Gezondheidspatronen bij Utrechtse volwassenen
We onderscheiden negen groepen met een verschillend gezondheidspatroon
Op basis van onderzoek naar hoe Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) hun gezondheid beleven, onderscheiden we negen gezondheidsgroepen in drie hoofdcategorieën.
- 48% voelt zich gezond, ervaart weinig lichamelijke en mentale gezondheidsproblemen én heeft een overwegend gezonde leefstijl. Dit zijn bijna 119.000 inwoners.
- 33% voelt zich gezond, maar heeft gezondheidsrisico’s door hun lichamelijke of mentale gezondheidsproblemen of hun leefstijl. Dit zijn ruim 83.000 inwoners.
- 19% voelt zich ongezond, heeft gezondheidsproblemen en een overwegend ongezonde leefstijl. Dit zijn bijna 46.000 inwoners.
Figuur 3. Percentage en aantal Utrechtse volwassenen in negen groepen met verschillende gezondheid
De belangrijkste verschillen tussen Utrechters in deze negen groepen hebben te maken met:
- hoe goed zij hun eigen gezondheid ervaren
- het wel of niet hebben van chronische aandoeningen en in hoeverre zij hierdoor belemmerd worden bij hun dagelijkse bezigheden
- het risico op psychische problemen
- of zij psychische klachten ervaren
Daarnaast onderscheiden enkele groepen Utrechters zich in:
- hun middelengebruik (roken, alcohol, drugs)
- het wel of niet hebben van overgewicht of obesitas
Iemand is onderdeel van een gezondheidsgroep als de huidige gezondheid van die persoon het meest lijkt op het gemiddelde gezondheidspatroon van deze groep. De gezondheid van inwoners in een gezondheidsgroep lijkt dus op elkaar, maar is niet identiek. De indeling van volwassenen in een van de negen groepen ligt ook niet vast. Het gezondheidsbeeld van een inwoner kan veranderen in de tijd, waarna het meer in het patroon van een andere groep kan gaan passen. Dit komt vaker voor bij volwassenen uit groepen die al erg op elkaar lijken.
Gezondheid
Gezondheid zien we in het Utrechts gezondheidsmodel als het vermogen om te gaan met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Hiermee sluiten we aan op het concept van positieve gezondheid. ‘Gezond voelen’ omvat daarmee in dit hoofdstuk niet alleen hoe mensen hun eigen gezondheid ervaren, maar ook hoe zij hun gezondheid op andere aspecten van kwaliteit van leven ervaren, zoals hun vertrouwen in de toekomst en de regie over hun eigen leven. Lichamelijke gezondheid, mentale gezondheid en leefstijl zijn aspecten van gezondheid die samenhangen met elkaar en met hoe gezond iemand zich voelt. Een overzicht van de onderzochte gezondheidsproblemen en -risico’s is beschreven in de methode.
48% van de Utrechtse volwassenen voelt zich gezond
Bijna de helft van de Utrechtse volwassenen maakt onderdeel uit van een van de drie groepen met én een overwegend goede kwaliteit van leven, een overwegend goede lichamelijke en mentale gezondheid én een overwegend gezonde leefstijl. Dit zijn bijna 119.000 inwoners. De volwassenen uit deze drie groepen verschillen vooral van elkaar in de mate waarin hun lichamelijke gezondheid, mentale gezondheid of leefstijl afwijkt van het Utrechts gemiddelde.
33% van de volwassenen voelt zich gezond, maar heeft gezondheidsrisico’s
Een derde van de Utrechtse volwassenen behoort tot een van de drie groepen inwoners die zich gezond voelen, maar gezondheidsrisico’s hebben door hun lichamelijke gezondheid, mentale gezondheid of leefstijl.
- 6% (15.900 inwoners) voelt zich gezond, maar heeft een hoog middelengebruik. 85% van deze Utrechters rookt, 24% drinkt overmatig alcohol en 62% gebruikte drugs in de laatste vier weken. Dit komt vaker voor bij jongere volwassenen in de wijken Binnenstad en Oost en enkele subwijken die aan deze wijken grenzen.
- 18% (45.500 inwoners) voelt zich gezond, maar heeft (risico op) psychische klachten. 66% van deze Utrechters ervaart psychische klachten en 41% ervaart veel stress. Utrechters uit deze groep hebben ook vaker dan andere Utrechters luchtwegklachten en migraine. In de wijk Zuid en in De Meern is deze groep groter dan in andere wijken.
- 9% (ca. 21.800 inwoners) voelt zich gezond, maar heeft (risico op) overgewicht. 69% van deze Utrechters heeft overgewicht of obesitas en 51% beweegt onvoldoende. Aandoeningen die samenhangen met (het risico op) overgewicht, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en aandoeningen aan het bewegingsapparaat komen bij deze Utrechters ook vaker voor dan gemiddeld. Deze groep is relatief groot in Leidsche Rijn, Vleuten-De Meern en Nieuw Engeland, Schepenbuurt.
19% van de volwassenen voelt zich ongezond
Bijna een op de vijf Utrechtse volwassenen heeft een gezondheid in een van de drie patronen waarin inwoners zich vaker ongezond voelen dan Utrechters in andere groepen. Daarnaast hebben mensen in deze groepen vaker lichamelijke en/of mentale gezondheidsklachten en een ongunstige leefstijl.
- 7% (16.900 inwoners) voelt zich (mentaal) ongezond. Naast een gemiddeld lagere kwaliteit van leven, ervaart 98% van deze Utrechters psychische klachten en 79% veel stress. Ook roken zij vaker (38%), gebruikte 20% drugs in de laatste vier weken en heeft 7% ondergewicht. Dit is vaker dan gemiddeld in Utrecht. Deze groep is relatief groot in de Binnenstad en de subwijken Lombok, Leidscheweg en Wilhelminapark, Rijnsweerd.
- 9% (21.800 inwoners) voelt zich (lichamelijk) ongezond. 60% van deze Utrechters vindt de eigen gezondheid niet goed, 76% heeft overgewicht, 52% heeft een aandoening aan het bewegingsapparaat, 33% een hart- of vaatziekte en 25% is sterk belemmerd door chronische aandoeningen. Dit komt vaker voor in de wijken Overvecht en, in mindere mate, Zuidwest en Noordwest.
- 3% (ca. 7.100 inwoners) voelt zich zeer ongezond en scoort (erg) ongunstig op bijna alle aspecten van gezondheid; 91% vindt de eigen gezondheid niet goed, 97% ervaart psychische klachten, 75% wordt sterk belemmerd door chronische aandoeningen en 67% heeft overgewicht. Een kwart van deze mensen woont in Overvecht.