Privacy Gezondheidsmonitor Jeugd

De GGD’en doen (minimaal) ééns in de vier jaar onderzoek naar de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van jongeren, in opdracht van gemeenten. Dit onderzoek heet de Gezondheidsmonitor Jeugd. In de gemeente Utrecht voert de afdeling Volksgezondheid het onderzoek uit samen met GGD regio Utrecht.

In oktober en november 2023 vullen leerlingen in de klassen 2 en 4 van het reguliere voortgezet onderwijs weer een digitale vragenlijst in. Deze Gezondheidsmonitor helpt de GGD en gemeente om te kunnen zorgen voor passend beleid op het gebied van de Volksgezondheid bij de Jeugd.

Samenwerking voor monitor

De monitor wordt door alle GGD’en in Nederland op dezelfde manier en in dezelfde periode van het jaar uitgevoerd. Dit doen de GGD’en op verzoek van alle gemeenten in Nederland en het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). VWS heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) de opdracht gegeven de GGD’en hierbij te ondersteunen. De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 is een samenwerking tussen GGD’en, GGD GHOR Nederland (de landelijke vereniging van GGD’en), het RIVM en voor een klein onderdeel met het Trimbos-instituut.

Gegevens bescherming

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 heeft als uitgangspunt dat het geen persoonsgegevens verzamelt, maar herleidbaarheid valt niet in alle situaties volledig uit te sluiten. In deze privacyverklaring beschrijven we op welke manier wij in de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 omgaan met de ingevulde vragenlijsten, de daaruit voortvloeiende onderzoeksresultaten en op welke manier we ervoor zorgdragen dat deze goed worden beschermd.

Verwerking vragenlijst

De GGD’en en het RIVM hebben samen met het Trimbos-instituut besloten om deze keer samen te werken bij de uitvoering van de Gezondheidsmonitor van de GGD’en en het Peilstationsonderzoek en ESPAD-onderzoek van het Trimbos-instituut. Deze samenwerking heeft tot gevolg dat voor een klein onderdeel deze organisaties samen verantwoordelijk zijn voor de gegevens die worden verwerkt in de vragenlijsten. De GGD’en en het RIVM zijn verantwoordelijk voor de gegevens in de basisvragenlijst van de Gezondheidsmonitor. Daarnaast is elke GGD afzonderlijk verantwoordelijke voor de aanvullende vragen in de regionale vragenlijst. Het Trimbos-instituut is afzonderlijk en zelfstandig verantwoordelijke voor de vragenlijsten die worden gebruikt door het Trimbos-instituut. Meer weten over er met jouw gegevens wordt omgegaan?

Trimbos Instituut werkwijze

Doel Gezondheidsmonitor Jeugd 2023

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 wordt uitgevoerd voor de volgende doelen:

Het verkrijgen van inzicht in gezondheid, welzijn en leefstijl van jongeren in klas 2 en 4 van het reguliere voortgezet onderwijs.
Het ontwikkelen van lokaal en landelijk beleid om de gezondheid van jongeren te bevorderen.
De gezondheidssituatie van jongeren onder de aandacht van scholen brengen en hen aanzetten tot de ontwikkeling van gericht preventief gezondheidsbeleid.

Verwerkt Volksgezondheid persoonsgegevens van mij/mijn kind en zo ja, welke?

Om de bovenstaande doelen te bereiken, gebruikt Volksgezondheid digitale vragenlijsten. In de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 wordt niet gevraagd naar persoonsgegevens, zoals naam en adres, waardoor een leerling niet direct kan worden herkend. Wel willen we weten in welke wijk de leerling woont, daarom vragen we naar postcode. In zeldzame gevallen is het mogelijk dat door een combinatie van de ingevulde gegevens een leerling toch kan worden herkend. Dat is dan een bijeffect maar niet het doel van het onderzoek. Volksgezondheid zorgt ervoor dat dit risico van herleidbaarheid wordt beperkt door beveiligingsmaatregelen.

In de vragenlijsten komen de volgende onderwerpen aan bod:

Algemene gegevens: leerjaar, opleidingsniveau, leeftijd (klas 2), geboortemaand- en jaar (klas 4), geslacht, postcode
Gezinssamenstelling en moeite met rondkomen
Ervaren gezondheid, dagelijks functioneren en slapen
Geluk, psychische gezondheid, veerkracht, vertrouwen in de toekomst, eenzaamheid, weerbaarheid, stress
Zorgen thuis (incl. mantelzorg), sociale steun
Functioneren op school, prestatiedruk
Bewegen, voeding, alcoholgebruik, roken, drugsgebruik, vapen
Identiteit, relaties en diversiteit
(Cyber)pesten, sexting
Suïcidegedachten
Social mediagebruik, gamen en gokken

Een inkijkexemplaar van de vragenlijst is te vinden op www.volksgezondheidsmonitor.nl/gezondheidsmonitor-jeugd

Op welke wijze gebruikt Volksgezondheid de gegevens van de ingevulde vragenlijsten?

Volksgezondheid maakt rapportages voor scholen en voor de gemeente Utrecht op basis van de verzamelde gegevens. In deze rapportages is herkenning van een leerling niet mogelijk, omdat de rapportages niet op individueel niveau worden opgesteld, maar enkel op groepsniveau van leerlingen. Het RIVM maakt ook gebruik van de in de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 verzamelde gegevens voor onderzoek en publicaties. Ook in deze rapportages is herkenning van een leerling niet mogelijk omdat rapportages alleen groepen leerlingen beschrijven en geen individuen.

Grondslag uitvoering Gezondheidsmonitor Jeugd 2023

Volksgezondheid voert dit onderzoek uit ter uitvoering van een publieke taak, namelijk monitoring van de publieke gezondheid op basis van Wet publieke gezondheid (Wpg) (artikel 2 lid 2, sub a en b Wet publieke gezondheid). Voor het verwerken van bijzondere persoonsgegevens hebben de regionale GGD’en een grondslag in artikel 9, lid 2, sub i AVG, welke stelt dat de gegevensverwerking noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van algemeen belang. Deze taak is uitgewerkt in de Wpg, zoals hierboven is gesteld.

Bij het uitvoeren van de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 gebruikt Volksgezondheid alleen de gegevens die voor het uitoefenen van de wettelijke taken die de GGD namens de gemeenten uitvoert, noodzakelijk zijn.

Deelname aan de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 is vrijwillig. Er is geen toestemming vereist van ouders/verzorgers en/of leerlingen om mee te doen aan het onderzoek. Leerlingen en/of ouders/verzorgers bepalen zelf om wel of niet deel te nemen aan het onderzoek. Leerlingen kunnen op ieder moment in de vragenlijst stoppen. Ook kunnen bepaalde vragen worden overgeslagen, als de leerling deze niet wil invullen. Vanaf dat gestart wordt met invullen van de vragenlijst worden de gegevens opgeslagen. Als de leerling halverwege wil stoppen en niet wil dat de tot dan toe ingevulde antwoorden bewaard worden, dan moet de leerling terug in de vragenlijst en de antwoorden wissen. Leerlingen krijgen instructies voor dat ze starten met het invullen van de vragenlijst over hoe ze dit, indien gewenst, moeten doen.

Ook voor het benaderen van ouders/verzorgers en/of leerlingen voor deelname aan het onderzoek en het gebruiken van de antwoorden uit de vragenlijst is geen toestemming vereist. Dit omdat Volksgezondheid een beroep kan doen op de bovengenoemde wettelijke grondslagen.

Wie ontvangen de gegevens die zijn verzameld met de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023?

Binnen Volksgezondheid hebben alleen medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van de onderzoeksgegevens, toegang tot de onderzoeksgegevens. De antwoorden worden strikt vertrouwelijk behandeld en verwerkt.

Volksgezondheid maakt gebruik van een externe partij (Research 2Evolve) om de technische afname van de digitale vragenlijst en de tijdelijke dataopslag mogelijk te maken. Research 2Evolve is gebonden aan strikte voorwaarden zoals beveiligingsmaatregelen en geheimhoudingsplicht.

Volksgezondheid kan beslissen gegevens te delen met derden voor onderzoek. In dat geval zorgt Volksgezondheid ervoor dat een leerling niet kan worden herkend in de gedeelde gegevens. Het RIVM ontvangt de ingevulde vragenlijsten ook, zodat zij de GGD’en kunnen ondersteunen. Dit is vastgelegd in de afspraken die de samenwerkende partijen hebben gemaakt.

GGD GHOR Nederland, de landelijke koepel van GGD’en, ontvangt alleen een bestand, waarin de antwoorden op de vragenlijsten zo zijn bewerkt dat herkenning van een leerling niet mogelijk is.

Hoe beschermen we de gegevens?

Volksgezondheid, het RIVM, het Trimbos-instituut en GGD GHOR Nederland hebben privacy hoog in het vaandel staan. In de uitzonderlijke gevallen wanneer de antwoorden van de vragenlijst naar een leerling kunnen worden herleid, worden maatregelen genomen om de herleidbaarheid te beperken. Daarnaast treffen alle partijen technische en organisatorische maatregelen zodat de ingevulde vragenlijsten goed worden beveiligd. Zoals genoemd hebben alleen medewerkers die betrokken zijn bij de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 toegang tot de ingevulde vragenlijsten. Bovendien hebben de onderzoekers een geheimhoudingsplicht getekend.

Hoe lang worden de gegevens die verzameld zijn met de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 bewaard?

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 heeft het doel om de gezondheidssituatie van de jongeren te volgen in de tijd (monitoren). Dit betekent dat Volksgezondheid ook in de toekomst beschikking dient te houden over de ingevulde vragenlijsten zodat zij de eerdergenoemde doelen kan behalen en de eerder genoemde taken juist kan uitvoeren. Volksgezondheid bewaart de ruwe data van dit onderzoek 5 jaar. Vervolgens worden de verzamelde gegevens geanonimiseerd bewaard voor het monitoren van de gezondheid in de tijd. Werkbestanden en gegevens die alleen gebruikt zijn om de dataverzameling mogelijk te maken worden direct na afronding van het onderzoek verwijderd.

Het RIVM bewaart de ingevulde vragenlijsten ook, zodat zij de GGD’en kunnen ondersteunen. Dit is vastgelegd in de afspraken die de samenwerkende partijen hebben gemaakt. Het RIVM bewaart de ruwe data gedurende 10 jaar, waarmee wordt voldaan aan de Archiefwet 1995 en Wet Open Overheid (Woo). Na 10 jaar worden deze bestanden bij het RIVM vernietigd.

Welke rechten heb ik?

De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 heeft als uitgangspunt dat er geen persoonsgegevens worden verzameld. Het uitvoeren van onderstaande rechten zal in de meeste gevallen niet mogelijk zijn. In een paar specifieke gevallen is door een combinatie van de ingevulde gegevens herleiding van een leerling mogelijk. Dit betekent dat in die gevallen een leerling en ouders/verzorgers bepaalde rechten toekomen, zoals hieronder uitgewerkt.

Recht op weigering

Deelname aan de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 is vrijwillig. Op elk moment kan van deelname worden afgezien, zonder opgave van reden. Leerlingen en ouders/verzorgers ontvangen via school een mail met informatie over het onderzoek. Zowel leerlingen als ouders/verzorgers kunnen weigeren door dit aan de school kenbaar te maken. Als een leerling deelneemt, vult hij/zij tijdens een lesuur in de klas de digitale vragenlijst in. Een leerling kan vragen overslaan of het invullen stoppen.

Recht op informatie

Om hieraan te voldoen is deze online privacyverklaring opgesteld. In de informatiemail die een leerling of ouders/verzorgers via school ontvangt wordt naar deze privacyverklaring verwezen.

Recht op verwijdering

Het recht op verwijdering kan niet worden uitgeoefend, omdat er per school één URL wordt gebruikt voor alle leerlingen. Individuele leerlingen zijn na het verzenden van de vragenlijst niet meer te herkennen. Daardoor kan de vragenlijst niet meer worden verwijderd.

Recht op inzage, rectificatie, beperking en bezwaar

Deze rechten kunnen niet worden uitgeoefend, omdat er per school één URL wordt gebruikt voor alle leerlingen. Individuele leerlingen zijn na het verzenden van de vragenlijst niet meer te herkennen. De vragenlijst van een individuele leerling kan dus niet worden gevonden en mag/kan niet worden herleid.

Bij wie kan ik terecht met vragen?

Leerlingen en ouders/verzorgers kunnen bij vragen over het onderzoek of over hun rechten en hoe die kunnen worden uitgeoefend in het kader van dit onderzoek, contact opnemen met:

Marieke van Mil (onderzoeker), marieke.van.mil@utrecht.nl

Meer informatie nodig over privacy? Lees dan over hoe gemeente Utrecht omgaat met de privacy van haar inwoners. Wanneer het nodig is, kunt u een klacht indienen bij gemeente Utrecht.