen er bij het ouderschap ook uitdagingen kijken. Ouderschap heeft invloed op het sociale leven van de ouder, de carrière en de partnerrelatie. Op dit moment brengen het coronavirus en de bijbehorende maatregelen extra uitdagingen met zich mee voor zowel ouders als kinderen.

Een positieve beleving van het ouderschap heeft een gunstige invloed op het opvoedgedrag van ouders en draagt bij aan een gezonde en veilige ontwikkeling van het kind. Steun van mensen rondom het gezin is belangrijk voor een gezonde ontwikkeling van het kind en het welzijn van de ouders. Steun kan bijvoorbeeld gegeven worden door vrienden, familie, kinderopvang en leerkrachten.

72% van de ouders uit het bewonerspanel voelde zich voldoende voorbereid op het ouderschap

Bijna driekwart van de Utrechters uit het bewonerspanel met kinderen tot 18 jaar voelde zich in 2019 voldoende voorbereid op het ouderschap bij de komst van het eerste kind. 68% van de panelleden zegt bij de komst van het eerste kind met hun (toenmalige) partner besproken te hebben wat zij belangrijk vinden in de opvoeding. Van de ouders die dit hebben besproken, voelde 81% zich voldoende voorbereid op het ouderschap. Van de ouders die dit niet bespraken, voelde 56% zich voldoende voorbereid op het ouderschap.

Ouders aan het woord over de voorbereiding op het ouderschap

Blijkt toch vaak anders te gaan dan je dacht. Ouderschap leer je on the job.

 

Ik ben er gewoon aan begonnen toen het zich voordeed... Onvoorbereid.

 

Tijdens zwangerschap en kraamtijd krijg je veel zorg. Daarna moet je het zelf uitzoeken... Ik vond dit af en toe best lastig. Doe ik het wel goed?

 

Volgens mij kun je je nooit helemaal voorbereiden, want in de praktijk is het zo anders dan in je hoofd. Maar ik heb me goed ingelezen en er veel met anderen over gepraat.

 

15% van de ouders voelt zich zwaar belast door het ouderschap

In het najaar van 2020 ervaart 15% van de Utrechtse ouders (18-64 jaar) met kinderen jonger dan 18 jaar het ouderschap als zwaar belastend. Alleenstaande ouders en ouders met een overig niet westerse migratieachtergrond voelen zich vaker zwaar belast door het ouderschap. Een derde van de ouders ervaart het ouderschap als matig tot zwaar belastend.

Wat vinden ouders van 0- t/m 17-jarigen uit het bewonerspanel in 2019 de grootste uitdagingen in het ouderschap?

Image

Deze vijf uitdagingen zijn ook het meest genoemd door ouders die meededen aan onderzoek van Familie BV met het Lectoraat ouderschap en ouderbegeleiding van de Hogeschool Leiden. Ouders van 0- t/m 4-jarigen uit het bewonerspanel geven vaker aan te weinig tijd voor zichzelf, hun partner en sociale contacten te hebben. Tijdens de lockdown in februari 2021 lijken ouders van 0- t/m 17-jarigen uit het bewonerspanel het vaker lastig te vinden om werk en privé verplichtingen te combineren dan in juli 2021.

Ruim een kwart van de ouders uit het bewonerspanel heeft gezegd dat de sfeer thuis minder goed is sinds de coronamaatregelen

27% van de Utrechtse ouders met thuiswonende kinderen van 0 t/m 17 jaar uit het bewonerspanel heeft in de februaripeiling 2021 gezegd dat de sfeer in het huishouden minder goed is sinds de coronamaatregelen. Volgens 48% van de panelleden was de sfeer niet veranderd. 18% zei dat de sfeer thuis beter is geworden. Utrechtse ouders die dezelfde vraag over de sfeer thuis beantwoordden in april 2020 gaven toen juist vaker aan dat de sfeer positief was veranderd in plaats van negatief. Veel ouders vonden in april 2020 meer tijd met hun kinderen en het gezin een positief gevolg van het coronavirus. Groot verschil tussen de peilingen is dat in februari 2021 de coronapandemie al bijna een jaar duurde, terwijl deze in april 2020 pas een maand speelde.

Veranderingen in de sfeer thuis sinds de coronamaatregelen

Image

Ouders van het bewonerspanel hadden positieve en negatieve ervaringen met thuisonderwijs

In juni 2020 gaven ouders van het Utrechts bewonerspanel ongeveer evenveel voorbeelden van positieve als van negatieve ervaringen met het thuisonderwijs. Een groot deel van de panelleden gaf als antwoord op open vragen dat het begeleiden van het thuisonderwijs veel tijd kostte. Dit maakte het combineren van werk en privé lastig. Bij sommige panelleden leidde dit tot spanningen in het gezin. Ook waren er soms spanningen doordat kinderen hun ouders niet als leraar accepteerden. Ouders hadden ook positieve ervaringen met het thuisonderwijs. Een deel van de panelleden zei dat zij door het thuisonderwijs beter zagen hoe het onderwijs werkt en wat de ontwikkeling van hun kind was. Sommige panelleden zeiden dat hun kind zelfstandiger is geworden door het thuisonderwijs en ongestoord kon werken.

Bijna een op de tien ouders heeft meestal of altijd zorgen over de opvoeding van hun kind

In het najaar van 2021 had 9% van de Utrechtse ouders de afgelopen twaalf maanden meestal of altijd zorgen over de opvoeding van hun kind. 58% heeft af en toe of soms zorgen gehad. Professionals herkennen dat ouders zich regelmatig zorgen maken over de opvoeding. Vaak maken ouders zich zorgen over zaken die in de ogen van professionals heel normaal zijn. 33% van de ouders heeft in de afgelopen twaalf maanden nooit zorgen gehad over de opvoeding van hun kind. Ouders met een niet-westerse migratieachtergrond geven vaker dan gemiddeld aan geen zorgen over de opvoeding van hun kind te hebben.

8% van de ouders ervaart weinig zelfvertrouwen in het ouderschap

Eén op de twaalf Utrechtse ouders (18-64 jaar) met kinderen jonger dan 18 jaar ervaarde in het najaar van 2020 weinig zelfvertrouwen in het ouderschap en de opvoeding. Ouders uit Overvecht hebben vaker weinig zelfvertrouwen in het ouderschap, ouders uit de wijk West ervaren dit minder vaak.

Ouders vragen het vaakst hulp en advies over opvoeden aan familie en vrienden

In het najaar van 2021 vroeg 35% van de Utrechtse ouders hulp en advies over de opvoeding aan familieleden. Hetzelfde percentage ouders vraagt hulp aan vrienden of kennissen. Verder vragen ouders vooral hulp en advies aan de kinderopvang of (voor)school, de jeugdgezondheidszorg (JGZ) of de huisarts. In totaal heeft 60% van de Utrechtse ouders in de afgelopen twaalf maanden advies of hulp gevraagd bij de opvoeding. Ouders met één of meer kinderen tussen de 0 en 3 jaar vragen dit vaker dan gemiddeld (74%). Vooral de JGZ vragen zij veel vaker om hulp en advies: 34% van de ouders met één of meer kinderen tussen de 0 en 3 jaar doet dit, terwijl dit 9% is bij ouders met één of meer kinderen tussen de 4 en 17 jaar.

Meest genoemd bij het vragen om hulp en advies over opvoeding

Image

Ouders zonder migratieachtergrond krijgen vaker praktische hulp bij de verzorging van hun kind(eren)

28% van de ouders zonder migratieachtergrond kreeg in het najaar van 2020 praktische hulp van familie en vrienden bij de verzorging van hun kind(eren). Dit geldt voor 19% van de ouders met migratieachtergrond. Voorbeelden van praktische hulp zijn de opvang van kinderen, hulp bij het huiswerk of het ophalen van school. Ouders met kinderen van 0 t/m 3 jaar krijgen vaker praktische hulp bij de verzorging van hun kind(eren) (40%) dan ouders van 4- t/m 11-jarigen (23%) en ouders van 12 t/m 17-jarigen (12%).

14% van de Utrechtse gezinnen heeft contact met een buurtteam jeugd en gezin

Uit het Jaarverslag van Lokalis blijkt dat 14% van de Utrechtse gezinnen in 2020 contact heeft met een buurtteam jeugd en gezin. Meer weten? Bekijk dan de cijfers over buurtteamgebruik en aanvullende jeugdhulp.