Image
Kinderen in de klas

Situatie op school

Samenvatting

Kinderen

  • Twee op de drie Utrechtse kinderen gaan graag naar school
  • 30% van de kinderen heeft problemen die het functioneren op school kunnen beïnvloeden
  • Drie op de tien kinderen heeft een laag welbevinden op school
  • Een kwart van de kinderen heeft moeite om zich te concentreren op school 
  • 8% van de kinderen heeft geen goede relatie met de leerkracht
  • 17% van de kinderen wordt wel eens gepest
  • 13% van de kinderen voelt zich wel eens onveilig in de klas
  • Een op de vijf kinderen voelt zich wel eens onveilig onderweg naar school
  • Met de meeste kinderen gaat het in de coronatijd goed op school

Jongeren

  • De helft van de jongeren vindt het leuk op school
  • Een op de vijf jongeren had tijdens de coronaperiode extra begeleiding nodig bij schoolwerk
  • 82% van de jongeren kan met iemand op school praten als ze ergens mee zitten
  • Een op de tien jongeren is de afgelopen drie maanden gepest op school
  • Jongeren hebben zowel positieve als negatieve ervaringen met online onderwijs

Jongvolwassenen

  • 60% van de Utrechtse mbo-studenten ervaart (heel) veel steun van leraren
Wat houdt het in?

Situaties op school hebben invloed op gezondheid

Verschillende situaties op school kunnen de gezondheid beïnvloeden. Lekker in je vel zitten op school, goed kunnen opschieten met de leerkracht en gepest worden zijn hier voorbeelden van. Ook kan de gezondheid invloed hebben op de concentratie en leerprestaties van leerlingen. Kinderen die zich goed voelen, leren en werken beter.

Cijfers over kinderen

Twee op de drie Utrechtse kinderen gaan graag naar school

In het najaar van 2021 geeft 65% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht aan graag naar school te gaan. Dit is ongeveer gelijk aan het percentage in 2019. Meisjes en kinderen met een Marokkaanse achtergrond geven vaker aan dat ze graag naar school gaan.

30% van de kinderen heeft problemen die het functioneren op school kunnen beïnvloeden

Drie op de tien 10- t/m 12-jarigen heeft één of meer problemen die van invloed kunnen zijn op hoe zij functioneren op school. Het gaat hierbij om een laag welbevinden op school, moeite hebben met concentreren of geen goede relatie hebben met de leerkracht. Dit percentage bleef in de afgelopen tien jaar ongeveer gelijk.

Percentage kinderen dat problemen op school heeft

Image
30% van de kinderen heeft een lage score op welbevinden op school, 24% heeft concentratieproblemen en 18% kan niet goed opschieten met de leerkracht.

Drie op de tien kinderen heeft een laag welbevinden op school

30% van de kinderen scoort laag op welbevinden op school. Dit percentage is hoger dan voor corona, toen had 26% een lage score op welbevinden. Deze kinderen hebben het niet naar hun zin op school, gaan er niet graag naar toe, vinden de lessen niet leuk of vervelen zich. Jongens, kinderen in een eenoudergezin en kinderen uit de wijk Noordoost geven dit vaker aan.

Een kwart van de kinderen heeft moeite om zich te concentreren op school

24% van de kinderen vindt het moeilijk om zich te concentreren op school. Jongens, kinderen zonder migratieachtergrond en kinderen die opgroeien in een gezin met co-ouderschap geven dit vaker aan. Ook kinderen uit de wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern hebben vaker concentratieproblemen.

18% van de kinderen heeft geen goede relatie met de leerkracht

Van de kinderen uit groep zeven en acht ervaart 18% geen goede relatie met de leerkracht. Zij kunnen niet goed opschieten met hun leerkracht, hebben niet het gevoel dat ze met problemen bij de leerkracht terecht kunnen of dat de leerkracht hen begrijpt. Kinderen met een overige niet-westerse migratieachtergrond, kinderen uit een gezin met een lage welvaart en kinderen uit de wijk Overvecht geven vaker aan dat ze geen goede relatie met de leerkracht hebben.

17% van de kinderen wordt wel eens gepest

Van de kinderen uit groep zeven en acht wordt 17% wel eens gepest op school. Dit percentage bleef de afgelopen jaren stabiel. 5% van de kinderen wordt minimaal één keer per week gepest. Kinderen die opgroeien in een eenoudergezin of in een gezin met een lage welvaart geven vaker aan dat zij wel eens worden gepest. Kinderen in een eenoudergezin geven ook vaker aan dat ze minimaal één keer per week gepest worden.

Geeft aan wel eens gepest te worden

Image
17% van de kinderen wordt wel eens gepest op school. Van de kinderen in een eenoudergezin wordt 26% wel eens gepest.

13% van de kinderen voelt zich wel eens onveilig in de klas

Van de 10- t/m 12-jarigen voelt 13% zich wel eens onveilig in de klas. Dit percentage is in de afgelopen jaren toegenomen, in 2013 was dit nog 9%. Een op de vijf kinderen voelt zich wel eens onveilig op of rond de school. Kinderen die opgroeien in een eenoudergezin of in een gezin met een lage welvaart voelen zich vaker wel eens onveilig in de klas of op of rond de school. Kinderen uit de wijk Leidsche Rijn voelen zich vaker onveilig in de klas en kinderen uit Vleuten-De Meern voelen zich vaker onveilig op of rond school.

Infogram URL

Een op de vijf kinderen voelt zich wel eens onveilig onderweg naar school

19% van de kinderen voelt zich wel eens onveilig onderweg van en naar school. Meisjes voelen zich vaker onveilig onderweg dan jongens. Kinderen uit de wijken Noordwest, Zuid, Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern voelen zich vaker onveilig dan gemiddeld. Kinderen uit Oost, Noordoost en Zuidwest geven minder vaak aan dat ze zich onveilig voelen.

Image
Kinderen uit Noordwest, Zuid, Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern voelen zich vaker onveilig op de weg van en naar school (22%).

Jeugdmonitor Utrecht in coronatijd

De Jeugdmonitor is in Utrecht uitgevoerd van oktober tot en met begin december 2021 onder kinderen van groep zeven en acht van het basisonderwijs. Het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland steeg sterk in de loop van oktober. Op het moment van dataverzameling golden daardoor verschillende coronamaatregelen, die in november en december steeds verder werden aangescherpt. Nederland stevende weer af op een lockdown. Dit alles heeft de resultaten van de Jeugdmonitor beïnvloed. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Met de meeste kinderen gaat het in de coronatijd goed op school

In april 2021 geven ruim acht op de tien Utrechtse kinderen (10-11 jaar) in het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek aan dat het goed gaat op school. Ze kunnen hun vrienden zien en vinden het leuk op school. Een derde van de kinderen maakt een opmerking over hun schoolprestaties, terwijl daar niet direct naar is gevraagd. Er zijn evenveel kinderen die een verbetering zien in hun schoolprestaties als kinderen die een verslechtering zien.

Het gaat goed, mijn cijfers zijn niet gezakt en ze zijn zelfs gestegen. Ik heb nu voor alles het hoogste cijfer wat je kan halen!

Niet echt goed, sinds corona ben ik gezakt dat is dus niet fijn voor me.

Meer informatie over schoolprestaties en leervertraging door de coronacrisis is te vinden bij het thema Schooluitval.

Het Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO)

In april 2021 is het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO) uitgevoerd. Dit onderzoek geeft een duidelijk beeld van hoe Utrechtse kinderen (groep 7) en jongeren (klas 2 en 3) de coronatijd beleven en de impact hiervan op hun gezondheid en leven ervaren. Vanwege de kwalitatieve aard van dit onderzoek zijn de uitkomsten niet representatief voor alle Utrechtse kinderen en jongeren. Op het moment van dataverzameling zat Nederland in een lockdown. Sinds 8 februari 2021 waren de basisscholen weer volledig geopend. Middelbare scholen waren vanaf maart deels open, maar hier gold de regel om 1,5 meter afstand te houden en mondkapjes te dragen. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongeren

De helft van de jongeren vindt het leuk op school

52% van de jongeren uit klas twee en klas vier van het voortgezet onderwijs in Utrecht geeft aan dat zij school (hartstikke) leuk vinden. Dit is ongeveer gelijk aan 2019. Vwo-leerlingen vinden school vaker leuk dan vmbo- en havo-leerlingen. Jongeren uit een eenoudergezin en jongeren die in een andere gezinsvorm opgroeien, bijvoorbeeld bij een eigen ouder en een stiefouder, pleegouders of grootouders, vinden school minder vaak leuk.

Image
Jongeren op het vwo geven vaker aan dat ze het leuk vinden op school (60%)

Een op de vijf jongeren had tijdens de coronaperiode extra begeleiding nodig bij schoolwerk

21% van de jongeren geeft aan dat ze tijdens de coronaperiode extra hulp of ondersteuning nodig hadden bij hun schoolwerk. 28% van de havo-leerlingen had tijdens de coronaperiode extra begeleiding nodig bij schoolwerk. Dit is hoger dan gemiddeld. Vmbo-leerlingen geven minder vaak dan gemiddeld aan dat ze extra begeleiding bij schoolwerk nodig hadden.

82% van de jongeren kan met iemand op school praten als ze ergens mee zitten

Vier op de vijf jongeren kunnen met iemand op school praten als zij ergens mee zitten. Dit geldt minder vaak voor jongeren uit een eenoudergezin. Ook jongeren met een Marokkaanse of overig niet-westerse migratieachtergrond geven minder vaak aan met iemand op school te kunnen praten als ze ergens mee zitten.

Image
Geen migratieachtergrond 85%. Marokkaanse migratieachtergrond 74%. Overig niet-westerse migratieachtergrond 76%.

Een op de tien jongeren is de afgelopen drie maanden gepest op school

10% van de jongeren uit klas twee en vier van het voortgezet onderwijs is de afgelopen drie maanden wel eens gepest op school. Vmbo-leerlingen zonder migratieachtergrond geven dit vaker dan gemiddeld aan. 3% van de jongeren geeft aan minimaal wekelijks op school gepest te worden. Meer weten over pesten via internet of social media? Bekijk de cijfers over digitaal pesten.

Gezondheidsmonitor Jeugd in coronatijd

De landelijke corona Gezondheidsmonitor Jeugd is uitgevoerd van oktober tot en met december 2021 onder jongeren van klas twee en vier van het voortgezet onderwijs. De meeste leerlingen in Utrecht vulden de vragenlijst in oktober in. Het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland steeg sterk in de loop van oktober. Op het moment van dataverzameling golden daardoor verschillende coronamaatregelen, die in november en december steeds verder werden aangescherpt. Nederland stevende weer af op een lockdown. Dit alles heeft invloed gehad op de resultaten van de Gezondheidsmonitor. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Jongeren hebben zowel positieve als negatieve ervaringen met online onderwijs

De introductie van online en hybride onderwijs in de coronatijd roept veel reacties op bij Utrechtse jongeren (13-15 jaar), zowel positief als negatief. Dit blijkt uit het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek, uitgevoerd in april 2021. Vier op de tien jongeren noemen negatieve aspecten van online of hybride onderwijs. Zij geven bijvoorbeeld aan dat de kwaliteit van de lessen minder goed is en dat ze daardoor lagere cijfers halen, dat er regelmatig slecht gecommuniceerd wordt vanuit de docent en dat hun motivatie thuis lager is. Ook vindt een deel van de jongeren het vervelend dat ze niet elke dag en niet met de hele klas op school kunnen zijn.

Aan de ene kant is het wel fijn de afwisseling, maar aan de andere kant sta ik op het randje om over te gaan en worden mijn cijfers er ook niet beter door met de online lessen. De online lessen zijn eigenlijk halve lessen, ze duren minder lang en je het hoort het minder goed.

Aan het begin [van de coronatijd] vond ik het leuk omdat we online school hebben. Maar nu kan ik het allemaal niet online volgen, is echt veel te moeilijk voor mij om alles te volgen.

Volgens zeven op de tien jongeren brengen deze nieuwe onderwijsvormen ook positieve veranderingen met zich mee. Zij vinden de afwisseling tussen online en fysiek les fijn, bijvoorbeeld omdat ze zich beter kunnen concentreren, hun eigen tijd beter kunnen indelen of minder reistijd hebben en daardoor later kunnen opstaan. Enkele jongeren geven aan dat het fijn zou zijn als het online onderwijs, in combinatie met fysiek onderwijs, na de coronatijd voortgezet wordt.

Ik vind het heel fijn dat we maar de helft van de tijd les hebben op school, het geeft mij meer rust en ruimte om zelf te bepalen wanneer je je huiswerk maakt. Ik zou het zelfs fijn vinden als dat zo zou blijven na corona.

Het Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO)

In april 2021 is het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek (JICO) uitgevoerd. Dit onderzoek geeft een duidelijk beeld van hoe Utrechtse kinderen (groep 7) en jongeren (klas 2 en 3) de coronatijd beleven en de impact hiervan op hun gezondheid en leven ervaren. Vanwege de kwalitatieve aard van dit onderzoek zijn de uitkomsten niet representatief voor alle Utrechtse kinderen en jongeren. Op het moment van dataverzameling zat Nederland in een lockdown. Sinds 8 februari 2021 waren de basisscholen weer volledig geopend. Middelbare scholen waren vanaf maart deels open, maar hier gold de regel om 1,5 meter afstand te houden en mondkapjes te dragen. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongvolwassenen

60% van de Utrechtse mbo-studenten ervaart (heel) veel steun van leraren

Zes op de tien Utrechtse mbo-studenten ervoer in het najaar van 2019 (heel) veel steun van hun leraren op school. Mbo-studenten van 18 jaar en ouder geven dit vaker aan dan 16- of 17-jarige mbo-studenten. Ruim driekwart van de mbo-studenten ervaart (heel) veel steun van klasgenoten. Mbo-studenten die bij beide ouders wonen en studenten die een niveau-4 opleiding doen, geven dit vaker aan.

Image
58% van de 16- en 17-jarige mbo-studenten ervaart veel steun van leraren. Bij 18 jaar en ouder is dit 65%.

Mbo-onderzoek in coronatijd

Het mbo-onderzoek is uitgevoerd in het kader van het YOUth Got Talent - Dynamics of Youth project van de Universiteit Utrecht onder studenten van drie mbo-scholen in Utrecht: het Grafisch Lyceum, Nimeto en ROC Midden-Nederland. Ongeveer 1.200 mbo-studenten vulden in het najaar van 2019 de eerste vragenlijst in tijdens een lesuur op school. In het voorjaar van 2020 namen ruim 600 van deze studenten opnieuw deel aan het onderzoek. In het najaar van 2020 vulden studenten van het Grafisch Lyceum en Nimeto nog een keer vragenlijsten in. In totaal hebben 400 studenten op alle meetmomenten de vragenlijst ingevuld. De tweede meting van dit onderzoek is dus uitgevoerd tijdens de eerste lockdown en de derde meting tijdens de tweede lockdown. Het onderwijs vond in deze periodes deels of volledig thuis plaats. Ook waren er andere beperkingen voor het dagelijkse en sociale leven. Deze beperkingen kunnen de resultaten hebben beïnvloed. Zie de pagina over het coronavirus voor meer gezondheidsinformatie.