Ervaren gezondheid

Als gemeente Utrecht willen we gezondheidsverschillen tussen de laagste en hoogste sociaaleconomische groepen in onze stad met 30% verkleinen in 2040. Dit monitoren we met de indicator ‘goed ervaren gezondheid’. Deze splitsen we uit naar leeftijd, wijken, opleidingsniveau, mate waarin iemand kan rondkomen en migratieachtergrond. Via onderstaande knop staat deze informatie weergegeven in grafieken en infographics.

Monitoring gezondheidswinst

Kinderen

• 90% van de Utrechtse kinderen is positief over hun eigen gezondheid
• Kinderen die opgroeien in een gezin met co-ouderschap voelen zich minder vaak gezond
• De ervaren gezondheid verschilt niet aantoonbaar tussen wijken
• Met een groot deel van de kinderen gaat het goed in coronatijd

Jongeren

• 86% van de Utrechtse jongeren is positief over hun eigen gezondheid
• Ervaren gezondheid van Utrechtse jongeren is hoger dan landelijk
• Jongeren op het vmbo voelen zich minder vaak gezond
• 79% van de jongeren uit Overvecht voelt zich gezond
• Het gaat goed met de meeste jongeren in coronatijd

Jongvolwassenen

• Twee derde van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich gezond
• Mannen voelen zich vaker gezond dan vrouwen
• Jongvolwassenen met een mbo-opleiding voelen zich minder vaak gezond
• Jongvolwassenen uit Noordoost en Binnenstad voelen zich vaker gezond

Volwassenen

• Utrechtse volwassenen voelen zich minder vaak gezond dan in eerdere jaren
• Ook landelijk en in andere grote steden daalde de ervaren gezondheid 
• Utrechters die moeite hebben met rondkomen voelen zich minder vaak gezond
• Ervaren gezondheid bij alleenstaande ouders en alleenwonenden is minder goed
• Utrechters in de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond
• Drie op de tien Utrechters in een kwetsbare situatie voelen zich gezond

Ouderen

• Stijging ervaren gezondheid onder Utrechtse ouderen zet niet door
• 65-plussers met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond
• Een kwart van de ouderen die moeite hebben met rondkomen voelt zich gezond
• Ouderen uit de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond

Veel aspecten bepalen de ervaren gezondheid

De ervaren gezondheid is het oordeel van een persoon over zijn of haar eigen gezondheid. Dit gaat vaak om de lichamelijke en psychische gezondheid, maar kan ook bepaald worden door sociale factoren, zoals de leefstijl. Ervaren gezondheid is sterk gerelateerd aan sterfte. Hoe slechter iemand zijn of haar eigen gezondheid ervaart, hoe hoger de kans op overlijden.

90% van de Utrechtse kinderen is positief over hun eigen gezondheid

In het najaar van 2021 voelde 90% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht zich gezond. Dit percentage blijft gelijk in de afgelopen jaren. Van de kinderen uit een gezin met een lage welvaart voelt 83% zich gezond. Kinderen uit een gezin met een hoge welvaart ervaren vaker een goede gezondheid.

Image

Kinderen die opgroeien in een gezin met co-ouderschap voelen zich minder vaak gezond

84% van de 10- t/m 12-jarigen die opgroeien in co-ouderschap ervaart een goede gezondheid. Dit is hoger onder kinderen die bij beide eigen ouders wonen, namelijk 91%. Van de kinderen die opgroeien in een eenoudergezin voelt 90% zich gezond.

De ervaren gezondheid verschilt niet aantoonbaar tussen wijken

Het percentage Utrechtse kinderen dat zich gezond voelt, verschilt niet aantoonbaar tussen wijken. In alle wijken hebben ongeveer negen op de tien kinderen een goed ervaren gezondheid. Onder volwassenen is dit beeld anders, de verschillen in goed ervaren gezondheid tussen wijken zijn groot. Cijfers hierover staan in de tekst over volwassenen.

Image

Met een groot deel van de kinderen gaat het goed in coronatijd

In april 2021 voelde driekwart van de Utrechtse kinderen (10-11 jaar) die mee hebben gedaan aan het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek zich goed. Ze leggen uit dat dit komt doordat ze blij of vrolijk zijn, ze met hun vrienden kunnen afspreken of omdat ze school leuk vinden. Een aantal kinderen zegt dat het goed met ze gaat omdat ze na de scholensluiting (van december 2020 tot februari 2021) weer naar school kunnen.

Nou, ik zit nu lekker in mijn vel en ik heb veel vrienden om mee af te spreken.

Met enkele kinderen ging het in april 2021 niet zo goed, met name omdat ze minder mensen kunnen zien, omdat er niets te doen is of omdat ze ruzie hebben met (één van hun) gezinsleden.

Het gaat goed met me, maar corona is stom en ik wou gewoon dat het verdwenen was.

Omdat het gewoon goed gaat, maar ik toch dingen mis. Dat is vooral de gezelligheid met vrienden en familie.

Eén op de vijf kinderen geeft aan dat het niet goed, maar ook niet slecht gaat. De helft van hen noemt hiervoor redenen die te maken hebben met de coronamaatregelen. Toch zien we dat een deel van deze kinderen in staat is om de beperkingen door corona te relativeren; corona is niet leuk, maar ze maken er het beste van.

Ik heb voor dit gezichtje [niet blij, niet verdrietig] gekozen omdat ik de coronatijd niet zo leuk vind, want je mag steeds minder, maar omdat we misschien een hut van de gemeente mogen bouwen geen slechte [verdrietige] smiley.

86% van de Utrechtse jongeren is positief over hun eigen gezondheid

In het najaar van 2021 voelde 86% van de jongeren uit klas twee en vier van het voortgezet onderwijs in Utrecht zich gezond. Dit is gelijk aan 2019. 90% van de jongens en 82% van de meisjes ervaart een goede gezondheid. Jongeren in een eenoudergezin of jongeren die in een andere gezinsvorm opgroeien (zoals met een eigen ouder en stiefouder, pleegouders of grootouders) voelen zich minder vaak gezond. 

Image

Ervaren gezondheid van Utrechtse jongeren is hoger dan landelijk

Het percentage jongeren uit klas twee en vier met een goed ervaren gezondheid is in Utrecht hoger dan in Nederland, Den Haag en Rotterdam. De ervaren gezondheid van jongeren in Utrecht is vergelijkbaar met jongeren in Amsterdam en in de regio Utrecht.

Jongeren op het vmbo voelen zich minder vaak gezond

83% van de vmbo-leerlingen ervaart een goede gezondheid. Van de havo-leerlingen voelt 85% zich gezond en van de vwo-leerlingen 89%. 

79% van de jongeren uit Overvecht voelt zich gezond

Van de jongeren uit de wijk Overvecht geeft 79% aan dat zij een goede gezondheid hebben. Dit is lager dan gemiddeld in Utrecht. Jongeren uit de wijk West voelen zich vaker gezond dan gemiddeld. 

Image

Het gaat goed met de meeste jongeren in coronatijd

In april 2021 voelden zeven op de tien Utrechtse jongeren (13-15 jaar) die mee hebben gedaan aan het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek zich goed. De meeste jongeren noemen hiervoor geen reden. Sommige jongeren noemen dat ze zich goed voelen omdat ze vrienden weer kunnen zien en omdat het lekker weer is. Eén op de tien jongeren geeft aan dat het niet zo goed gaat. Zij voelen zich bijvoorbeeld verdrietig of boos omdat ze niets te doen hebben, maar ook om niet-corona gerelateerde redenen zoals een toets of een vervelende les. Twee op de tien jongeren voelen zich neutraal of wel oké. Verder voelt één op de acht jongeren zich moe, vaak omdat ze slecht of te kort hebben geslapen.

Goed, wel een beetje moe maar voor de rest gaat het goed. Ik heb zin in dat ik morgen thuisschool heb en dan een uurtje langer kan uitslapen. Ik heb ook heel veel zin in de meivakantie.

Twee derde van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich gezond

65% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) geeft in mei t/m juli 2022 aan dat hun gezondheid goed is. Dit is vergelijkbaar met 2021. 27% van de jongvolwassenen zegt ‘gaat wel’ en 8% geeft aan dat hun gezondheid slecht is. Ook landelijk en in de regio Utrecht voelt twee derde van de jongvolwassenen zich gezond.

Mannen voelen zich vaker gezond dan vrouwen

Jongvolwassenen met een mbo-opleiding voelen zich minder vaak gezond

58% van de jongvolwassenen met een mbo-opleiding ervaart een goede gezondheid. Van de jongvolwassenen met een wo-opleiding voelt 71% zich gezond. Jongvolwassenen die alleen wonen ervaren ook minder vaak een goede gezondheid, namelijk 60%.

Goed ervaren gezondheid naar opleiding

Jongvolwassenen uit Noordoost en Binnenstad voelen zich vaker gezond

Image

Utrechtse volwassenen voelen zich minder vaak gezond dan in eerdere jaren

77% van de Utrechtse volwassenen (18 t/m 64 jaar) geeft in het najaar van 2022 aan dat zij een goede gezondheid hebben. Dit is duidelijk lager dan in 2020, en ook lager dan in de jaren voor corona. Vooral Utrechtse volwassenen jonger dan 40 jaar, volwassenen met een havo-, vwo- of mbo-opleiding en volwassenen met een hbo- of wo-opleiding voelen zich in 2022 minder vaak gezond dan in de periode 2012 tot 2020.

Ook landelijk en in andere grote steden daalde de ervaren gezondheid  

De sterke daling in ervaren gezondheid bij 18 t/m 64-jarigen tussen 2020 en 2022 is ook landelijk en in de andere grote steden zichtbaar. Het percentage volwassenen met een goed ervaren gezondheid blijft in Utrecht hoger dan in Nederland, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. 

Utrechters die moeite hebben met rondkomen voelen zich minder vaak gezond

57% van de Utrechtse volwassenen die moeite hebben met rondkomen ervaart een goede gezondheid. Dit is 83% onder volwassenen die geen moeite hebben met rondkomen. Andere groepen Utrechters die zich minder vaak gezond voelen zijn Utrechters van 55 t/m 64 jaar, Utrechters met basisonderwijs of vmbo, Utrechters met havo, vwo of mbo en Utrechters die in het buitenland geboren zijn.

Ervaren gezondheid bij alleenstaande ouders en alleenwonenden is minder goed

66% van de alleenstaande ouders in Utrecht geeft aan dat zij een goede gezondheid hebben. Onder alleenwonende volwassenen is dit 68%. Van de volwassenen die samenwonen met een partner of met een partner én kinderen voelt ongeveer 80% zich gezond. 

Utrechters in de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond

64% van de volwassenen uit Overvecht en 71% van de volwassenen uit Zuidwest geeft aan dat zij een goede gezondheid hebben. Utrechters die in West of in Noordoost wonen voelen zich vaker gezond.

Image

Drie op de tien Utrechters in een kwetsbare situatie voelen zich gezond

Uit een peiling van panel Meetellen in Utrecht blijkt dat 29% van de Utrechters in een kwetsbare situatie een goed ervaren gezondheid heeft. Dit is lager dan gemiddeld onder volwassenen in Utrecht. 54% van de panelleden zegt dat hun gezondheid ’wel gaat’ en 17% noemt hun gezondheid slecht. Tijdens de interviews gaven panelleden verschillende redenen waarom zij zich niet gezond voelen. Een deel van hen noemt dat zij zich niet gezond voelen doordat zij psychische klachten hebben. Ook zijn er panelleden die zich door lichamelijke problemen niet gezond voelen.

...ik voel me dus een beetje ja, net onder de voldoende, gezond. Omdat ik dus nog steeds wel last heb van psychotische klachten. [...] En ik ook zie dat ik dat heb als ik bijvoorbeeld sociaal een beetje alleen, eenzaam ben zeg maar op momenten. [...] Dus ik ben dan vaak alleen en dat zie ik, in dat vlak ben ik dan ook een beetje ongezond.

Fysiek ben ik wel aardig gezond en mentaal ben ik 'mwah' gezond, maar wel herstellende. Dus ik denk, ik denk dat ik mijzelf een zesje zou geven zeg maar op schaal van 0 tot 10.

Stijging ervaren gezondheid onder Utrechtse ouderen zet niet door

55% van de Utrechtse ouderen (65 jaar en ouder) geeft in het najaar van 2022 aan dat zij een goede gezondheid hebben. Daarmee is het percentage voor ouderen in 2022 lager dan in 2020 en weer vergelijkbaar met 2018. Deze daling is ook landelijk en in Amsterdam en Rotterdam zichtbaar, maar niet in Den Haag. Net als in de andere grote steden is de ervaren gezondheid van ouderen in Utrecht lager dan gemiddeld in Nederland. Landelijk voelt 61% van de 65-plussers zich gezond. 

Goed ervaren gezondheid Utrechtse ouderen

65-plussers met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond

Een kwart van de ouderen die moeite hebben met rondkomen voelt zich gezond

Van de ouderen die moeite hebben met rondkomen voelt 25% zich gezond. Dit is 60% onder ouderen die geen moeite hebben met rondkomen. Ouderen die niet in Nederland zijn geboren voelen zich ook minder vaak gezond, namelijk 37%. 

Ouderen uit de wijken Overvecht en Zuidwest voelen zich minder vaak gezond

43% van de ouderen uit Overvecht en Zuidwest ervaart een goede gezondheid. In de wijken Noordoost en Binnenstad voelen ouderen zich vaker gezond dan in andere wijken.

Image