Lichaamsgewicht

Jeugd

• Al op jonge leeftijd verschillen in overgewicht naar opleiding van de ouders
• Het percentage twee- tot vijfjarigen met overgewicht is stabiel
• Toename van kinderen met obesitas in het speciaal basisonderwijs
• Overgewicht bij jeugd komt vaker voor in enkele wijken

Jongvolwassenen

• Een op de drie jongvolwassenen met een mbo-opleiding heeft overgewicht
• 21% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) heeft overgewicht
• 4% van de jongvolwassenen heeft ondergewicht
• Jongvolwassenen uit Overvecht, Leidsche Rijn en Kanaleneiland hebben vaker overgewicht dan jongvolwassenen in andere Utrechtse wijken

Volwassenen en ouderen

• 36% van de Utrechtse volwassenen heeft overgewicht
• Obesitas neemt toe bij volwassenen met een mbo-opleiding
• Meer dan de helft van de volwassenen met een vmbo-opleiding heeft overgewicht
• 40-plussers hebben twee keer zo vaak overgewicht als jongere volwassenen
• Bijna de helft van de volwassenen in Overvecht heeft overgewicht

Een gezond gewicht is belangrijk om de kans op gezondheidsproblemen te beperken

Zowel op jonge als op latere leeftijd is het belangrijk om een gezond gewicht te hebben om andere gezondheidsproblemen te voorkomen. Overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht) vergroten de kans op diabetes, hart- en vaatziekten, aandoeningen aan het bewegingsapparaat of psychische klachten. Ook ondergewicht brengt gezondheidsrisico’s met zich mee, zoals een grotere kans op lichamelijke en psychische klachten. Wie al op jonge leeftijd overgewicht ontwikkelt, heeft een grote kans om ook op latere leeftijd overgewicht te hebben.

De verhouding tussen lengte en gewicht bepaalt of iemand overgewicht heeft

Of iemand overgewicht of obesitas heeft, wordt bepaald op basis van de Body Mass Index (BMI). Dit is een maat voor de verhouding tussen het gewicht en de lengte van een persoon. De BMI is hoger naarmate iemand, bij gelijkblijvende lengte, zwaarder is. De BMI-waarden voor overgewicht en obesitas voor kinderen en jongeren worden geleidelijk hoger met de leeftijd waarbij de waarden op de leeftijd van 18 jaar gelijk zijn aan die van volwassenen. Bij kinderen verschillen de BMI-waarden voor jongens en meisjes. Gewicht en lengte van kinderen en jongeren worden gemeten tijdens de reguliere contacten met de Jeugdgezondheidszorg. Volwassenen en ouderen geven in vragenlijsten aan wat hun lengte en gewicht is.

Al op jonge leeftijd verschillen in overgewicht naar opleiding van de ouders

Kinderen van ouders met hbo of wo als laatst behaalde opleiding hebben minder vaak overgewichtBody Mass Index (BMI) van 25 of hoger. Voor kinderen zijn de BMI-waarden voor overgewicht gebaseerd op afkappunten van Cole (Cole, 2012). Deze afkappunten zijn afhankelijk van de leeftijd en geslacht van het kind. of obesitasBody Mass Index (BMI) van 30 of hoger. Voor kinderen zijn de BMI-waarden voor obesitas gebaseerd op afkappunten van Cole (Cole, 2012). Deze afkappunten zijn afhankelijk van de leeftijd en geslacht van het kind. dan kinderen van ouders met een andere opleiding. Dit verschil is al aanwezig als kinderen twee jaar oud zijn. In de basisschoolleeftijd worden de verschillen steeds groter..

Percentage kinderen met overgewicht en obesitas, naar opleiding van de ouders

Het percentage twee- tot vijfjarigen met overgewicht is stabiel

Het percentage twee-, drie- en vijfjarigen met overgewicht is sinds 2016 ongeveer stabiel. Er is wel een verschil tussen kinderen met en zonder migratieachtergrond. Twee- en vijfjarigen met ouders die in het buitenland zijn geboren hebben in 2023 minder vaak overgewicht dan in 2017. Vijfjarigen met ouders die in het buitenland zijn geboren, hebben nog wel vaker overgewicht dan vijfjarigen met een Nederlandse herkomstPersoon die in Nederland is geboren met ouders die allebei ook in Nederland zijn geboren.. Driejarigen met een Nederlandse herkomst hebben in 2023 juist vaker overgewicht dan in 2017..

Percentage kinderen met overgewicht (inclusief obesitas), naar jaar

Toename van kinderen met obesitas in het speciaal basisonderwijs

Kinderen op het speciaal basisonderwijs hebben vaker overgewicht dan kinderen op het reguliere basisonderwijs. 15% van de kinderen in het speciaal basisonderwijsHet speciaal basisonderwijs (sbo) biedt onderwijs aan leerlingen die zich op het regulier onderwijs niet optimaal ontwikkelen door leer-, gedrags- en/of opvoedingsproblemen. Het betreft hier lichtere problematiek dan de problematiek waar leerlingen op het speciaal onderwijs mee te maken hebben. Leerlingen die naar het speciaal basisonderwijs gaan, krijgen extra ondersteuning om de onderwijsdoelen van het reguliere onderwijs te bereiken. heeft obesitas. Dit is hoger dan in 2018. Toen was dit 12%. 34% van de kinderen in het speciaal basisonderwijs heeft overgewicht. Net als in het reguliere basisonderwijs hebben meisjes in het speciaal basisonderwijs vaker overgewicht dan jongens. Het verschil tussen jongens en meisjes is sinds 2018 groter geworden, omdat het percentage meisjes met overgewicht is toegenomen en het percentage jongens met overgewicht is afgenomen..

Overgewicht en obesitas in het speciaal basisonderwijs

Overgewicht bij jeugd komt vaker voor in enkele wijken

Overgewicht komt vanaf de leeftijd van drie jaar vaker voor bij kinderen die wonen in Overvecht en Kanaleneiland. Bij vijf- en achtjarigen geldt dat ook voor kinderen die in de wijk Noordwest wonen. Van de achtjarigen in Overvecht heeft 32% overgewicht. In de subwijk Zamenhof, Neckarddreef is dit 43%. Van de achtjarigen die wonen in Kanaleneiland heeft 42% overgewicht. Achtjarigen die wonen in de subwijken Nieuw Hoograven, Bokkenbuurt (Zuid) en Parkwijk, Langerak (Leidsche Rijn) zijn ook vaker te zwaar dan achtjarigen uit andere delen van Utrecht.

Percentage Utrechtse achtjarigen met overgewicht, naar wijk (2023)

Ongeveer een derde van de jongvolwassenen met een mbo-opleiding heeft overgewicht

In het voorjaar van 2024april t/m half juli 2024 heeft 34% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) met een mbo-opleidingVolgt de opleiding nu of heeft deze als hoogste afgerond. overgewichtBody Mass Index (BMI) van 25 of hoger. (inclusief obesitas) en 9% heeft obesitasBody Mass Index (BMI) van 30 of hoger.. Dit is hoger dan jongvolwassenen met een wo-opleiding of voortgezet onderwijs. Gemiddeld in Utrecht heeft 21% van de jongvolwassenen overgewicht en 4% van de jongvolwassenen obesitas. Dit is lager dan gemiddeld in Nederland. Gemiddeld in Nederland heeft 26% van de jongvolwassenen overgewicht en 7% obesitas. Utrechtse jongvolwassenen met een buitenlandse herkomstPersoon die zelf niet in Nederland is geboren of waarvan (één van) de ouders niet in Nederland is geboren. hebben vaker overgewicht en obesitas dan jongvolwassenen met een Nederlandse herkomst.

Lichaamsgewicht van jongvolwassenen naar opleiding en herkomst

Bijna een kwart van de 21- t/m 25-jarigen heeft overgewicht

23% van de jongvolwassen van 21 t/m 25 jaar heeft overgewicht. Het percentage jongvolwassen met overgewicht neemt toe met de leeftijd. Van de 18- t/m 20-jarigen heeft 18% overgewicht. Bij 16- en 17-jarigen is dit 14%. 4% van de jongvolwassenen heeft ondergewichtBody Mass Index (BMI) tot 18,5.. Het percentage jongvolwassenen met ondergewicht neemt ook toe  met de leeftijd. Van de 16 en 17 -jarigen heeft 1% ondergewicht. Bij 18- t/m 20-jarigen is dit 3% en bij  de 21 t/m 25-jarigen is dit 5%.

Jongvolwassenen uit Overvecht, Leidsche Rijn en Kanaleneiland hebben vaker overgewicht

32% van de jongvolwassenen die wonen in OvervechtOnder de wijk Overvecht vallen de volgende subwijken: Taagdreef, Wolgadreef, Zamenhofdreef, Neckardreef, Vechtzoom, Klopvaart, Zambesidreef en Tigrisdreef. en 26% van de jongvolwassen uit Leidsche RijnOnder de wijk Leidsche Rijn vallen de volgende subwijken: Terwijde, De Wetering, Het Zand, Leidsche Rijn centrum e.o., Parkwijk, Langerak en Leidsche Rijn Zuid. heeft overgewichtBody Mass Index (BMI) van 25 of hoger.. Bij jongvolwassenen die wonen in de subwijk KanaleneilandDe subwijk Kanaleneiland ligt in de wijk Utrecht-Zuidwest. is dit 34%. Dit is vaker dan in andere delen van Utrecht. In de wijken Noordoost en Oost komt overgewicht bij jongvolwassenen minder vaak voor. 

Overgewicht naar wijk

36% van de Utrechtse volwassenen heeft overgewicht

In het najaar van 2024 heeft 36% van de Utrechtse volwassenen (18+) overgewichtBody Mass Index (BMI) van 25 of hoger.. 10% van de volwassenen heeft obesitasBody Mass Index (BMI) van 30 of hoger.. Utrechtse volwassenen hebben minder vaak overgewicht dan gemiddeld in Nederland en de andere drie grote stedenAmsterdam, Rotterdam en Den Haag.. Ook hebben Utrechtse volwassenen minder vaak obesitas dan gemiddeld in Nederland, Rotterdam en Den Haag. 2% van de Utrechters heeft ondergewicht.Body Mass Index (BMI) tot 18.5.Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen.

Obesitas neemt toe bij volwassenen met een mbo-opleiding

Het percentage Utrechtse volwassenen met obesitasBody Mass Index (BMI) van 30 of hoger. neemt toe bij volwassenen met een havo-, vwo-, of mbo-opleiding. 17% van de volwassenen met een havo-, vwo-, of mbo-opleiding heeft obesitas. In 2010 was dit 7%. Gemiddeld in Utrecht is het percentage volwassenen met obesitas sinds 2010 gelijk gebleven.

Meer dan de helft van de volwassenen met een vmbo-opleiding heeft overgewicht

ObesitasBody Mass Index (BMI) van 30 of hoger. en overgewichtBody Mass Index (BMI) van 25 of hoger. komen vaker voor bij volwassenen met basisonderwijs, een vmboVmbo of een vergelijkbare opleiding zoals lbo of mavo. Hieronder verstaan we ook mbo-niveau 1.-opleiding of een havo-, vwo- of mbo-opleiding. Volwassenen met basisonderwijs of een vmbo-opleiding hebben bijna twee keer zo vaak overgewicht (inclusief obesitas) als volwassenen met een hbo- of wo-opleiding. Het percentage volwassenen met een havo-, vwo- of mbo-opleiding dat overgewicht heeft is lager omdat hbo- en wo-studenten ook tot deze groep worden gerekend. Wanneer deze studenten buiten beschouwing worden gelaten heeft 52% van de volwassenen met een havo-, vwo-, of mbo-opleiding overgewicht, in plaats van 44%.

40-plussers hebben twee keer zo vaak overgewicht als jongere volwassenen

40-plussers hebben vaker overgewichtBody Mass Index (BMI) van 25 of hoger. en obesitasBody Mass Index (BMI) van 30 of hoger. dan 18- t/m 39-jarigen. Ongeveer de helft van de 40-plussers heeft overgewicht. Bij 18- t/m 39-jarigen is dit een kwart. 53% van de Utrechtse ouderen (65+) heeft overgewicht en 16% heeft obesitas. Ouderen in Utrecht hebben minder vaak overgewicht dan gemiddeld in Nederland. Utrechters met moeite met rondkomen hebben ook vaker overgewicht en obesitas dan Utrechters die geen moeite hebben met rondkomen.

Bijna de helft van de volwassenen in Overvecht heeft overgewicht

Volwassenen die wonen in de wijken OvervechtOnder de wijk Overvecht vallen de volgende subwijken: Taagdreef, Wolgadreef, Zamenhofdreef, Neckardreef, Vechtzoom, Klopvaart, Zambesidreef en Tigrisdreef. of Vleuten-De MeernOnder de wijk Vleuten-De Meern vallen de volgende subwijken: Vleuten, Haarzuilens, Veldhuizen, Vleuterwijde, De Meern en Rijnenburg hebben vaker overgewicht of obesitas dan volwassenen in andere delen van de stad. Volwassenen in de wijk Leidsche RijnOnder de wijk Leidsche Rijn vallen de volgende subwijken: Terwijde, De Wetering, Het Zand, Leidsche Rijn centrum e.o., Parkwijk, Langerak en Leidsche Rijn Zuid. hebben vaker overgewicht dan gemiddeld, maar even vaak obesitas.