Veerkracht en regie

Jeugd

• Jongens herstellen vaker weer snel na een moeilijke periode dan meisjes
• Een op de acht kinderen maakt zich veel zorgen over de toekomst
• Kinderen uit Overvecht en Zuidwest maken zich vaker veel zorgen over de toekomst

Jongvolwassenen

• 92% van de Utrechtse jongvolwassenen ervaarde negatieve gevolgen van de coronamaatregelen
• Bijna alle jongvolwassenen in Utrecht hebben veel zorgen over maatschappelijke ontwikkelingen
• 46% van de jongvolwassenen heeft veel vertrouwen in eigen toekomst
• Mbo-studenten zijn in de coronaperiode minder positief over hun toekomst
• 55% van de jongvolwassenen in Utrecht herstelt snel na een moeilijke periode
• Jongvolwassenen met een wo-opleiding herstellen vaker snel na een moeilijke periode

Volwassenen

• 23% van de Utrechters die moeite hebben met rondkomen ervaart onvoldoende regie 
• 89% van de Utrechtse volwassenen geeft aan zich te kunnen redden in moeilijke tijden
• Ruim driekwart van de Utrechters in een kwetsbare situatie kan zichzelf redden
• 78% van de Utrechters kan zelf hulp regelen en organiseren
• 64% van de Utrechters in een kwetsbare situatie vraagt hulp aan de mensen om hen heen
• Ruim zeven op de tien Utrechtse volwassenen ervaren een zinvol leven
• Volwassenen uit Overvecht hebben minder vaak vertrouwen in de toekomst
• Hulpbronnen van het individu dragen bij aan veerkracht van volwassenen

Ouderen

• 15% van de Utrechtse ouderen ervaart onvoldoende regie over het eigen leven
• Ruim een op de vijf ouderen met basisonderwijs of vmbo ervaart onvoldoende regie
• Ouderen uit de wijk Overvecht ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven
• 86% van de ouderen in Utrecht geeft aan zich te kunnen redden in moeilijke tijden
• Bijna driekwart van de 65-plussers kan zelf hulp regelen en organiseren
• Vertrouwen in de toekomst onder Utrechtse ouderen is sterk gedaald
• Bijna driekwart van de Utrechtse ouderen ervaart een zinvol leven
• Ouderen uit de wijken Overvecht en Binnenstad ervaren minder vaak dat het leven betekenis heeft

Veerkracht gaat over het omgaan met bronnen van stress en trauma

Veerkracht is van groot belang voor gezondheid en welzijn. Met ‘veerkracht’ bedoelen we het omgaan met ‘uitdagingen’: bronnen van stress en trauma. Voor het behouden van gezondheid of welzijn, of een betere gezondheid of welzijn dan verwacht gezien de ervaren tegenslag. Of en hoe mensen veerkrachtig kunnen zijn, is de uitkomst van een complex en dynamisch proces. Dit proces kan op verschillende manieren verlopen en de uitkomst kan verschillend zijn. Hulpbronnen, van het individu én de omgeving, spelen een belangrijke rol bij veerkracht. Hulpbronnen zijn de mogelijkheden die mensen hebben in het omgaan met uitdagingen, zoals individuele vaardigheden, sociale steun van anderen of zorg- en hulpverlening.

Over veerkracht is meer te lezen in het Utrechts Gezondheidsprofiel 2022, waar het begrip nader is onderzocht en gedefinieerd: Veerkracht verkend.

Regie over het eigen leven heeft invloed op gezondheid

Gezondheid gaat over het vermogen om met de uitdagingen van het leven om te gaan en zelf te bepalen hoe je je leven inricht. Als mensen in staat zijn om zelf de keuzes over hun eigen leven te maken, verhoogt dit de kwaliteit van leven. Met regie over het eigen leven wordt dan ook bedoeld dat mensen zo veel als mogelijk zelf beslissingen nemen, ook wanneer zij bij sommige dingen ondersteuning nodig hebben.

Zelfredzaamheid is het vermogen van iemand om zichzelf te redden

Zelfredzaam zijn houdt in dat iemand algemene dagelijkse activiteiten zelfstandig kan uitvoeren. Dit geldt voor verschillende leefgebieden, zoals voor eigen inkomen zorgen, sociale contacten onderhouden en lichamelijk en psychisch gezond blijven. Zelfredzaam zijn is ook de juiste hulp inschakelen als het niet meer zelf lukt.
 
Hoe zelfredzaam iemand is, heeft invloed op zijn of haar gezondheid. Iemand is zelfredzaam als hij bijvoorbeeld op tijd naar de huisarts gaat en om advies vraagt bij het invullen van moeilijke formulieren. Het gaat dan om gezondheidsvaardigheden. Ook de mate van zelfredzaamheid op andere leefgebieden heeft invloed op de gezondheid van mensen, zoals huisvesting en gezinsrelaties. Mensen die dakloos zijn of een onveilige thuissituatie hebben zijn vaker ongezond. Het vergroten van iemands zelfredzaamheid levert een positieve bijdrage aan de gezondheid.

Zingeving is belangrijk voor gezondheid

Zingeving gaat over de betekenis die mensen geven aan het leven, over dat wat het leven de moeite waard maakt. Zingeving is ook het hebben van een levensdoel. Zingeving maakt deel uit van een brede kijk op gezondheid. Hierbij ligt de nadruk niet op ziekte, maar op de veerkracht van mensen en op wat het leven voor hen betekenisvol maakt. Bezig zijn met positieve levensvragen, zoals ‘wat vind ik belangrijk’, ‘wat wil of kan ik’, kan mensen met een (chronische) ziekte of beperking helpen beter om te gaan met hun ziekte of beperking. Verschillende onderzoeken laten het belang van een zinvol leven zien. Zingeving is belangrijk voor gezond oud worden, en beschermt tegen hart- en vaatziekten.

Jongens herstellen vaker weer snel na een moeilijke periode dan meisjes

In het najaar van 2023 geeft 74% van de jongens uit klas 2 en 4 van het voorgezet onderwijs in Utrecht aan snel te herstellen na een moeilijke periode. Bij meisjes is dit lager met 54%. Jongens uit groep zeven en acht van het basisonderwijs kunnen er ook vaker goed mee omgaan als iets vervelends gebeurt dan meisjes. Jeugd met ouders met een buitenlandse herkomst en jeugd die bij beide ouders woont, geeft vaker aan snel te herstellen na een moeilijke periode en er goed mee om te gaan als er iets vervelends gebeurt.

Een op de acht kinderen maakt zich veel zorgen over de toekomst

13% van de kinderen maakt zich (heel) veel zorgen over de toekomst. Dit was 10% voor corona. Van de kinderen die in het buitenland zijn geboren maakt 25% zich zorgen over de toekomst. Dit geldt voor 17% van de kinderen met een ouder die in het buitenland is geboren en voor 9% van de kinderen met een Nederlandse herkomst. Kinderen uit eenoudergezinnen en kinderen uit gezinnen met lage of midden welvaart maken zich ook vaker zorgen over de toekomst. Van de jongeren heeft 54% veel vertrouwen in de toekomst. Dit geldt minder vaak voor meisjes, jongeren op de havo en jongeren die niet bij beide ouders wonen. 12% van de jongeren heeft weinig tot geen vertrouwen in de toekomst.

Kinderen uit Overvecht en Zuidwest maken zich vaker veel zorgen over de toekomst

55% van de jongvolwassenen in Utrecht herstelt snel na een moeilijke periode

Ruim de helft van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in mei t/m juli 2022 aan dat zij meestal weer snel herstellen na een moeilijke periode. 31% van de jongvolwassenen vindt het moeilijk om stressvolle gebeurtenissen te doorstaan. Vrouwen vinden dat vaker moeilijk dan mannen. Zij geven ook minder vaak aan dat ze snel herstellen na een moeilijke periode.

Jongvolwassenen met een wo-opleiding herstellen vaker snel na een moeilijke periode

61% van de jongvolwassenen met een wo-opleiding geeft aan dat zij meestal snel herstellen na een moeilijke periode. Jongvolwassenen met voortgezet onderwijs of een mbo-opleiding geven dit minder vaak aan. Jongvolwassenen met een wo-opleiding vinden het ook minder vaak moeilijk om stressvolle gebeurtenissen te doorstaan. Jongvolwassenen met voortgezet onderwijs vinden dat vaker moeilijk.

92% van de Utrechtse jongvolwassenen ervaarde negatieve gevolgen van de coronamaatregelen

Bijna alle Utrechtse jongvolwassenen geven in mei t/m juli 2022 aan dat zij negatieve gevolgen hebben ervaren door de coronamaatregelen. 46% geeft aan dat zij zowel positieve als negatieve gevolgen hebben ervaren. Jongvolwassenen die samen met een partner en/of kinderen wonen hebben vaker positieve gevolgen ervaren dan jongvolwassenen die samen met anderen wonen, zoals in een studentenhuis.  

Image

Ik was heel blij toen we weer een event mochten organiseren in de coronatijd, het was zo fijn. Iedereen die daar kwam was zo blij dat het een keer kon. […] Ik zou ook zo graag weer naar plekken gaan waar ik nieuwe mensen kan leren kennen.

• Jongvolwassene

Image

Maar verder gaf het me eigenlijk best wel veel rust, omdat ik een heel druk sociaal leven had en eindelijk hoefde ik even een tijdje helemaal niets.

• Jongvolwassene

Bijna alle jongvolwassenen in Utrecht hebben veel zorgen over maatschappelijke ontwikkelingen

92% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in mei t/m juli 2022 aan dat zij veel zorgen hebben over maatschappelijke ontwikkelingen. Dit percentage is hoger dan landelijk en in de regio Utrecht (beiden 87%). De meeste jongvolwassenen maken zich zorgen over de woningmarkt, het klimaat, discriminatie en tegenstellingen tussen groepen in de samenleving.

Heeft veel zorgen over…

46% van de jongvolwassenen heeft veel vertrouwen in eigen toekomst

Bijna de helft van de Utrechtse jongvolwassenen heeft veel vertrouwen in hun eigen toekomst. 13% van de jongvolwassenen heeft weinig tot geen vertrouwen in hun eigen toekomst. Mannen geven vaker aan dat zij veel vertrouwen in hun toekomst hebben dan vrouwen. Jongvolwassenen op het voortgezet onderwijs geven minder vaak aan dat zij veel vertrouwen in hun toekomst hebben dan andere jongvolwassenen.

Veel vertrouwen in eigen toekomst naar opleiding

Jongvolwassenen uit Vleuten-De Meern geven minder vaak aan dat zij veel vertrouwen in hun toekomst hebben

Image

 
Mbo-studenten zijn in coronatijd minder positief over hun toekomst

Mbo-studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto in Utrecht hebben in 2021 minder vaak positieve gevoelens over hun toekomst dan in 2019. 73% van de mbo-studenten heeft in 2021 positieve gevoelens over hun eigen toekomst. In 2019 was dit 83%. Deze cijfers hebben betrekking op mbo-studenten die aan alle metingen hebben deelgenomen. Het percentage mbo-studenten dat zich zorgen maakt over hun eigen toekomst is ook toegenomen, van 30% in 2019 tot 48% in 2021.

Meer informatie over het Mbo-onderzoek is te vinden op de website van YOUth Goth Talent van de Universiteit Utrecht.

Positieve gevoelens van mbo-studenten over de eigen toekomst

Vier elementen zijn belangrijk voor veerkracht

Uit interviews met Utrechters blijken vier elementen belangrijk voor om veerkrachtig te kunnen zijn als er uitdagingen in het leven zijn. Het helpt als:

hulpbronnen van het individu aanwezig zijn en ingezet kunnen worden, zoals vaardigheden en financiële middelen.  er hulpbronnen in de omgeving zijn, zoals sociale steun of zorg- en hulpverlening. Alleen de aanwezigheid van deze hulpbronnen is dan niet genoeg. Ze moeten goed toegankelijk zijn en passen bij de behoeften, wensen en vaardigheden van inwoners. Indien nodig moeten hulpbronnen actief aangereikt worden aan inwoners. inwoners kunnen putten uit eerdere levenservaringen. Deze kunnen helpen bij het herkennen en inschatten van uitdagingen en maken het makkelijker om passend te reageren op uitdagingen. stapeling van uitdagingen voorkomen wordt. Zodra uitdagingen te groot worden of er te veel uitdagingen tegelijk spelen, komt de veerkracht van mensen onder druk te staan.

Soms is één element voldoende om veerkrachtig te kunnen zijn, bij andere (vaak grotere) uitdagingen vraagt veerkracht om een combinatie van elementen.

Image

Deze resultaten komen uit een kwalitatief onderzoek onder Utrechters waarover te lezen is in de speciale uitgave: Veranderingen en veerkracht in coronatijd.

Meer Utrechtse volwassenen ervaren onvoldoende regie over het eigen leven

11% van de Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) ervaart in het najaar van 2022 onvoldoende regie op hun eigen leven. Dit is hoger dan in 2020 toen het 8% was. Deze toename is vooral te zien bij volwassenen jonger dan 40 jaar en volwassenen met een hbo- of wo-opleiding. Ondanks de toename bij deze groepen ervaren Utrechters met basisonderwijs of vmbo en 55- t/m 64- jarige Utrechters vaker onvoldoende regie over het eigen leven.

23% van de Utrechters die moeite hebben met rondkomen ervaart onvoldoende regie

Bijna een kwart van de volwassenen die moeite hebben met rondkomen ervaart onvoldoende regie op het eigen leven. Dit is 7% onder Utrechters die geen moeite hebben met rondkomen. Ook Utrechters die in het buitenland zijn geboren (migranten) ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven.

Onvoldoende regie over eigen leven naar herkomst 

Utrechters uit de wijken Overvecht en Zuidwest ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven

Image

89% van de Utrechtse volwassenen geeft aan zich te kunnen redden in moeilijke tijden

Negen op de tien Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) geven aan dat zij zich weten te redden in moeilijke tijden. Hoe hoger opgeleid Utrechters zijn, hoe vaker zij zich weten te redden in moeilijke tijden. Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond vinden minder vaak dat zij zich weten te redden in moeilijke tijden, namelijk 76%. 

Image

Ruim driekwart van de Utrechters in een kwetsbare situatie kan zichzelf redden

Uit een peiling van panel Meetellen in Utrecht blijkt dat 78% van de Utrechters in een kwetsbare situatie vindt dat ze zichzelf goed kunnen redden. Veel van hen krijgen hulp in het dagelijks leven. Hulp op het ene leefgebied is soms nodig, zodat ze zich kunnen blijven redden op andere gebieden. Uit interviews met Utrechters in een kwetsbare situatie blijkt dat het gevoel van zelfredzaamheid versterkt kan worden wanneer zij zelf regie houden over hun leven en zelf hulp kunnen inschakelen als dat nodig is. 

Utrechters in een kwetsbare situatie voelen zich vaak zelfredzaam in hun dagbesteding

Utrechters in een kwetsbare situatie geven in het onderzoek van Meetellen in Utrecht vaak aan dat ze zich kunnen redden op het gebied van dagbesteding en actief zijn, familie en sociale relaties of huishouding. Ze voelen zich minder vaak zelfredzaam op het gebied van gezondheid of inkomen en financiën. 19% van de Utrechters in een kwetsbare situatie voelt zich niet zelfredzaam op drie of meer leefgebieden tegelijk. 

Percentage Utrechters in een kwetsbare situatie dat zich zelfredzaam voelt op de leefgebieden:

Image

78% van de Utrechters kan zelf hulp regelen en organiseren

Acht op de tien Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) geven aan dat ze zelf hulp kunnen regelen en organiseren als dat nodig is. Ten opzichte van 2019 is hierin een kleine verschuiving zichtbaar. Minder Utrechters geven aan dat zij (vrijwel) altijd hulp zelf regelen als dat nodig is, en meer mensen geven aan dat zij dit soms doen. 65% van de volwassenen zegt dat zij hulp vragen aan vrienden, familie of kennissen als dat nodig is. Volwassenen met een hbo- of wo-opleiding en volwassenen zonder migratieachtergrond organiseren en vragen gemakkelijker hulp. 

64% van de Utrechters in een kwetsbare situatie vraagt hulp aan de mensen om hen heen

Twee derde van de Utrechters in een kwetsbare situatie vindt dat ze voldoende mensen om zich heen hebben en vraagt hen ook om hulp. Dit blijkt uit de peiling van Meetellen in Utrecht. 14% heeft voldoende mensen om zich heen, maar vraagt hen niet om hulp. 22% heeft onvoldoende mensen om zich heen die hen kunnen helpen als ze dat nodig hebben. Uit gesprekken blijkt dat Utrechters in een kwetsbare situatie denken aan hun eigen sociale netwerk als zij hulp nodig hebben. Dit is voornamelijk familie. Ook denken ze aan professionals, zoals persoonlijke begeleiders of andere hulpverleners. 

Vertrouwen in de toekomst onder Utrechtse volwassenen is sterk gedaald 

66% van de Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) geeft in het najaar van 2022 aan dat zij vertrouwen hebben in de toekomst. In 2018 was dit nog 78% en in 2020 76% van de volwassenen. Het vertrouwen in de toekomst is het laagst onder Utrechters die moeite hebben met rondkomen, namelijk 52%. Ook Utrechters die alleen wonen en Utrechters van 55 t/m 64 jaar hebben minder vaak vertrouwen in de toekomst.

Vertrouwen in de toekomst naar rondkomen en huishoudsamenstelling 

Ruim zeven op de tien Utrechtse volwassenen ervaren een zinvol leven

74% van de volwassenen in Utrecht geeft aan dat hun leven betekenis en doel heeft en 71% dat de dingen die zij doen betekenisvol zijn. Deze percentages zijn lager dan in 2020. Toen gaf 82% aan dat het leven betekenis en doel heeft en 79% dat de dingen die ze doen betekenisvol zijn. In het eerste coronajaar hebben mensen meer zingeving ervaren, maar dit lijkt niet blijvend te zijn.

Volwassenen met kinderen ervaren vaker dat het leven betekenis heeft

83% van de Utrechters met een partner en kinderen en 82% van de alleenstaande ouders vindt dat het leven betekenis en doel heeft. Onder Utrechters die alleen wonen ligt dit lager, namelijk 62%. Volwassenen die moeite hebben met rondkomen ervaren ook minder vaak een zinvol leven dan volwassenen die geen moeite hebben met rondkomen.

Utrechters met een hbo- of wo-opleiding ervaren vaker dat de dingen die zij doen betekenisvol zijn 

Volwassenen uit Overvecht hebben minder vaak vertrouwen in de toekomst

Image

15% van de Utrechtse ouderen ervaart onvoldoende regie over het eigen leven 

Van de 65-plussers in Utrecht ervaart 15% in het najaar van 2022 onvoldoende regie op hun eigen leven. Dit percentage is gelijk aan voorgaande jaren. Van de 80-plussers ervaart 22% onvoldoende regie over het eigen leven. Dit is 14% onder 65- t/m 79-jarigen. Ouderen die moeite hebben met rondkomen ervaren vaker onvoldoende regie over hun leven.

Onvoldoende regie over eigen leven naar rondkomen 

Ruim een op de vijf ouderen met basisonderwijs of vmbo ervaart onvoldoende regie  

22% van de Utrechtse ouderen met basisonderwijs of [vmbo] ervaart onvoldoende regie op hun eigen leven. Van de ouderen met een hbo- of wo-opleiding is dit 8%. Ook ouderen die in het buitenland zijn geboren (migranten) ervaren vaker onvoldoende regie, namelijk 23%.

Ouderen uit de wijk Overvecht ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven 

Image

86% van de ouderen in Utrecht geeft aan zich te kunnen redden in moeilijke tijden

Van de Utrechtse 65-plussers geeft 86% aan dat zij zich weten te redden in moeilijke tijden. Hoe hoger opgeleid ouderen zijn, hoe vaker zij zich kunnen redden in moeilijke tijden. Ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond vinden minder vaak dat zij zich weten te redden in moeilijke tijden, namelijk 66%. 

Image

Bijna driekwart van de 65-plussers kan zelf hulp regelen en organiseren

73% van de Utrechtse ouderen geeft aan dat zij zelf hulp kunnen regelen en organiseren als dat nodig is. Dit is 60% onder ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond en 61% onder ouderen met basisonderwijs of een lbo-opleiding. 43% van de 65-plussers zegt dat zij hulp vragen aan vrienden, familie of kennissen als dat nodig is. Vrouwen doen dit vaker dan mannen.

Vertrouwen in de toekomst onder Utrechtse ouderen is sterk gedaald 

55% van de 65-plussers in Utrecht geeft in het najaar van 2022 aan dat zij vertrouwen hebben in de toekomst. In 2018 was dit nog 64% en in 2020 66% van de ouderen. Het vertrouwen in de toekomst is vooral laag onder ouderen die moeite hebben met rondkomen.

Vertrouwen in de toekomst naar rondkomen

Bijna driekwart van de Utrechtse ouderen ervaart een zinvol leven 

74% van de 65-plussers geeft aan dat hun leven betekenis en doel heeft en 73% dat de dingen die zij doen betekenisvol zijn. Deze percentages zijn lager dan in 2020 en weer vergelijkbaar met 2018. In het eerste coronajaar hebben mensen meer zingeving ervaren, maar dit lijkt niet blijvend te zijn. Ouderen die moeite hebben met rondkomen, ervaren minder vaak een zinvol leven dan ouderen die geen moeite hebben om rond te komen.

Ouderen uit de wijken Overvecht en Binnenstad ervaren minder vaak dat het leven betekenis en doel heeft

Image