Werk

Een onzekere arbeidspositie is een risico voor bestaanszekerheid

Vooral mensen die geen betaald werk hebben, geen vaste uren of weinig uren werken of mensen die als zzp’er werken, hebben risico op minder bestaanszekerheid. In 2021 was in Utrecht 4,5% van de beroepsbevolking werkloos. In het tweede kwartaal van 2022 is dit percentage afgenomen naar 3,8%. Ongeveer 65.000 Utrechters hebben een contract voor bepaalde tijd of een flexibel aantal uren per week. 30.000 Utrechters werken als zelfstandige. Een belangrijke voorwaarde voor het vinden van betaald werk is het behalen van een startkwalificatie . Jongeren zonder startkwalificatie of schoolinschrijving lopen risico op minder bestaanszekerheid. 1,9% van de 12- t/m 22-jarigen in Utrecht was in het schooljaar 2020/2021 een voortijdig schoolverlater. Zij zijn van school gegaan zonder startkwalificatie. Op 1 januari 2022 had in totaal 6% van de 17- t/m 22-jarigen geen startkwalificatie of schoolinschrijving.

*voorlopig cijfer

32% van de jongvolwassenen heeft geen vertrouwen in het vinden van werk

Bijna een derde van de jongvolwassenen in Utrecht gaf in 2021 aan dat ze geen vertrouwen hebben in het vinden van werk na hun opleiding. Zij hebben vaker gezondheidsproblemen dan leeftijdsgenoten die daar wel vertrouwen in hebben. Ze hebben bijvoorbeeld vaker psychische klachten en slaapproblemen en 91% is erg vaak gestrest. Ook ervaren ze hun gezondheid bijna twee keer zo vaak als slecht en zijn ze twee tot drie keer zo vaak minder tevreden met zichzelf en hun leven dan jongvolwassenen die wel vertrouwen hebben in het vinden van werk na hun opleiding.

Utrechters met een onzekere arbeidspositie hebben vaker gezondheidsproblemen

Psychische klachten komen vaker voor onder Utrechters zonder betaald werk. Van de groep Utrechters met het hoogste risico op psychische klachten (ca. 3.300 inwoners) ontving in 2018 maar een klein gedeelte inkomen uit werk of vermogen (12%). 83% van de inwoners in deze groep leeft van een uitkering. Utrechters tussen 18 en 65 jaar zonder betaald werk geven zelf ook vaker aan mentale klachten te hebben dan Utrechters met betaald werk. Ook Utrechters met een tijdelijk contract hebben vaker mentale klachten. Zij geven anderhalf keer vaker aan mentale klachten te hebben en ervaren vaker stress dan inwoners met een vast dienstverband.

Figuur 2. Utrechters met een tijdelijk contract hebben vaker psychische klachten en ervaren vaker veel stress

Image

Volwassenen zonder betaald werk geven vaker aan dat ze hun gezondheid als slecht ervaren, hebben vaker gezondheidsproblemen en hebben vaker minder kansen op een gezond leven dan Utrechters die minimaal één uur per week betaald werken (figuur 3). De relatie tussen werk en gezondheid is wederkerig. Werken is goed voor de gezondheid, maar een goede gezondheid is ook nodig om te kunnen werken.

Figuur 3. Gezondheidssituatie van Utrechters die geen betaald werk hebben vergeleken met Utrechters die minimaal 1 uur per week betaald werken

Image

Utrechter in een kwetsbare positie over hoe hij lekker in z’n vel kan komen te zitten: ‘’Dus ik denk minder afhankelijkheid. Dat dat is heel fijn, en als ik een keer weer kan gaan werken. Dat ik gewoon weer, ja mijn dingen kan gaan doen. Mijn inkomen weer, want ik word natuurlijk ook nog gekort nu en dat gaat ook verder oplopen, maar dat ik mijn inkomen gewoon weer zelf kan verdienen en gewoon weer kan veiligstellen. Maar vooral ook weer onder de mensen zijn. Moeten naar werk voelt voor mij ook gewoon heel erg als zingeving, sociaal maar ook als persoonlijke ontwikkeling. Ja en dat mis ik nu gewoon heel erg.

• Inwoner Utrecht