Gezondheidsvaardigheden

Volwassenen en ouderen

• Ruim één op de tien Utrechters heeft moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie
• 65-plussers hebben vaker moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie
• Moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie komt vaker voor bij migranten
• Utrechters met een hbo- of wo-opleiding hebben minder vaak moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie
• Bijna een kwart van de Utrechters die moeite hebben met rondkomen heeft moeite met schriftelijke gezondheidsinformatie
• Utrechters die moeite hebben met het begrijpen van schriftelijke gezondheidsinformatie wonen vaker in Overvecht en Zuidwest
• Bijna de helft van de Utrechters in een kwetsbare situatie heeft moeite met het vinden van gezondheidsinformatie

Volwassenen en ouderen: samenhang gezondheidsvaardigheden en gezondheid

• Utrechters die moeite hebben met het begrijpen en invullen van gezondheidsinformatie hebben vaker een minder goede gezondheid en leefstijl en scoren ongunstiger op factoren die gezondheid beïnvloeden

Gezondheidsvaardigheden hangen samen met gezondheid

Beperkte functionele gezondheidsvaardigheden hangen samen met een slechtere (ervaren) gezondheid en een grotere kans om eerder te overlijden. Gezondheidsvaardigheden zijn belangrijke voorwaarden voor een gezonde leefstijl en gezond gedrag. Om goed te kunnen zorgen voor je eigen gezondheid en die van eventuele gezinsleden is het wenselijk informatie hierover te kunnen vinden, lezen, begrijpen en toe te passen.

Gezondheidsvaardigheden is het gangbare Nederlandse begrip voor wat in het Engels ‘health literacy’ wordt genoemd. Er zijn verschillende definities, van smal en tot breed. In de monitor is gekozen voor de basale functionele gezondheidsvaardigheden. Dit zijn vaardigheden om gezondheidsinformatie te kunnen lezen, begrijpen en toepassen.

Waarschijnlijk hebben we te maken met een onderschatting van het percentage Utrechters met beperkte functionele gezondheidsvaardigheden, omdat er via een vragenlijst gevraagd is of mensen moeite ervaren met het lezen en begrijpen van informatie en het invullen van formulieren.

Ruim één op de tien Utrechters heeft moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie

11% van de 18-plussers in Utrecht heeft in het najaar van 2022 moeite met het begrijpen van schriftelijke gezondheidsinformatie en 12% heeft moeite met het invullen van medische formulieren. Dit is hoger dan voorgaande metingen. 6% van de Utrechters heeft moeite met beiden.

65-plussers hebben vaker moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie

65-plussers hebben vaker moeite met het begrijpen van schriftelijke gezondheidsinformatie dan gemiddeld in Utrecht. Dit geldt voor 15% van de 65- tot en met 79-jarigen en voor 20% van de 80-plussers. Ook hebben 65-plussers vaker moeite met het invullen van medische formulieren. 16% van de 65- tot 79-jarigen en 31% van de 80-plussers heeft hier moeite mee. 18- tot 24-jarigen geven ook vaker dan gemiddeld aan dat ze moeite hebben met het invullen van medische formulieren, 17% geeft dit aan.

Moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie komt vaker voor bij migranten

28% van de Utrechters die zelf in het buitenland zijn geboren (migrant) heeft moeite met het begrijpen van schriftelijke gezondheidsinformatie. Dit is 6% onder Utrechters met een Nederlandse herkomst. 27% van de Utrechters die in het buitenland zijn geboren en 7% van de Utrechters met een Nederlandse herkomst heeft moeite met het invullen van medische formulieren.

Utrechters met een hbo- of wo-opleiding hebben minder vaak moeite met het begrijpen of invullen van gezondheidsinformatie

Utrechters die moeite hebben met het begrijpen van schriftelijke gezondheidsinformatie wonen vaker in Overvecht  en Zuidwest

Bijna de helft van de Utrechters in een kwetsbare situatie heeft moeite met het vinden van gezondheidsinformatie

Uit een peiling van panel Meetellen in Utrecht blijkt dat 45% van de panelleden gezondheidsinformatie niet (altijd) goed kan vinden. Daarnaast geeft 25% van de panelleden aan dat ze brieven of folders van hun huisarts, ziekenhuis of zorginstellingen niet (altijd) goed begrijpen. Redenen waarom het niet altijd goed lukt om gezondheidsinformatie te vinden, zijn beperkte digitale vaardigheden en het gebruik van moeilijke woorden in de informatie. In de interviews noemen panelleden dat ze bijvoorbeeld informatie zoeken over het coronavirus, gezonde voeding en gezondheidsproblemen. De meeste panelleden zoeken informatie op het internet, maar ook de huisarts of andere zorgverleners, sociale contacten en boeken worden gebruikt.

Utrechters die moeite hebben met het begrijpen en invullen van gezondheidsinformatie hebben vaker een minder goede gezondheid en leefstijl en scoren ongunstiger op factoren die gezondheid beïnvloeden

18-plussers die moeite hebben met het begrijpen van schriftelijke gezondheidsinformatie én moeite hebben met het invullen van medische formulieren, hebben vaker een minder goede gezondheid en leefstijl dan Utrechters die geen moeite hebben met het begrijpen en invullen van gezondheidsinformatie. Daarnaast scoren ze ook vaker ongunstiger op factoren die gezondheid beïnvloeden.