Roken

Baby’s en peuters

• Bij 6% van de baby’s en peuters wordt in huis gerookt
• Lager opgeleide vrouwen roken vaker tijdens de zwangerschap

Kinderen

• Bij één op de vijf kinderen wordt thuis wel eens gerookt
• De meeste 10- tot 12-jarigen hebben nog nooit gerookt
• Meer dan twee derde van de kinderen heeft mensen bij een speelplek zien roken

Jongeren

• Vmbo- en havo-leerlingen experimenteren vaker met roken
• Aantal jongeren dat in Utrecht wel eens een sigaret heeft gerookt blijft stabiel
• Jongeren met een Turkse achtergrond roken vaker een waterpijp
• Jongeren uit Noordoost, Oost en Binnenstad hebben vaker een hele sigaret gerookt
• 2% van de tweede en vierdeklassers gebruiken snus

Jongvolwassenen

• Een op de vijf jongvolwassenen rookt
• 7% van de mbo-studenten rookt elke dag

Volwassenen

• Steeds minder Utrechtse volwassenen roken
• Lager opgeleide Utrechters roken vaker
• Jongvolwassenen roken vaker dan oudere volwassenen
• Eén op de vijf rokers is in coronatijd meer gaan roken
• Volwassenen uit de wijken Overvecht, Oost en Binnenstad zijn vaker rokers

Ouderen

• Steeds minder Utrechtse ouderen roken
• Ouderen die alleen wonen, roken vaker

Roken vergroot risico op vroegtijdige sterfte en gezondheidsproblemen

Roken vergroot het risico op vroegtijdige sterfte. Dit betekent dat rokers gemiddeld minder oud worden dan niet-rokers. Verder hebben rokers een grotere kans op hart- en vaatziekten en verschillende vormen van kanker. Als niet-rokers de rook van iemand anders inademen (meeroken), kan dit hun gezondheid ook schaden.

Waterpijp net zo schadelijk voor de gezondheid als sigaretten

Bij het roken van een waterpijp komen dezelfde schadelijke stoffen vrij als bij het roken van een sigaret, zoals teer, koolstofmonoxide en zware metalen. Ook als er gerookt wordt met fruittabak of kruidenmengsels komen gevaarlijke stoffen vrij. De hoeveelheid rook die wordt ingeademd met één waterpijpsessie van een uur staat gelijk aan de hoeveelheid rook van 150 tot 180 sigaretten. Als het tabak nicotine bevat, is het roken van een waterpijp ook verslavend.

Bij 6% van de baby’s en peuters wordt in huis gerookt

Bij 6% van de 0- t/m 2-jarigen werd in 2019 wel eens in huis gerookt. Dit is minder dan in 2012  toen 10% van de ouders aangaf dat wel eens in huis werd gerookt. Bij baby’s en peuters van ouders met een opleiding tot mbo-niveau wordt vaker in huis gerookt dan in gezinnen met hbo- of wo-opgeleide ouders. Dit geldt ook voor 0- t/m 2-jarigen in gezinnen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond en gezinnen in Overvecht en Zuidwest. De meeste ouders geven aan dat niet in het bijzijn van hun kind(eren) wordt gerookt.

Roken in huis en roken tijdens de zwangerschap, naar opleidingsniveau en migratieachtergrond

Lager opgeleide vrouwen roken vaker tijdens de zwangerschap

Moeders met een opleiding tot mbo-niveau geven vaker aan dat zij tijdens de zwangerschap hebben gerookt dan gemiddeld in Utrecht. 3% van de moeders van pasgeboren Utrechtse baby’s zegt tijdens de zwangerschap te hebben gerookt. In 2012 gaf 6% van de nieuwe moeders dit aan. Vrouwen met een Turkse achtergrond en vrouwen die wonen in de Overvecht roken ook vaker tijdens de zwangerschap.

Roken in huis en roken tijdens de zwangerschap, naar wijk

Bij één op de vijf kinderen wordt thuis wel eens gerookt

22% van de 10- t/m 12-jarigen heeft in de laatste vier weken thuis iemand zien roken. Bij kinderen met een Turkse of overig niet-westerse migratieachtergrond wordt thuis vaker gerookt. Dit geldt ook voor kinderen die wonen in gezinnen met een lage welvaart en voor kinderen die opgroeien in co-ouderschap of een eenoudergezin.

Image

De meeste 10- tot 12-jarigen hebben nog nooit gerookt

Bijna 99% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht heeft nog nooit gerookt. 1% van de kinderen heeft wel al eens gerookt. Bij kinderen die opgroeien in een eenoudergezin is dit 4%. Dat is hoger dan gemiddeld.

Meer dan twee derde van de kinderen heeft mensen bij een speelplek zien roken

68% van de kinderen die de laatste vier weken op een speelplek of in een speeltuin was, heeft daar iemand zien roken. Bijna de helft van de kinderen die bij een sportclub of sportvereniging is geweest, zegt dat mensen rookten toen zij daar waren. Bij school heeft 28% van de kinderen iemand zien roken. Van de kinderen die de laatste vier weken in een winkelcentrum waren, heeft 88% iemand zien roken en bij bus- en tramhaltes was dit 76%.
 

Vmbo- en havo-leerlingen hebben vaker wel eens gerookt

Utrechtse jongeren op het vmbo en de havo hebben vaker wel eens een hele sigaret, een e-sigaret of een waterpijp gerookt dan jongeren op het vwo. Vierdeklassers hebben dit vaker gedaan dan tweedeklassers. 88% van de jongeren op het voortgezet onderwijs heeft nog nooit een sigaret, een e-sigaret of een waterpijp gerookt.

Aantal jongeren dat in Utrecht wel eens een sigaret heeft gerookt blijft stabiel

In Utrecht geeft 6% van de jongeren uit klas twee en vier van het voortgezet onderwijs aan wel eens een hele sigaret te hebben gerookt. Dit is gelijk aan 2019. 3% van de leerlingen in klas twee en vier van het voortgezet onderwijs rookt elke week één of meer sigaretten, 1% doet dit elke dag.

Jongeren met een Turkse migratieachtergrond roken vaker een waterpijp

14% van de tweede en vierdeklassers met een Turkse migratieachtergrond heeft wel eens een waterpijp gerookt. In Utrecht is dit gemiddeld 5%. Van de jongeren in een eenoudergezin heeft 13% wel eens waterpijp gerookt. Bij jongeren die opgroeien bij beide ouders is dit 4%.

Jongeren uit Noordoost, Oost en de Binnenstad hebben vaker wel eens een sigaret gerookt

In Noordoost, Oost en de Binnenstad hebben jongeren vaker wel eens een sigaret gerookt. Jongeren uit Overvecht, Zuidwest en Vleuten-De Meern hebben dit minder vaak al eens gedaan..

Percentage jongeren dat wel eens een sigaret heeft gerookt

Image

2% van de Utrechtse jongeren gebruikte wel eens snus

2% van de Utrechtse jongeren geeft aan wel eens snus te hebben gebruikt. Dit is een vorm van tabaksgebruik waarbij je nicotine binnenkrijgt zonder te roken. De tabak zit in een theezakje of tablet dat onder de bovenlip kan worden gestopt. Van de jongeren op het vwo gebruikte 3% wel eens snus. Dit is hoger dan gemiddeld in Utrecht. Ook jongeren die wonen in de wijken Noordwest of Zuid hebben vaker wel eens snus gebruikt. In Noordwest heeft 5% van de jongeren wel eens snus gebruikt en in Zuid is dit 4%.
 

Een op de vijf jongvolwassenen rookt

In het voorjaar van 2021 rookte 20% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 tot en met 25 jaar). De meeste jongvolwassenen die roken, roken sigaretten of shag. Mannen roken vaker dan vrouwen. Jongvolwassenen die samen met leeftijdsgenoten zelfstandig wonen roken vaker dan andere jongvolwassenen. Jongvolwassenen met vwo of universiteit als opleiding roken minder vaak dan andere jongvolwassenen. Van de 16- tot 18-jarigen rookt 14%. Dit is lager dan gemiddeld bij jongvolwassenen. 53% van de jongvolwassenen die roken, rookt nu meer dan voor de coronatijd en 20% is minder gaan roken.

7% van de mbo-studenten rookt elke dag

In het najaar van 2019 rookte 7% van de studenten op Utrechtse mbo’s elke dag sigaretten of shag. Een op de drie mbo-studenten heeft wel eens gerookt. Mbo-studenten van 18 jaar of ouder hebben vaker al eens gerookt dan 16- of 17-jarige mbo-studenten en roken ook vaker elke dag. Mbo-studenten die bij hun beide ouders wonen, roken minder vaak dan andere mbo-studenten. Het rookgedrag verschilt niet tussen jongens en meisjes op het mbo.

Percentage mbo-studenten dat rookt

Image

Steeds minder Utrechtse volwassenen roken

Tussen 2003 en 2020 is het percentage Utrechtse volwassenen (19-64 jaar) dat rookt afgenomen van 34% naar 19%. 56% van de Utrechtse volwassenen heeft nog nooit gerookt. Utrechtse volwassenen roken net zo vaak als volwassenen in Nederland gemiddeld en minder vaak dan in de andere drie grote steden. 11% van de Utrechtse volwassenen die samenwonen met een partner en kinderen rookt. Dit is 19% bij volwassenen in een eenoudergezin. Van de alleenwonende Utrechters rookt 25%. 2% van de volwassenen gebruikt weleens een e-sigaret.

Percentage volwassenen dat rookt tussen 2003 en 2020, naar samenstelling huishouden

Lager opgeleide Utrechters roken vaker

31% van de Utrechtse volwassenen die basisonderwijs, lbo, mavo of vmbo hebben afgerond, rookt. Bij Utrechters met een mbo, havo of vwo-opleiding is dit 24%. Van de Utrechtse volwassenen met een hbo- of wo-opleiding rookt 15%. Utrechters met een Turkse achtergrond roken ook vaker dan gemiddeld. In deze groep rookt 28% van de volwassenen.

Jongvolwassenen roken vaker dan oudere volwassenen

Utrechters tussen de 18 en 24 jaar oud geven vaker aan dat zij roken dan oudere volwassenen. 27% van de jongvolwassenen rookte in het najaar van 2020. Volwassenen tot 39 jaar hebben vaker nog nooit gerookt dan oudere volwassenen.

Percentage volwassenen dat rookt, naar leeftijd:

Image

Eén op de vijf rokers is in coronatijd meer gaan roken

4% van de Utrechtse volwassenen is in coronatijd meer gaan roken en 5% is minder gaan roken. Een op de vijf volwassenen die minder zijn gaan roken in coronatijd, is helemaal gestopt met roken.

Volwassenen uit de wijken Overvecht, Oost en Binnenstad zijn vaker rokers

Ongeveer een kwart van de Utrechters uit de wijken Overvecht, Oost en Binnenstad rookt. Inwoners van de wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern roken minder vaak dan gemiddeld.

Image

Steeds minder Utrechtse ouderen roken

11% van de 65-plussers in Utrecht rookt. Dit percentage is lager dan in 2012 toen 16% van de Utrechtse ouderen rookte. Oudere mannen roken vaker dan oudere vrouwen. 65- tot 79-jarigen geven vaker aan te roken dan Utrechters van 80 jaar of ouder. 35% van de 65-plussers in Utrecht heeft nog nooit gerookt. Utrechtse ouderen roken net zo vaak als ouderen in Nederland gemiddeld.

Percentage 65-plussers dat rookt

Image

Ouderen die alleen wonen, roken vaker

15% van de 65-plussers die alleen wonen, rookt. Bij ouderen in een meerpersoonshuishouden, is dit 9%.

65-plussers uit de wijken Zuid en Zuidwest roken vaker dan gemiddeld

Image