Lichaamsgewicht

Jeugd

• Al op jonge leeftijd verschillen in overgewicht naar opleiding van de ouders
• Het percentage twee- tot vijfjarigen met overgewicht is stabiel
• Toename van kinderen met obesitas in het speciaal basisonderwijs
• Overgewicht bij jeugd komt vaker voor in enkele wijken

Jongvolwassenen

• Een op de drie jongvolwassenen met een mbo-opleiding heeft overgewicht
• 21% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) heeft overgewicht
• 4% van de jongvolwassenen heeft ondergewicht
• Jongvolwassenen uit Overvecht, Leidsche Rijn en Kanaleneiland hebben vaker overgewicht dan jongvolwassenen in andere Utrechtse wijken

Volwassenen

• Een kwart van volwassenen met een vmbo-opleiding heeft obesitas
• 35% van de Utrechtse volwassenen heeft overgewicht
• De helft van de 40-plussers heeft overgewicht
• Overgewicht komt het vaakst voor in Overvecht, Vleuten-De Meern en Leidsche Rijn

Ouderen

• 54% van de Utrechtse ouderen heeft overgewicht 
• Bijna twee derde van de ouderen met een vmbo-opleiding heeft overgewicht 
• Het percentage ouderen met overgewicht blijft gelijk 
• Twee van de drie ouderen in Noordwest en Overvecht zijn te zwaar 

Een gezond gewicht is belangrijk om de kans op gezondheidsproblemen te beperken

Zowel op jonge als op latere leeftijd is het belangrijk om een gezond gewicht te hebben om andere gezondheidsproblemen te voorkomen. Overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht) vergroten de kans op diabetes, hart- en vaatziekten, aandoeningen aan het bewegingsapparaat of psychische klachten. Ook ondergewicht brengt gezondheidsrisico’s met zich mee, zoals een grotere kans op lichamelijke en psychische klachten. Wie al op jonge leeftijd overgewicht ontwikkelt, heeft een grote kans om ook op latere leeftijd overgewicht te hebben.

De verhouding tussen lengte en gewicht bepaalt of iemand overgewicht heeft

Of iemand overgewicht of obesitas heeft, wordt bepaald op basis van de Body Mass Index (BMI). Dit is een maat voor de verhouding tussen het gewicht en de lengte van een persoon. De BMI is hoger naarmate iemand, bij gelijkblijvende lengte, zwaarder is. De BMI-waarden voor overgewicht en obesitas voor kinderen en jongeren worden geleidelijk hoger met de leeftijd waarbij de waarden op de leeftijd van 18 jaar gelijk zijn aan die van volwassenen. Bij kinderen verschillen de BMI-waarden voor jongens en meisjes. Gewicht en lengte van kinderen en jongeren worden gemeten tijdens de reguliere contacten met de Jeugdgezondheidszorg. Volwassenen en ouderen geven in vragenlijsten aan wat hun lengte en gewicht is.

Al op jonge leeftijd verschillen in overgewicht naar opleiding van de ouders

Kinderen van ouders met hbo of wo als laatst behaalde opleiding hebben minder vaak overgewicht of obesitas dan kinderen van ouders met een andere opleiding. Dit verschil is al aanwezig als kinderen twee jaar oud zijn. In de basisschoolleeftijd worden de verschillen steeds groter.

Percentage kinderen met overgewicht en obesitas, naar opleiding van de ouders

Het percentage twee- tot vijfjarigen met overgewicht is stabiel

Het percentage twee-, drie- en vijfjarigen met overgewicht is sinds 2016 ongeveer stabiel. Er is wel een verschil tussen kinderen met en zonder migratieachtergrond. Twee- en vijfjarigen met ouders die in het buitenland zijn geboren hebben in 2023 minder vaak overgewicht dan in 2017. Vijfjarigen met ouders die in het buitenland zijn geboren, hebben nog wel vaker overgewicht dan vijfjarigen met een Nederlandse herkomst. Driejarigen met een Nederlandse herkomst hebben in 2023 juist vaker overgewicht dan in 2017.

Percentage kinderen met overgewicht (inclusief obesitas), naar jaar

Toename van kinderen met obesitas in het speciaal basisonderwijs

Kinderen op het speciaal basisonderwijs hebben vaker overgewicht dan kinderen op het reguliere basisonderwijs. 15% van de kinderen in het speciaal basisonderwijs heeft obesitas. Dit is hoger dan in 2018. Toen was dit 12%. 34% van de kinderen in het speciaal basisonderwijs heeft overgewicht. Net als in het reguliere basisonderwijs hebben meisjes in het speciaal basisonderwijs vaker overgewicht dan jongens. Het verschil tussen jongens en meisjes is sinds 2018 groter geworden, omdat het percentage meisjes met overgewicht is toegenomen en het percentage jongens met overgewicht is afgenomen.

Overgewicht en obesitas in het speciaal basisonderwijs    

Overgewicht bij jeugd komt vaker voor in enkele wijken 

Overgewicht komt vanaf de leeftijd van drie jaar vaker voor bij kinderen die wonen in Overvecht en Kanaleneiland. Bij vijf- en achtjarigen geldt dat ook voor kinderen die in de wijk Noordwest wonen. Van de achtjarigen in Overvecht heeft 32% overgewicht. In de subwijk Zamenhof, Neckarddreef is dit 43%. Van de achtjarigen die wonen in Kanaleneiland heeft 42% overgewicht. Achtjarigen die wonen in de subwijken Nieuw Hoograven, Bokkenbuurt (Zuid) en Parkwijk, Langerak (Leidsche Rijn) zijn ook vaker te zwaar dan achtjarigen uit andere delen van Utrecht.

Percentage Utrechtse achtjarigen met overgewicht, naar wijk (2023)

Ongeveer een derde van de jongvolwassenen met een mbo-opleiding heeft overgewicht

In het voorjaar van 2024 heeft 34% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) met een mbo-opleiding overgewicht (inclusief obesitas) en 9% heeft obesitas. Dit is hoger dan jongvolwassenen met een wo-opleiding of voortgezet onderwijs. Gemiddeld in Utrecht heeft 21% van de jongvolwassenen overgewicht en 4% van de jongvolwassenen obesitas. Dit is lager dan gemiddeld in Nederland. Gemiddeld in Nederland heeft 26% van de jongvolwassenen overgewicht en 7% obesitas. Utrechtse jongvolwassenen met een buitenlandse herkomst hebben vaker overgewicht en obesitas dan jongvolwassenen met een Nederlandse herkomst.

Lichaamsgewicht van jongvolwassenen naar opleiding en herkomst

Bijna een kwart van de 21- t/m 25-jarigen heeft overgewicht

23% van de jongvolwassen van 21 t/m 25 jaar heeft overgewicht. Het percentage jongvolwassen met overgewicht neemt toe met de leeftijd. Van de 18- t/m 20-jarigen heeft 18% overgewicht. Bij 16- en 17-jarigen is dit 14%. 4% van de jongvolwassenen heeft ondergewicht. Het percentage jongvolwassenen met ondergewicht neemt ook toe  met de leeftijd. Van de 16 en 17 -jarigen heeft 1% ondergewicht. Bij 18- t/m 20-jarigen is dit 3% en bij  de 21 t/m 25-jarigen is dit 5%.

Jongvolwassenen uit Overvecht, Leidsche Rijn en Kanaleneiland hebben vaker overgewicht

32% van de jongvolwassenen die wonen in Overvecht en 26% van de jongvolwassen uit Leidsche Rijn heeft overgewicht. Bij jongvolwassenen die wonen in de subwijk Kanaleneiland is dit 34%. Dit is vaker dan in andere delen van Utrecht. In de wijken Noordoost en Oost komt overgewicht bij jongvolwassenen minder vaak voor. 

Overgewicht naar wijk

Een kwart van volwassenen met een vmbo-opleiding heeft obesitas 

In het najaar van 2022 had 25% van de Utrechtse volwassenen (18-64 jaar) met basisonderwijs of een vmbo-opleiding obesitas. Onder Utrechters met een hbo- of wo-opleiding is dit 6%. Volwassenen met basisonderwijs of vmbo hebben bijna twee keer zo vaak overgewicht (inclusief obesitas) dan volwassenen met een hbo- of wo-opleiding.

Overgewicht en obesitas naar opleiding

35% van de Utrechtse volwassenen heeft overgewicht

In Utrecht heeft 35% van de volwassenen overgewicht. Bij 10% van de volwassenen is sprake van ernstig overgewicht ofwel obesitas. Utrechtse volwassenen hebben minder vaak overgewicht dan gemiddeld in Nederland en de andere drie grote steden. 2% van de Utrechters heeft ondergewicht.

De helft van de 40-plussers heeft overgewicht

Volwassenen tussen 40 en 64 jaar oud hebben vaker overgewicht dan 18- t/m 39-jarigen. Ongeveer de helft van de 40-plussers heeft overgewicht. Obesitas komt in deze groep ook vaker voor dan bij 18- t/m 39-jarigen. 39% van de mannen in Utrecht heeft overgewicht. Bij Utrechtse vrouwen komt overgewicht minder vaak voor, namelijk 31%.

Overgewicht en obesitas naar en leeftijd

Overgewicht komt het vaakst voor in Overvecht, Vleuten-De Meern en Leidsche Rijn 

46% van de volwassenen in de wijk Overvecht heeft overgewicht. In de wijk Vleuten-De Meern is dit 45% en in Leidsche Rijn 39%. Dit is vaker dan in de andere wijken in Utrecht. Volwassenen in Overvecht en Vleuten-De Meern hebben ook vaker obesitas. In de wijken West, Noordoost, Oost en Binnenstad komt overgewicht minder vaak voor. Obesitas komt ook minder vaak voor in de wijken Noordoost en Oost.

Overgewicht en obesitas, naar wijk 

54% van de Utrechtse ouderen heeft overgewicht

Meer dan de helft van de 65-plussers in Utrecht had in het najaar van 2022 overgewicht (inclusief obesitas). Bij 17% van de ouderen is sprake van ernstig overgewicht ofwel obesitas. Overgewicht komt vaker voor bij oudere mannen dan bij oudere vrouwen. 1% van de ouderen heeft ondergewicht.

Bijna twee derde van de ouderen met een vmbo-opleiding heeft overgewicht

65% van de ouderen met basisonderwijs of vmbo- als opleiding heeft overgewicht (inclusief obesitas). Een kwart van de ouderen met basisonderwijs of vmbo als opleiding heeft obesitas. Van de ouderen met een hbo- of wo-opleiding heeft 42% overgewicht en 8% obesitas. 30% van de ouderen die moeite hebben met rondkomen heeft obesitas. Bij ouderen die geen moeite hebben met rondkomen is dit 15%. De laatste jaren is het percentage Utrechtse ouderen met overgewicht ongeveer gelijk gebleven. Ouderen in Utrecht hebben minder vaak overgewicht dan gemiddeld in Nederland. Utrechtse ouderen hebben ongeveer even vaak overgewicht als ouderen uit Amsterdam en Den Haag. Bij ouderen uit Rotterdam komt overgewicht vaker voor. 

Het percentage ouderen met overgewicht blijft gelijk 

De laatste jaren is het percentage Utrechtse ouderen met overgewicht ongeveer gelijk gebleven. Ouderen in Utrecht hebben minder vaak overgewicht dan gemiddeld in Nederland. Utrechtse ouderen hebben ongeveer even vaak overgewicht als ouderen uit Amsterdam en Den Haag.. Bij ouderen uit Rotterdam komt overgewicht vaker voor. 

Twee van de drie ouderen in Noordwest en Overvecht zijn te zwaar

Ouderen die wonen in de wijken Noordwest en Overvecht hebben vaker overgewicht dan gemiddeld in Utrecht. Bijna twee derde van de ouderen in deze wijken heeft overgewicht. In de wijken Noordoost, Oost en Binnenstad is het percentage ouderen met overgewicht lager dan gemiddeld. Obesitas komt vaker dan gemiddeld voor bij ouderen die wonen in de wijken Noordwest en Zuidwest.



Overgewicht en obesitas, naar wijk