Veerkracht en regie

Jeugd

• Jongens herstellen vaker weer snel na een moeilijke periode dan meisjes
• Een op de acht kinderen maakt zich veel zorgen over de toekomst
• Kinderen uit Overvecht en Zuidwest maken zich vaker veel zorgen over de toekomst

Jongvolwassenen

• Zes op de tien jongvolwassenen herstelt snel na een moeilijke periode
• 47% van de jongvolwassenen heeft veel vertrouwen in eigen toekomst
• Ruim negen op de tien jongvolwassenen in Utrecht hebben veel zorgen over maatschappelijke thema’s 

Volwassenen en ouderen

• Het vertrouwen in de toekomst onder Utrechtse volwassenen is sinds 2020 gedaald
• 11% van de volwassenen ervaart onvoldoende regie over hun eigen leven  
• Ruim 1 op de 5 volwassenen met moeite met rondkomen ervaren onvoldoende regie  
• Drie kwart van de Utrechtse volwassenen ervaart een zinvol leven
• Hulpbronnen van het individu dragen bij aan veerkracht van volwassenen
   

Veerkracht gaat over het omgaan met bronnen van stress en trauma

Veerkracht is van groot belang voor gezondheid en welzijn. Met ‘veerkracht’ bedoelen we het omgaan met ‘uitdagingen’: bronnen van stress en trauma. Voor het behouden van gezondheid of welzijn, of een betere gezondheid of welzijn dan verwacht gezien de ervaren tegenslag. Of en hoe mensen veerkrachtig kunnen zijn, is de uitkomst van een complex en dynamisch proces. Dit proces kan op verschillende manieren verlopen en de uitkomst kan verschillend zijn. Hulpbronnen, van het individu én de omgeving, spelen een belangrijke rol bij veerkracht. Hulpbronnen zijn de mogelijkheden die mensen hebben in het omgaan met uitdagingen, zoals individuele vaardigheden, sociale steun van anderen of zorg- en hulpverlening.
Over veerkracht is meer te lezen in het Utrechts Gezondheidsprofiel 2022, waar het begrip nader is onderzocht en gedefinieerd: Veerkracht verkend.

Regie over het eigen leven heeft invloed op gezondheid

Gezondheid gaat over het vermogen om met de uitdagingen van het leven om te gaan en zelf te bepalen hoe je je leven inricht..Als mensen in staat zijn om zelf de keuzes over hun eigen leven te maken, verhoogt dit de kwaliteit van leven. Met regie over het eigen leven wordt dan ook bedoeld dat mensen zo veel als mogelijk zelf beslissingen nemen, ook wanneer zij bij sommige dingen ondersteuning nodig hebben.

Zingeving is belangrijk voor gezondheid

Zingeving gaat over de betekenis die mensen geven aan het leven, over dat wat het leven de moeite waard maakt. Zingeving is ook het hebben van een levensdoel. Zingeving maakt deel uit van een brede kijk op gezondheid..Hierbij ligt de nadruk niet op ziekte, maar op de veerkracht van mensen en op wat het leven voor hen betekenisvol maakt. Verschillende onderzoeken laten het belang van een zinvol leven zien. Zingeving is belangrijk voor gezond oud worden, en beschermt tegen hart- en vaatziekten..

Jongens herstellen vaker weer snel na een moeilijke periode dan meisjes

In het najaar van 2023 geeft 74% van de jongens uit klas 2 en 4 van het voorgezet onderwijs in Utrecht aan snel te herstellen na een moeilijke periode. Bij meisjes is dit lager met 54%. Jongens uit groep zeven en acht van het basisonderwijs kunnen er ook vaker goed mee omgaan als iets vervelends gebeurt dan meisjes. Jeugd met ouders met een buitenlandse herkomst en jeugd die bij beide ouders woont, geeft vaker aan snel te herstellen na een moeilijke periode en er goed mee om te gaan als er iets vervelends gebeurt..

Een op de acht kinderen maakt zich veel zorgen over de toekomst

13% van de kinderen maakt zich (heel) veel zorgen over de toekomst. Dit was 10% voor corona. Van de kinderen die in het buitenland zijn geboren maakt 25% zich zorgen over de toekomst. Dit geldt voor 17% van de kinderen met een ouder die in het buitenland is geboren en voor 9% van de kinderen met een Nederlandse herkomst. Kinderen uit eenoudergezinnen en kinderen uit gezinnen met lage of midden welvaart maken zich ook vaker zorgen over de toekomst. Van de jongeren heeft 54% veel vertrouwen in de toekomst. Dit geldt minder vaak voor meisjes, jongeren op de havo en jongeren die niet bij beide ouders wonen. 12% van de jongeren heeft weinig tot geen vertrouwen in de toekomst.

Kinderen uit Overvecht en Zuidwest maken zich vaker veel zorgen over de toekomst

Zes op de tien jongvolwassenen herstelt snel na een moeilijke periode

59% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in het voorjaar van 2024 aan dat ze meestal snel herstellen na een moeilijke periode. Dit is hoger dan in 2022, toen gaf 55% van de jongvolwassenen dit aan. 30% van de jongvolwassenen vindt het moeilijk om met stressvolle gebeurtenissen om te gaan. Vrouwen vinden dat vaker moeilijk dan mannen en zij geven ook minder vaak aan dat ze snel herstellen na een moeilijke periode..

 47% van de jongvolwassenen heeft veel vertrouwen in eigen toekomst

Bijna de helft van de Utrechtse jongvolwassenen heeft veel vertrouwen in hun eigen toekomst. Dit is vergelijkbaar met landelijk en de regio Utrecht. Mannen en jongvolwassenen met een wo-opleiding hebben vaker veel vertrouwen in hun toekomst dan andere jongvolwassenen. 13% van de jongvolwassenen heeft weinig tot geen vertrouwen in de eigen toekomst.

Ruim negen op de tien jongvolwassenen in Utrecht hebben veel zorgen over maatschappelijke thema’s

92% van de jongvolwassenen heeft veel zorgen over één of meer maatschappelijke thema’s. Dit percentage is hoger dan landelijk (86%) en in de regio Utrecht (88%), maar vergelijkbaar met de andere drie grote steden. Jongvolwassenen maken zich het vaakst zorgen over de woningmarkt, gevolgd door de stijgende prijzen en het klimaat. Jongvolwassenen maken zich in 2024 meer zorgen over oorlogen ten opzichte van 2022. Jongvolwassenen tussen de 21 en 25 jaar maken zich vaker zorgen om één of meer maatschappelijke thema’s dan jongere jongvolwassenen.

Vertrouwen in de toekomst onder Utrechtse volwassenen is sinds 2020 sterk gedaald  

66% van de Utrechtse volwassenen (18+ jaar) geeft in het najaar van 2024 aan dat zij vertrouwen hebben in de toekomst. Het vertrouwen in de toekomst is sterk gedaald sinds 2020, toen was het 75%. Van de Utrechters die moeite hebben met rondkomen, heeft iets meer dan de helft vertrouwen in de toekomst. Ook Utrechters die alleen wonen en Utrechters van 55 jaar of ouder ervaren minder vertrouwen in de toekomst. 56% van de ouderen (65+ jaar) heeft vertrouwen in de toekomst. In 2020 was dit 66% van de ouderen..

Ruim 1 op de 10 Utrechters ervaart onvoldoende regie over hun eigen leven

11% van de Utrechtse volwassenen (18+ jaar) ervaart onvoldoende regie over hun eigen leven. Dit is hoger dan in 2020 (9%), maar gelijk aan 2022. Deze toename is vooral te zien bij volwassenen jonger dan 40 jaar. 16% van de ouderen (65+ jaar) ervaart onvoldoende regie over hun eigen leven. Dat percentage is stabiel in de afgelopen jaren..

22% van de Utrechters die moeite hebben met rondkomen ervaart onvoldoende regie

Ruim 1 op de 5 volwassenen die moeite hebben met rondkomen ervaart onvoldoende regie over hun eigen leven. Bij  Utrechters die geen moeite hebben met rondkomen is dit 8%. Utrechters die moeite hebben met rondkomen ervaren dus bijna drie keer zo vaak onvoldoende regie over hun eigen leven. Ook Utrechters die in het buitenland zijn geboren (migranten) en Utrechters die alleen wonen ervaren vaker onvoldoende regie over hun eigen leven..

Utrechters uit de wijk Overvecht ervaren vaker onvoldoende regie over hun eigen leven

Image

Drie kwart van de Utrechtse volwassenen ervaart een zinvol leven

75% van de volwassenen in Utrecht geeft aan dat hun leven betekenis en doel heeft en 74% geeft aan dat de dingen die zij doen betekenisvol zijn. Tussen 2020 en 2022 daalden deze percentages flink. In 2020 gaf 82% aan dat het leven betekenis en doel heeft en 79% dat de dingen die zij doen betekenisvol zijn. In 2024 zijn de percentages nog niet terug op het niveau van 2020..

Volwassenen met kinderen ervaren vaker dat het leven betekenis heeft

84% van de Utrechters met een partner en kinderen en 83% van de alleenstaande ouders vindt dat het leven betekenis en doel heeft. Onder Utrechters die alleen wonen ligt dit lager, namelijk 66%. Volwassenen die moeite hebben met rondkomen ervaren ook minder vaak een zinvol leven dan volwassenen die geen moeite hebben met rondkomen..

Vier elementen zijn belangrijk voor veerkracht

Uit interviews met Utrechters blijken vier elementen belangrijk om veerkrachtig te kunnen zijn als er uitdagingen in het leven zijn. Het helpt als:  

• hulpbronnen van het individu aanwezig zijn en ingezet kunnen worden, zoals vaardigheden, relativeringsvermogen en financiële middelen.  
• hulpbronnen in de omgeving aanwezig zijn, zoals sociale steun of zorg- en hulpverlening. Denk ook aan de werkomgeving (betaald of vrijwillig) of buurthuizen. Alleen de aanwezigheid van deze hulpbronnen is dan niet genoeg. Deze moeten goed toegankelijk zijn en passen bij de behoeften, wensen en vaardigheden van inwoners. Indien nodig moeten hulpbronnen actief aangereikt worden aan inwoners.  
• inwoners kunnen putten uit eerdere levenservaringen. Bijvoorbeeld wanneer zij eerder eenzaamheid of mentale uitdagingen hebben ervaren. Deze kunnen helpen bij het herkennen en inschatten van uitdagingen en maken het makkelijker om passend te reageren op uitdagingen.  
• stapeling van uitdagingen voorkomen wordt. Zodra uitdagingen langdurig aanwezig zijn, te groot worden of er te veel uitdagingen tegelijk spelen, komt de veerkracht van mensen onder druk te staan. 
   

Soms is één element voldoende om veerkrachtig te kunnen zijn, bij andere (vaak grotere) uitdagingen vraagt veerkracht om een combinatie van elementen. 

Image

Deze resultaten komen uit een kwalitatief onderzoek onder Utrechters waarover te lezen is in de speciale uitgave: Veranderingen en veerkracht in coronatijd.