Schooluitval

Kinderen

• Vier op de tien kinderen uit gezinnen met een lage welvaart maken zich vaak zorgen om hun schooladvies
• Kinderen met een migratieachtergrond maken zich vaker zorgen om hun schooladvies
• Acht op de tien Utrechtse kinderen zijn positief over hun eigen schoolprestaties
• Gezondheidsproblemen hangen samen met zorgen over schoolprestaties

Jongeren

• 93% van de Utrechtse jongeren heeft een startkwalificatie of schoolinschrijving
• Ongeveer 2% van de Utrechtse jongeren verlaat school zonder startkwalificatie
• Voortijdig schoolverlaten komt vaker voor op het mbo
• Ruim 3.000 meldingen van schoolverzuim in het onderwijs

Onderwijs en goede vaardigheden maken gezonder

Onderwijs en goed ontwikkelde vaardigheden hebben een positief effect op de gezondheid. Een goede, afgeronde opleiding is echter niet altijd vanzelfsprekend. Er zijn jongeren die van school gaan zonder een diploma op minimaal mbo niveau 2 of havo-/vwo-niveau.

Uitleg van termen rond schooluitval

Leerlingen tot 16 jaar vallen onder de Leerplichtwet. Zij hebben de plicht om naar school te gaan. Komen ze niet, dan geldt dat als schoolverzuim. Voor jongeren tussen 16 en 18 jaar geldt de Kwalificatieplicht. Halen jongeren voor hun 23e geen diploma op minimaal mbo niveau 2 of havo-/vwo-niveau én verlaten ze het onderwijs, dan vallen ze onder de voortijdig schoolverlaters. Wanneer er geen duidelijke reden is voor het voortijdig schoolverlaten, spreekt men van schooluitval.

Vier op de tien kinderen uit gezinnen met een lage welvaart maken zich vaak zorgen om hun schooladvies

38% van de Utrechtse kinderen uit een gezin met een lage welvaart maakt zich (heel) vaak zorgen om hun schooladvies. Bij kinderen uit een gezin met een hoge welvaart is dit 19%. Gemiddeld in Utrecht maakt 22% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs zich vaak zorgen om hun schooladvies. 

Kinderen met een migratieachtergrond maken zich vaker zorgen om hun schooladvies

Utrechtse kinderen met een migratieachtergrond geven vaker aan dat zij zich vaak zorgen maken over hun schooladvies, of zij nu in een gezin met een lage welvaart of in een gezin met een gemiddelde of hoge welvaart opgroeien. Meer informatie over prestatiedruk is te vinden bij het thema mentale gezondheid.

Image

Acht op de tien Utrechtse kinderen zijn positief over hun eigen schoolprestaties

82% van de 10- t/m 12-jarigen in Utrecht vindt dat ze het (heel) goed doen op school. Kinderen uit een gezin met een lage welvaart zijn minder vaak positief over hun schoolprestaties; 70% vindt dat ze het goed doen op school. Ook kinderen die niet bij beide eigen ouders wonen zijn minder vaak positief. 72% van de kinderen die opgroeien in een eenoudergezin en 76% van de kinderen in een gezin met co-ouderschap vindt dat ze het goed doen op school.

Image

Gezondheidsproblemen hangen samen met zorgen over schoolprestaties

Kinderen met gezondheidsproblemen, zoals lichamelijke klachten of stress, vinden minder vaak dat ze het goed doen op school en maken zich vaker zorgen om hun schooladvies. Bijvoorbeeld 53% van de kinderen die geen goede gezondheid ervaren vindt dat het goed gaat op school. Gemiddeld is dit 82% van de kinderen in Utrecht.

 Ouders van het bewonerspanel hadden positieve en negatieve ervaringen met thuisonderwijs
In juni 2020 gaven ouders van het Utrechts bewonerspanel ongeveer evenveel voorbeelden van positieve als van negatieve ervaringen met het thuisonderwijs tijdens de eerste lockdown. Een groot deel van de panelleden gaf als antwoord op open vragen dat het begeleiden van het thuisonderwijs veel tijd kostte. Dit maakte het combineren van werk en privé lastig. Bij sommige panelleden leidde dit tot spanningen in het gezin. Ook waren er soms spanningen doordat kinderen hun ouders niet als leraar accepteerden. Ouders hadden ook positieve ervaringen met het thuisonderwijs. Een deel van de panelleden zei dat zij door het thuisonderwijs beter zagen hoe het onderwijs werkt en wat de ontwikkeling van hun kind was. Sommige panelleden zeiden dat hun kind zelfstandiger is geworden door het thuisonderwijs en ongestoord kon werken.

93% van de Utrechtse jongeren heeft een startkwalificatie of schoolinschrijving

In 2022 heeft 93% van de jongeren van 17 tot 23 jaar in Utrecht een startkwalificatie of zit nog op school om deze te behalen. Dit cijfer is iets lager dan in de afgelopen jaren toen 94% een startkwalificatie had. In de wijken Noordoost en Oost hebben bijna alle jongeren een startkwalificatie. In Overvecht geldt dit voor 88% van de jongeren.

Ongeveer 2% van de Utrechtse jongeren verlaat school zonder startkwalificatie

Van de jongeren (12 tot 23 jaar) in Utrecht gaat 2,2% van school zonder diploma op minimaal havo- of vwo-niveau of mbo-niveau 2. In het schooljaar 2021-2022 waren dit 513 jongeren. Het percentage voortijdig schoolverlaters ligt iets hoger dan vorig schooljaar, toen lag het op 1,9%. In Utrecht is het percentage voortijdig schoolverlaters lager dan in Nederland en in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Landelijk ligt het percentage op 2,3%, het hoogste percentage in tien jaar tijd.

Voortijdig schoolverlaten komt vaker voor op het mbo

De meeste jongeren vielen uit op mbo-niveau 2 en 4. Een kwart van alle voortijdig schoolverlaters deed in 2021-2022 mbo-niveau 2 en bijna een derde mbo-niveau 4. Een op de zes jongeren viel uit op het voortgezet onderwijs. Jongens verlaten school vaker zonder startkwalificatie dan meisjes.

Ruim 3.000 meldingen van schoolverzuim in het onderwijs

In het schooljaar 2020-2021 zijn bij leerplicht 3.085 meldingen gedaan van ongeoorloofd schoolverzuim over 1.522 unieke kinderen en jongeren. Over het algemeen gaat het hier om meldingen van minstens 16 uur ongeoorloofd afwezig zijn in vier weken. De meeste meldingen vonden plaats op het voortgezet onderwijs en het mbo. Daarnaast stonden 95 leerplichtige jongeren in schooljaar 2020-2021 niet ingeschreven bij een onderwijsinstelling. Ongeoorloofd schoolverzuim is een risicofactor voor voortijdig schoolverlaten. 

Totaal aantal meldingen van ongeoorloofd schoolverzuim, 2020-2021:

Image