Cirkels in het park voor 1,5 meter afstand

Regie eigen leven

Samenvatting

Kinderen

  • Bijna de helft van de Utrechtse kinderen ervaart negatieve invloed van corona(regels)
  • Kinderen ervaren vooral invloed van corona(regels) op het contact met familie
  • Kinderen die negatieve invloed van corona(regels) ervaren hebben vaker gezondheidsproblemen
  • Literatuuronderzoek: lange termijneffecten van de coronapandemie voor jeugd nog onduidelijk

Jongvolwassenen

  • Gevoel van controle neemt onder mbo-studenten licht af in coronatijd
  • De meeste jongvolwassenen accepteren last door coronamaatregelen

Volwassenen

  • 8% van de Utrechters ervaart onvoldoende regie over het eigen leven
  • 27% van de Utrechters met een Turkse migratieachtergrond ervaart onvoldoende regie over eigen leven
  • Utrechters tussen 55 en 64 jaar ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven
  • Utrechters in Overvecht ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven
  • Twee op de vijf Utrechters ervaart minder controle over het leven door corona

Ouderen

  • Een op de zes Utrechtse ouderen ervaart onvoldoende regie over het eigen leven
  • 22% van de ouderen met basisonderwijs, lbo of mavo ervaart onvoldoende regie over eigen leven
  • Ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven
  • Ouderen in de wijk Zuid ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven
  • 23% van de 65-plussers ervaart minder controle over het leven door corona
Wat houdt het in?

Regie over het eigen leven heeft invloed op de gezondheid

Gezondheid gaat over het vermogen om met de uitdagingen van het leven om te gaan en zelf te bepalen hoe je je leven inricht. Als mensen in staat zijn om zelf de keuzes over hun eigen leven te maken, verhoogt dit de kwaliteit van leven. Met regie over het eigen leven wordt dan ook bedoeld dat mensen zo veel als mogelijk zelf beslissingen nemen, ook wanneer zij bij sommige dingen ondersteuning nodig hebben.

Cijfers over kinderen

Bijna de helft van de Utrechtse kinderen ervaart negatieve invloed van corona(regels)

In het najaar van 2021 ervaarde 47% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht negatieve invloed van corona en de coronaregels op hun leven. 37% van de kinderen ervaarde op dat moment geen invloed van corona(regels) op hun leven. 16% van de kinderen ervaarde positieve invloed van corona en de coronaregels. Kinderen geven het vaakst aan dat zij invloed hebben ervaren op het contact met familie, hun schoolsituatie en deelname aan sport en clubs. Dit kan een positieve of negatieve invloed geweest zijn. 

Kinderen ervaren vooral invloed van corona(regels) op het contact met familie

38% van de kinderen ervaart gevolgen van corona op het contact met familie, 26% op hun schoolsituatie en 25% op deelname aan sport en clubs.

Kinderen die negatieve invloed van corona(regels) ervaren hebben vaker gezondheidsproblemen

10- t/m 12-jarigen die negatieve invloed van corona en de coronaregels ervaren op hun leven, voelen zich minder vaak gezond en ervaren veel vaker stress. Ook hebben deze kinderen vaker lichamelijke klachten of een verhoogd risico op psychosociale problemen.

41% van de kinderen die negatieve invloed van corona ervaren, voelt zich vaak gestrest. 88% heeft een goed ervaren gezondheid.

Literatuuronderzoek: lange termijneffecten van de coronapandemie voor jeugd nog onduidelijk

Het Nji (2021) concludeert op basis van een grootschalig literatuuronderzoek naar de gevolgen van de pandemie voor de Nederlandse jeugd, in de periode maart 2020 tot en met maart 2021, dat het met de meeste kinderen en jongeren goed gaat. Zij geven hun leven een ruime voldoende. Tegelijkertijd lijkt het mentaal welbevinden van kinderen en jongeren negatief beïnvloedt. En hoe langer de coronacrisis duurt, hoe meer het mentaal welbevinden van jongeren (met en zonder al bestaande mentale klachten) onder druk lijkt te staan. Er zijn ook negatieve ontwikkelingen in bijvoorbeeld leefstijl (bewegen en beeldschermgebruik) en sociale contacten (gemis van vrienden en familie). Deze ongunstige ontwikkelingen zijn een logische reactie op een uitzonderlijke situatie. In april 2021 zijn er vooral zorgen over kinderen en jongeren in een kwetsbare situatie, maar is de verwachting dat de meeste jeugd na de crisis zal terugveren (Nji, 2021). In februari 2022 verwacht de Gezondheidsraad dat mentale klachten bij een deel van de jeugd waarschijnlijk van voorbijgaande aard zijn. Bij een nog onbekend deel bestaat de kans dat de klachten lang aanhouden, omdat sommige risicofactoren zijn versterkt die deze kans verhogen. Risicofactoren zijn bijvoorbeeld onveilige familie- of sociale omstandigheden, eenzaamheid en leerachterstanden. 

Jeugdmonitor Utrecht in coronatijd

De Jeugdmonitor is in Utrecht uitgevoerd van oktober tot en met begin december 2021 onder kinderen van groep zeven en acht van het basisonderwijs. Het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland steeg sterk in de loop van oktober. Op het moment van dataverzameling golden daardoor verschillende coronamaatregelen, die in november en december steeds verder werden aangescherpt. Nederland stevende weer af op een lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Jeugdmonitor beïnvloed. Zie de pagina over het coronavirus voor een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongvolwassenen

Gevoel van controle neemt onder mbo-studenten licht af in coronatijd

In het najaar van 2020 ervaart 86% van de mbo-studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto in Utrecht dat zij controle hebben over hun leven. In het najaar van 2019 was dit 91%. Het is aannemelijk dat deze verandering te maken heeft met de impact van de coronamaatregelen. 

Door de coronamaatregelen hadden jongvolwassenen in Utrecht (16-25 jaar) het meeste last van:

73% noemt dat zij vrienden en familie minder konden zien, 67% dat zij minder uitjes hadden en 50% dat zij minder naar school konden gaan.

De meeste jongvolwassenen accepteren last door coronamaatregelen

Aan de jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) in Utrecht is gevraagd wat ze doen als ze last ervaren van de gevolgen van de coronamaatregelen. Twee derde geeft aan dat zij het accepteren en de helft gaat op zoek naar afleiding. Ruim een derde van de jongvolwassenen blijft positief als ze last hebben van de gevolgen van de maatregelen. 

Omgaan met last van coronamaatregelen

67% accepteert de last van coronamaatregelen, 53% gaat op zoek naar afleiding en 37% blijft positief.

Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen en Mbo-onderzoek

De Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen is voor het eerst in Utrecht uitgevoerd van maart tot en met juni 2021. Jongvolwassenen van 16 tot en met 25 jaar zijn via sociale media en hun eigen netwerk benaderd om de vragenlijst in te vullen. Ongeveer 1.900 Utrechtse jongvolwassenen deden mee. Het onderzoek is uitgevoerd in coronatijd, tijdens en kort na de tweede lockdown.

Het Mbo-onderzoek is uitgevoerd in het kader van het YOUth Got Talent - Dynamics of Youth project van de Universiteit Utrecht onder studenten van drie mbo-scholen in Utrecht: het Grafisch Lyceum, Nimeto en ROC Midden-Nederland. Ongeveer 1.200 mbo-studenten vulden in het najaar van 2019 de eerste vragenlijst in tijdens een lesuur op school. In het voorjaar van 2020 namen ruim 600 van deze studenten opnieuw deel aan het onderzoek. In het najaar van 2020 vulden studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto nog een keer vragenlijsten in. In totaal hebben 400 studenten op alle meetmomenten de vragenlijst ingevuld. De tweede meting van dit onderzoek is dus uitgevoerd tijdens de eerste lockdown en de derde meting tijdens de tweede lockdown. Het onderwijs vond in de periodes van de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen en het Mbo-onderzoek deels of zelfs volledig thuis plaats. Ook waren er tal van beperkingen voor het dagelijkse en sociale leven. Daarom kunnen de resultaten niet losgezien worden van de onderzoeksperiode. Zie de pagina over het coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.

Cijfers over volwassenen

8% van de Utrechters ervaart onvoldoende regie over het eigen leven

Een op de 12 volwassenen (18-64 jaar) in Utrecht ervaart in 2020 onvoldoende grip op het eigen leven. Dit percentage is gelijk aan voorgaande jaren en is in coronatijd niet veranderd. Vooral Utrechters met als hoogste opleiding basisonderwijs, lbo of mavo ervaren onvoldoende regie over eigen leven. Een kwart van hen ervaart dit. Onder Utrechters met een hbo- of wo-opleiding heeft 5% onvoldoende regie. 

Onvoldoende regie over eigen leven naar opleiding

25% van de Utrechters met basisonderwijs, lbo of mavo ervaart onvoldoende regie over eigen leven. Onder Utrechters met mbo, havo of vwo is dit 10% en onder Utrechters met hbo of wo 5%.

Hoe is regie over eigen leven gemeten?

Regie hebben over het eigen leven is gemeten met de ‘Sense of Mastery Scale’ van Pearlin et al. (1981). Deze schaal bestaat uit zeven stellingen, zoals: 'Ik heb weinig controle over de dingen die me overkomen’ en ’Ik kan ongeveer alles als ik m’n zinnen erop gezet heb'.

27% van de Utrechters met een Turkse migratieachtergrond ervaart onvoldoende regie over eigen leven

Meer dan een kwart van de Utrechters met een Turkse migratieachtergrond ervaart onvoldoende grip op hun eigen leven. Ook Utrechters met een Marokkaanse of Surinaamse, Antilliaanse of Arubaanse migratieachtergrond ervaren vaker onvoldoende regie over hun eigen leven. Volwassenen zonder migratieachtergrond ervaren dit minder vaak.

Onvoldoende regie over eigen leven naar migratieachtergrond

27% van de Utrechters met een Turkse achtergrond ervaart onvoldoende regie over eigen leven. Dit is 5% onder Utrechters zonder migratieachtergrond.

Utrechters tussen 55 en 64 jaar ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven

14% van de 55- tot 64-jarigen in Utrecht ervaart onvoldoende grip op hun eigen leven. Dit is 9% onder volwassenen in de leeftijd van 40 tot 54 jaar en 6% onder volwassenen van jonger dan 40 jaar. 

Utrechters in Overvecht ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven

16% van de volwassenen in de wijk Overvecht ervaart onvoldoende regie over hun eigen leven. In de wijken Oost en Vleuten-De Meern is dit percentage lager dan gemiddeld in Utrecht. 

16% van de volwassenen in Overvecht ervaart onvoldoende regie over hun eigen leven. Dit is 5% onder volwassenen in Oost en in Vleuten-De Meern.

Twee op de vijf Utrechters ervaart minder controle over het leven door corona

39% van de volwassenen geeft zelf aan dat zij minder controle over het leven ervaren door de coronacrisis. Dit zijn vaker vrouwen, 18- tot 39-jarigen en Utrechters met een hbo- of wo-opleiding. Ook veel Utrechters in een kwetsbare situatie ervaren door de coronacrisis minder controle over het leven. 48% van de panelleden van Meetellen in Utrecht geeft dit aan. 

Gezondheidspeiling in coronatijd

De Gezondheidspeiling 2020 is in Utrecht uitgevoerd van eind september tot en met half december 2020. In deze periode nam het aantal Utrechters met een positieve testuitslag tot de tweede helft van oktober toe waarna een daling inzette die tot eind december aanhield. Vanaf 13 oktober gold een gedeeltelijke lockdown en vanaf 15 december een gehele lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Gezondheidspeiling beïnvloed. Voor een aantal gezondheidsthema’s hebben respondenten ingevuld wat de invloed van de coronacrisis hierop volgens hen was. Ook zijn er indicatoren waarmee een vergelijking over de tijd is gemaakt. Zie de pagina over het coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.

Cijfers over ouderen

Een op de zes Utrechtse ouderen ervaart onvoldoende regie over het eigen leven

16% van de 65-plussers in Utrecht ervaart in 2020 onvoldoende grip op hun eigen leven. Dit percentage is gelijk aan voorgaande jaren en is in coronatijd niet veranderd. Van de 80-plussers ervaart 28% onvoldoende regie over het eigen leven. Dit is 14% onder 65- tot 79-jarigen. 

28% van de Utrechtse 80-plussers ervaart onvoldoende regie over eigen leven. Onder 65- tot 79-jarigen is dit 14%.

Hoe is regie over eigen leven gemeten?

Regie hebben over het eigen leven is gemeten met de ‘Sense of Mastery Scale’ van Pearlin et al. (1981). Deze schaal bestaat uit zeven stellingen, zoals: 'Ik heb weinig controle over de dingen die me overkomen’ en ’Ik kan ongeveer alles als ik m’n zinnen erop gezet heb'.

22% van de ouderen met basisonderwijs, lbo of mavo ervaart onvoldoende regie over eigen leven

Van de Utrechtse ouderen die basisonderwijs, lbo of mavo hebben afgerond ervaart 22% onvoldoende grip op hun eigen leven. Dit is lager onder ouderen met een hogere opleiding. 

22% van de ouderen met basisonderwijs, lbo of mavo ervaart onvoldoende regie over eigen leven. Onder 65-plussers met hbo of wo is dit 9%.

Ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven

23% van 65-plussers met een niet-westerse migratieachtergrond ervaart onvoldoende grip op hun eigen leven. Dit is 16% onder ouderen zonder migratieachtergrond en 15% onder ouderen met een westerse migratieachtergrond. 

Ouderen in de wijk Zuid ervaren vaker onvoldoende regie over eigen leven

Een kwart van de 65-plussers in de wijk Zuid ervaart onvoldoende grip op hun eigen leven. In de Binnenstad, Oost en Leidsche Rijn is dit percentage lager dan gemiddeld in Utrecht. 

25% van de ouderen in Zuid ervaart onvoldoende regie over eigen leven. Dit geldt voor 9% van de ouderen in de Binnenstad, 10% in Oost en 11% in Leidsche Rijn.

23% van de 65-plussers ervaart minder controle over het leven door corona

Bijna een kwart van de ouderen geeft zelf aan dat zij minder controle over het leven ervaren door de coronacrisis. Dit zijn vaker vrouwen en ouderen met een hbo- of wo-opleiding. 

Gezondheidspeiling in coronatijd

De Gezondheidspeiling 2020 is in Utrecht uitgevoerd van eind september tot en met half december 2020. In deze periode nam het aantal Utrechters met een positieve testuitslag tot de tweede helft van oktober toe waarna een daling inzette die tot eind december aanhield. Vanaf 13 oktober gold een gedeeltelijke lockdown en vanaf 15 december een gehele lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Gezondheidspeiling beïnvloed. Voor een aantal gezondheidsthema’s hebben respondenten ingevuld wat de invloed van de coronacrisis hierop volgens hen was. Ook zijn er indicatoren waarmee een vergelijking over de tijd is gemaakt. Zie de pagina over het coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.