Ervaren gezondheid

Als gemeente Utrecht willen we gezondheidsverschillen tussen de laagste en hoogste sociaaleconomische groepen in onze stad met 30% verkleinen in 2040. Dit monitoren we met de indicator ‘goed ervaren gezondheid’. Deze splitsen we uit naar leeftijd, wijken, opleidingsniveau, mate waarin iemand kan rondkomen en migratieachtergrond. Via onderstaande knop staat deze informatie weergegeven in grafieken en infographics.

Monitoring gezondheidswinst

Kinderen

• 90% van de Utrechtse kinderen is positief over hun eigen gezondheid
• Kinderen die opgroeien in een gezin met co-ouderschap voelen zich minder vaak gezond
• De ervaren gezondheid verschilt niet aantoonbaar tussen wijken
• Met een groot deel van de kinderen gaat het goed in coronatijd

Jongeren

• 86% van de Utrechtse jongeren is positief over hun eigen gezondheid
• Ervaren gezondheid van Utrechtse jongeren is hoger dan landelijk
• Jongeren op het vmbo voelen zich minder vaak gezond
• 79% van de jongeren uit Overvecht voelt zich gezond
• Het gaat goed met de meeste jongeren in coronatijd

Jongvolwassenen

• Twee derde van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich gezond
• Jongvolwassenen met een vwo-of wo-opleiding voelen zich vaker gezond
• Driekwart van de mbo-studenten voelt zich gezond

Volwassenen

• 87% van de Utrechtse volwassenen voelt zich gezond
• Ervaren gezondheid van Utrechtse volwassenen is hoger dan landelijk en andere grote steden
• Utrechters met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond
• Utrechters met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond voelen zich minder vaak gezond
• De ervaren gezondheid is minder goed bij eenpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen
• Utrechters in de wijken Noordoost en Oost voelen zich vaker gezond
• 18% van de Utrechters ervaart een verslechtering van hun gezondheid door corona
• Drie op de tien Utrechters in een kwetsbare situatie voelen zich gezond

Ouderen

• Meer Utrechtse ouderen voelen zich gezond
• Ervaren gezondheid van Utrechtse ouderen is sterker gestegen dan landelijk en andere grote steden
• 38% van de ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond voelt zich gezond
• 65-plussers met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond
• 55% van de alleenwonende ouderen voelt zich gezond
• Ouderen uit Noordwest en Overvecht voelen zich minder vaak gezond

Veel aspecten bepalen de ervaren gezondheid

De ervaren gezondheid is het oordeel van een persoon over zijn of haar eigen gezondheid. Dit gaat vaak om de lichamelijke en psychische gezondheid, maar kan ook bepaald worden door sociale factoren, zoals de leefstijl. Ervaren gezondheid is sterk gerelateerd aan sterfte. Hoe slechter iemand zijn of haar eigen gezondheid ervaart, hoe hoger de kans op overlijden.

90% van de Utrechtse kinderen is positief over hun eigen gezondheid

In het najaar van 2021 voelde 90% van de kinderen uit groep zeven en acht van het basisonderwijs in Utrecht zich gezond. Dit percentage blijft gelijk in de afgelopen jaren. Van de kinderen uit een gezin met een lage welvaart voelt 83% zich gezond. Kinderen uit een gezin met een hoge welvaart ervaren vaker een goede gezondheid.

Image

Kinderen die opgroeien in een gezin met co-ouderschap voelen zich minder vaak gezond

84% van de 10- t/m 12-jarigen die opgroeien in co-ouderschap ervaart een goede gezondheid. Dit is hoger onder kinderen die bij beide eigen ouders wonen, namelijk 91%. Van de kinderen die opgroeien in een eenoudergezin voelt 90% zich gezond.

De ervaren gezondheid verschilt niet aantoonbaar tussen wijken

Het percentage Utrechtse kinderen dat zich gezond voelt, verschilt niet aantoonbaar tussen wijken. In alle wijken hebben ongeveer negen op de tien kinderen een goed ervaren gezondheid. Onder volwassenen is dit beeld anders, de verschillen in goed ervaren gezondheid tussen wijken zijn groot. Cijfers hierover staan in de tekst over volwassenen.

Image

Met een groot deel van de kinderen gaat het goed in coronatijd

In april 2021 voelde driekwart van de Utrechtse kinderen (10-11 jaar) die mee hebben gedaan aan het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek zich goed. Ze leggen uit dat dit komt doordat ze blij of vrolijk zijn, ze met hun vrienden kunnen afspreken of omdat ze school leuk vinden. Een aantal kinderen zegt dat het goed met ze gaat omdat ze na de scholensluiting (van december 2020 tot februari 2021) weer naar school kunnen.

Nou, ik zit nu lekker in mijn vel en ik heb veel vrienden om mee af te spreken.

Met enkele kinderen ging het in april 2021 niet zo goed, met name omdat ze minder mensen kunnen zien, omdat er niets te doen is of omdat ze ruzie hebben met (één van hun) gezinsleden.

Het gaat goed met me, maar corona is stom en ik wou gewoon dat het verdwenen was.

Omdat het gewoon goed gaat, maar ik toch dingen mis. Dat is vooral de gezelligheid met vrienden en familie.

Eén op de vijf kinderen geeft aan dat het niet goed, maar ook niet slecht gaat. De helft van hen noemt hiervoor redenen die te maken hebben met de coronamaatregelen. Toch zien we dat een deel van deze kinderen in staat is om de beperkingen door corona te relativeren; corona is niet leuk, maar ze maken er het beste van.

Ik heb voor dit gezichtje [niet blij, niet verdrietig] gekozen omdat ik de coronatijd niet zo leuk vind, want je mag steeds minder, maar omdat we misschien een hut van de gemeente mogen bouwen geen slechte [verdrietige] smiley.

86% van de Utrechtse jongeren is positief over hun eigen gezondheid

In het najaar van 2021 voelde 86% van de jongeren uit klas twee en vier van het voortgezet onderwijs in Utrecht zich gezond. Dit is gelijk aan 2019. 90% van de jongens en 82% van de meisjes ervaart een goede gezondheid. Jongeren in een eenoudergezin of jongeren die in een andere gezinsvorm opgroeien (zoals met een eigen ouder en stiefouder, pleegouders of grootouders) voelen zich minder vaak gezond. 

Image

Ervaren gezondheid van Utrechtse jongeren is hoger dan landelijk

Het percentage jongeren uit klas twee en vier met een goed ervaren gezondheid is in Utrecht hoger dan in Nederland, Den Haag en Rotterdam. De ervaren gezondheid van jongeren in Utrecht is vergelijkbaar met jongeren in Amsterdam en in de regio Utrecht.

Jongeren op het vmbo voelen zich minder vaak gezond>

83% van de vmbo-leerlingen ervaart een goede gezondheid. Van de havo-leerlingen voelt 85% zich gezond en van de vwo-leerlingen 89%. 

79% van de jongeren uit Overvecht voelt zich gezond

Van de jongeren uit de wijk Overvecht geeft 79% aan dat zij een goede gezondheid hebben. Dit is lager dan gemiddeld in Utrecht. Jongeren uit de wijk West voelen zich vaker gezond dan gemiddeld. 

Image

Het gaat goed met de meeste jongeren in coronatijd

In april 2021 voelden zeven op de tien Utrechtse jongeren (13-15 jaar) die mee hebben gedaan aan het kwalitatieve Jeugd in Coronatijd onderzoek zich goed. De meeste jongeren noemen hiervoor geen reden. Sommige jongeren noemen dat ze zich goed voelen omdat ze vrienden weer kunnen zien en omdat het lekker weer is. Eén op de tien jongeren geeft aan dat het niet zo goed gaat. Zij voelen zich bijvoorbeeld verdrietig of boos omdat ze niets te doen hebben, maar ook om niet-corona gerelateerde redenen zoals een toets of een vervelende les. Twee op de tien jongeren voelen zich neutraal of wel oké. Verder voelt één op de acht jongeren zich moe, vaak omdat ze slecht of te kort hebben geslapen.

Goed, wel een beetje moe maar voor de rest gaat het goed. Ik heb zin in dat ik morgen thuisschool heb en dan een uurtje langer kan uitslapen. Ik heb ook heel veel zin in de meivakantie.

Twee derde van de jongvolwassenen in Utrecht voelt zich gezond

In het voorjaar van 2021 ervaart 66% van de Utrechtse jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) dat hun gezondheid goed is. De ervaren gezondheid in de gemeente Utrecht is gelijk aan de regio Utrecht, ook in de regiogemeenten heeft 66% van de jongvolwassenen een goed ervaren gezondheid. 

Ervaren gezondheid van jongvolwassenen in coronatijd

Image

Jongvolwassenen met een vwo-of wo-opleiding voelen zich vaker gezond

71% van de jongvolwassenen die een vwo of universitaire opleiding volgen of hebben afgerond, voelt zich gezond. Dit is hoger dan onder jongvolwassenen met een andere opleiding. 

Goed ervaren gezondheid naar opleiding

Image

Geen verschillen tussen wijken in goed ervaren gezondheid:

Image

Driekwart van de mbo-studenten voelt zich gezond

73% van de mbo-studenten in Utrecht geeft in het najaar van 2019 aan dat zij zich gezond voelen. Van de meisjes heeft 70% een goed ervaren gezondheid, van de jongens is dit 77%. Mbo-studenten die bij hun beide ouders wonen, voelen zich vaker gezond. Ook voelen mbo-studenten van 16 of 17 jaar zich gezonder dan mbo-studenten van 18 jaar en ouder. 

87% van de Utrechtse volwassenen voelt zich gezond

Van de volwassenen (18-64 jaar) in Utrecht geeft 87% in 2020 aan dat zij een goede gezondheid hebben. Dit is hoger dan in 2018 (en de jaren daarvoor), toen had 81% van de volwassenen een goed ervaren gezondheid. Gezien de coronacrisis is het opvallend dat meer volwassenen hun gezondheid als goed ervaren. Met het toenemen van de leeftijd voelen mensen zich minder gezond. 91% van de 18- tot 39-jarigen voelt zich gezond, onder 55- tot 64-jarigen is dit 74%. 

Ervaren gezondheid van Utrechtse volwassenen is hoger dan landelijk en andere grote steden

Het percentage 18- tot 64-jarigen met een goed ervaren gezondheid is in Utrecht hoger dan in Nederland, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Tussen 2012 en 2020 is het percentage volwassenen met een goed ervaren gezondheid in alle vier de grote steden ongeveer evenveel toegenomen.

Utrechters met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond

Hoe hoger Utrechters zijn opgeleid, hoe vaker zij zich gezond voelen. 92% van de volwassenen met een hbo- of wo-opleiding ervaart de gezondheid als goed. Dit is 62% onder volwassenen die basisonderwijs, lbo of mavo hebben afgerond.

Goed ervaren gezondheid naar opleiding

Image

Utrechters met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond voelen zich minder vaak gezond

70% van de Utrechters met een Turkse migratieachtergrond en 74% van de Utrechters met een Marokkaanse migratieachtergrond voelt zich gezond. Dit is 90% onder volwassenen zonder migratieachtergrond.

De ervaren gezondheid is minder goed bij eenpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen

79% van de alleenwonenden in Utrecht geeft aan dat zij een goede gezondheid hebben. Van de alleenstaande ouders voelt 81% zich gezond. Volwassenen die samenwonen met een partner (en kinderen) voelen zich vaker gezond, namelijk 89%.

Utrechters in de wijken Noordoost en Oost voelen zich vaker gezond

92% van de volwassenen uit Noordoost en 90% van de volwassenen uit Oost geeft aan dat zij een goede gezondheid hebben. Utrechters die in Overvecht wonen geven dit het minst vaak aan. 76% van de volwassenen in Overvecht heeft een goed ervaren gezondheid.

Image

18% van de Utrechters ervaart een verslechtering van hun gezondheid door corona

Van de volwassenen geeft 18% aan dat hun gezondheid door de coronacrisis is verslechterd. Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond, Utrechters die alleen wonen en Utrechters met basisonderwijs of een lbo- of mavo-opleiding geven dit vaker aan. 9% van alle volwassenen geeft aan dat hun gezondheid verbeterd is door de coronacrisis. Dit geldt vaker voor de jongere leeftijdsgroep. Van de 18- t/m 39-jarigen geeft 11% aan dat hun gezondheid verbeterd is, onder 55- t/m 64-jarigen is dit 6%.

Drie op de tien Utrechters in een kwetsbare situatie voelen zich gezond

Uit een peiling van panel Meetellen in Utrecht blijkt dat 29% van de Utrechters in een kwetsbare situatie een goed ervaren gezondheid heeft. Dit is lager dan gemiddeld onder volwassenen in Utrecht. 54% van de panelleden zegt dat hun gezondheid ’wel gaat’ en 17% noemt hun gezondheid slecht. Tijdens de interviews gaven panelleden verschillende redenen waarom zij zich niet gezond voelen. Een deel van hen noemt dat zij zich niet gezond voelen doordat zij psychische klachten hebben. Ook zijn er panelleden die zich door lichamelijke problemen niet gezond voelen.

...ik voel me dus een beetje ja, net onder de voldoende, gezond. Omdat ik dus nog steeds wel last heb van psychotische klachten. [...] En ik ook zie dat ik dat heb als ik bijvoorbeeld sociaal een beetje alleen, eenzaam ben zeg maar op momenten. [...] Dus ik ben dan vaak alleen en dat zie ik, in dat vlak ben ik dan ook een beetje ongezond.

Fysiek ben ik wel aardig gezond en mentaal ben ik 'mwah' gezond, maar wel herstellende. Dus ik denk, ik denk dat ik mijzelf een zesje zou geven zeg maar op schaal van 0 tot 10.

Meer Utrechtse ouderen voelen zich gezond

Steeds meer 65-plussers in Utrecht geven aan dat zij zich gezond voelen. 60% van de ouderen heeft in 2020 een goed ervaren gezondheid, in 2012 was dit nog 48%. Gezien de coronacrisis is het opvallend dat meer ouderen hun gezondheid als goed ervaren. Van de 65- tot 79-jarigen voelt 63% zich gezond, onder 80-plussers is dit 49%.

Goed ervaren gezondheid Utrechtse ouderen 2012 - 2020

Ervaren gezondheid van Utrechtse ouderen is sterker gestegen dan landelijk en andere grote steden

Het percentage 65-plussers met een goed ervaren gezondheid is in Utrecht tussen 2012 en 2020 sterker gestegen dan in Nederland, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Utrecht heeft hiermee een inhaalslag gemaakt. In 2012 was het percentage ouderen met een goed ervaren gezondheid in Utrecht het laagst van de vier grote steden. Nu is dit percentage vergelijkbaar met Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Net als in de andere grote steden is de ervaren gezondheid van ouderen in Utrecht lager dan landelijk. In Utrecht voelt 60% van de 65-plussers zich gezond, in Nederland is dat 67%.

38% van de ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond voelt zich gezond

Utrechtse ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond hebben minder vaak een goed ervaren gezondheid. Dit is 38%. Van de 65-plussers zonder migratieachtergrond of met een westerse migratieachtergrond voelt bijna twee derde zich gezond.

Image

65-plussers met een hbo- of wo-opleiding voelen zich vaker gezond

75% van de ouderen in Utrecht met een hbo- of wo-opleiding ervaart de eigen gezondheid als goed. Van de ouderen met een middelbare opleiding voelt 58% zich gezond. Onder ouderen die basisonderwijs, lbo of mavo hebben afgerond, is dit 51%.

55% van de alleenwonende ouderen voelt zich gezond

Ruim de helft van de ouderen die alleen wonen ervaart de eigen gezondheid als goed. Dit is hoger onder ouderen die samenwonen met iemand (partner en/of kind(eren). Van hen voelt 63% zich gezond.

Ouderen uit Noordwest en Overvecht voelen zich minder vaak gezond

48% van de ouderen in Noordwest en 47% van de ouderen in Overvecht heeft een goed ervaren gezondheid. In de wijken Noordoost, Oost en Binnenstad voelen ouderen zich vaker gezond dan gemiddeld.

Image