Werk en vrijwilligerswerk

Jongvolwassenen

• Werkloosheid onder jongvolwassenen neemt weer toe

Volwassenen en ouderen

• Volwassenen zonder betaald werk hebben vaker gezondheidsproblemen
• Een kwart van de Utrechters geeft aan dat zij vrijwilligerswerk doen
• Utrechters met een hbo- of wo-opleiding doen vaker vrijwilligerswerk dan gemiddeld
   

Werk en vrijwilligerswerk bevorderen de gezondheid 

Mensen met betaald werk zijn over het algemeen gezonder dan mensen zonder werk.i Werkenden beoordelen hun gezondheid vaker als goed of uitstekend en hebben minder vaak psychische klachten dan mensen zonder werk. Hoe meer uren er wordt gewerkt, hoe minder psychische klachten er zijn. Werk heeft een positief effect op mentale gezondheid: werkenden krijgen minder vaak psychische hulp en gebruiken minder vaak medicijnen vanwege psychische problemen.i

De relatie tussen werk en gezondheid is wederkerig. Een goede gezondheid stelt mensen in staat om te werken en vergroot de kans op het vinden en behouden van betaald werk. Gezonde werkenden verliezen ook minder vaak hun baan en hebben een kleinere kans om vroegtijdig uit te vallen door arbeidsongeschiktheid of werkloosheid.i

Vrijwilligerswerk heeft ook positieve effecten op de gezondheid. Vrijwilligers voelen zich gezonder, hebben een hogere levensverwachting en ervaren meer zelfvertrouwen en welzijn. De sociale interactie helpt eenzaamheid en depressie tegen te gaan, vooral voor mensen in een kwetsbare positie.iHet versterkt hun gevoel van meedoen in de maatschappij, brengt hen onder de mensen en geeft structuur en ritme aan de dag.i

Werkloosheid onder jongvolwassenen neemt weer toe

Na een toename tijdens de coronapandemie nam het percentage werkloze jongvolwassenen (15 tot en met 24 jaar) in Utrecht in 2022 af tot het niveau van voor de pandemie. Afgelopen jaren nam de werkloosheid bij deze doelgroep weer toe tot 10,5% in 2024. Het gaat hier om jongvolwassenen die tot de beroepsbevolking horen; zij hebben geen betaald werk maar zijn wel op zoek naar werk. Gemiddeld was in 2024 4,3% van de totale beroepsbevolking in de gemeente Utrecht werkloos..

Volwassenen zonder betaald werk hebben vaker gezondheidsproblemen

Volwassenen (18 t/m 64 jaar) zonder betaald werk voelen zich minder vaak gezond dan volwassenen die minimaal 20 uur per week betaald werken. Vooral psychische klachten komen vaker voor. Volwassenen die niet betaald werken ervaren ook vaker onvoldoende regie over hun eigen leven, zijn vaker ernstig eenzaam en hebben vaker moeite met rondkomen. 
De relatie tussen werk en gezondheid is wederkerig (zie tabblad ‘Wat houdt het in?’). Werken is goed voor de gezondheid, maar een goede gezondheid is ook nodig om te kunnen werken. Meer informatie over de relatie tussen armoede en gezondheid is te vinden bij het thema armoede en rondkomen.i

Volwassenen zonder betaald werk hebben vaker gezondheidsproblemen vergeleken met volwassenen die minimaal 20 uur per week betaald werken

Vier op de tien Utrechters uit het bewonerspanel willen meer aandacht voor werkdruk en werkstress 

40% van de Utrechters met betaald werk uit het bewonerspanel geeft in de peiling van januari 2021aan dat er op hun werk meer aandacht moet zijn voor werkdruk en werkstress. Een derde van de panelleden wil meer aandacht voor langdurig werken achter een beeldscherm.i

Meerdere bronnen geven zicht op vrijwilligerswerk 

Voor de cijfers hieronder hebben we Utrechters gevraagd naar allerlei vormen van vrijwillige activiteiten. Bijvoorbeeld vrijwilligerswerk bij een sportvereniging, op school of in de kerk. Aan de hand daarvan is bepaald of zij vrijwilligerswerk doen. Daarnaast is aan Utrechters een directe vraag gesteld: Doet u vrijwilligerswerk? Het percentage volwassenen dat vrijwilligerswerk doet is vanuit deze bron lager. Een reden hiervoor is dat mensen hun vrijwillige activiteiten niet altijd beschouwen als vrijwilligerswerk. Uit beide bronnen blijkt dat Utrechters met een hbo- of wo-opleiding vaker vrijwilligerswerk doen dan gemiddeld. 

Het percentage volwassenen die aangeeft vrijwilligerswerk te doen stijgt sinds de coronacrisis. In het najaar van 2024 zegt 24% van de Utrechtse volwassenen (18+) dat zij vrijwilligerswerk doen. Ouderen geven dit vaker aan dan 18 t/m 64-jarigen (31% vs 23%). Ouderen uit Noordoost en Oost geven dit het vaakst aan, ouderen uit Overvecht het minst. In de wijken Noordoost, Oost en Zuid geven 18-plussers het vaakst aan vrijwilligerswerk te doen, in de wijken Noordwest en Leidsche Rijn het minst.i

Percentage volwassenen (18+) dat vrijwilligerswerk doet

39% van de volwassenen (18 t/m 64 jaar) in Utrecht doet vrijwilligerswerk. Utrechters van 30 t/m 54 jaar en Utrechters uit de wijken Noordoost en Vleuten-De Meern doen vaker vrijwilligerswerk dan gemiddeld. Van de 65-plussers in Utrecht doet 42% vrijwilligerswerk.i