Gericht samen aan de slag voor gezonde Utrechters
Met de nieuwe informatie uit het Utrechts Gezondheidsprofiel (UGP) 2022 kunnen professionals en beleidsmakers gericht samen aan de slag voor gezonde Utrechters. Want het UGP brengt scherp in beeld welke gezondheidsproblemen urgent zijn, bij wie, en hoe gezondheidsverschillen zich ontwikkelen. Factoren die gezondheid beïnvloeden reiken tot ver buiten het gezondheidsdomein. Om gezondheidsverschillen te verkleinen is daarom een gezamenlijke, interdisciplinaire aanpak nodig. En gericht en ongelijk investeren. Dit inleidende hoofdstuk beschrijft de belangrijkste cijfers en ontwikkelingen rondom gezondheid en factoren die gezondheid beïnvloeden. Het belicht groepen en gezondheidsthema’s die op achterstand staan en laat zien op welke thema’s het goed gaat.
Samenvatting
Dit inleidende hoofdstuk van het UGP laat zien dat gezondheidsverschillen groot en hardnekkig blijven en al op jonge leeftijd aanwezig zijn. De samenhang met opleidingsniveau en problemen met geld, werk en wonen is sterk en complex. Deze onderliggende factoren van gezondheid reiken tot ver buiten het gezondheidsdomein. Om gezondheidsverschillen te verkleinen is daarom een gezamenlijke, interdisciplinaire aanpak nodig. En gericht en ongelijk investeren. De huidige druk op bestaanszekerheid maakt dit nog urgenter.
Meer dan 80% van de Utrechtse jeugd en volwassenen voelt zich gezond. De gemiddelde levensverwachting van Utrechters is toegenomen in het afgelopen decennium. Ook zijn er positieve ontwikkelingen voor een aantal aspecten van de leefstijl van Utrechters. Kinderen eten bijvoorbeeld vaker dagelijks fruit.
Bijna 20% (46.000) van de Utrechtse volwassenen voelt zich ongezond. Bij hen komen meerdere gezondheidsproblemen samen. De grootste gezondheidsachterstand hebben Utrechters...:
- die moeite hebben met rondkomen
- die opgroeien in een gezin met lage welvaart
- met basisonderwijs of een vmbo-opleiding
- met een eenpersoonshuishouden
- in eenoudergezinnen
- die ouder zijn dan 65 jaar met een niet-westerse migratieachtergrond
- in een zeer kwetsbare situatie (meerdere ernstige problemen, als: ernstige schulden, verslavingsproblemen, geen woning of thuis)
Gezondheidsverschillen zijn er al op jonge leeftijd. Bij de eerste drie groepen en bij kinderen in éénoudergezinnen groeit de gezondheidsachterstand.
Opleidingsniveau en problemen met geld, werk en wonen zijn sterk gerelateerd aan gezondheidsachterstanden. Utrechters met gezondheidsachterstand wonen door de hele stad. Sommige groepen zijn oververtegenwoordigd in de wijken Noordwest, Overvecht, Zuid en Zuidwest.
Mentale gezondheid van kinderen, jongeren en jongvolwassenen staat onder druk. Ook zijn er ongunstige cijfers voor middelengebruik. Drugsgebruik lijkt bijvoorbeeld genormaliseerd te zijn onder jongvolwassenen. Verschillen in overgewicht naar opleidingsniveau, onderwijstype en migratieachtergrond zijn groot. En cijfers over slaap zijn ongunstig.
Belangrijke ontwikkelingen die gezondheid kunnen beïnvloeden zijn onder andere de sterke groei van de stad, toenemende handel in harddrugs en polarisatie, toenemende vergrijzing, zorgen over leerachterstanden, de huidige inflatie, krapte op de woningmarkt en een afnemend vertrouwen in de overheid.
Inleiding
Dit inleidende hoofdstuk van het Utrechts Gezondheidsprofiel 2022 (UGP) biedt een integraal beeld van de gezondheid van Utrechters. Het hoofdstuk bundelt de kennis die de gemeente Utrecht hierover samen met partners de afgelopen jaren in beeld heeft gebracht. Dat gaat soms zelfs terug tot 2003. Een brede en positieve benadering van gezondheid is daarbij het uitgangspunt. Met aandacht voor factoren die invloed hebben op gezondheid. Dit hoofdstuk biedt daarmee een totaalbeeld van de ontwikkelingen in de gezondheid van Utrechters en ontwikkelingen in factoren die hierop van invloed zijn.
Leeswijzer
Het hoofdstuk beschrijft achtereenvolgens:
- Groepen Utrechters met een gezondheidsachterstand
- Stapeling in gezondheidsproblemen en een sterke relatie met bestaanszekerheid
- Verschillen in gezondheid tussen (sub)wijken
- Thema's waarop inzet nodig is
- Thema’s met gezondheidswinst
- Factoren die gezondheid beïnvloeden
- Conclusies en aanbevelingen
Wat zijn de Volksgezondheidsmonitor Utrecht en het Utrechts Gezondheidsprofiel?
De gemeente Utrecht brengt samen met partners de gezondheid van Utrechters en factoren die hun gezondheid beïnvloeden in beeld op deze website van Volksgezondheidsmonitor Utrecht (VMU) (zie ook kader Utrechts gezondheidsmodel). Hiervoor verzamelen we allerlei soorten data: vragenlijsten, registraties en kwalitatieve data. We duiden deze data in gesprekken in de stad. De meest recente data waar we ons op baseren komen uit 2021. De trends die we beschrijven gaan vaak over data verzameld tussen 2006/2008 en 2020/2021. Op de VMU-site staat weergegeven welke data op welk moment verzameld zijn.
Eén keer in de vier jaar bundelen we alle informatie en geven we een integraal beeld van de gezondheid in het Utrechts Gezondheidsprofiel (UGP). Het UGP is een belangrijke pijler voor keuzes in gezondheidsbeleid en de praktijk en voor de nota Volksgezondheid. Naast het UGP brengen we regelmatig een speciale uitgave uit die zich richt op een specifiek thema of een specifieke doelgroep. In de jaarlijkse Utrecht Monitor wordt ook gebruikgemaakt van de informatie uit de Volksgezondheidsmonitor Utrecht.