Toegang tot zorg en zorgverzekering

Jongvolwassenen

• Ruim een kwart van de jongvolwassenen heeft te maken gehad met uitgestelde zorg
• Jongvolwassenen die zelfstandig wonen hebben vaker te maken gehad met uitgestelde zorg
• 35% van jongvolwassenen in Overvecht heeft te maken gehad met uitgestelde zorg

Volwassenen

• 7% van de Utrechtse volwassenen heeft benodigde zorg niet ontvangen wegens de coronacrisis
• Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond ontvangen minder vaak benodigde zorg
• Utrechters met een laag of middelbaar opleidingsniveau ontvangen minder vaak benodigde zorg
• Een op de vijf volwassenen in Overvecht heeft benodigde zorg niet ontvangen

Ouderen

• 6% van de Utrechtse ouderen heeft benodigde zorg niet ontvangen wegens de coronacrisis
• Utrechtse ouderen tussen de 65 en 80 jaar ontvangen minder vaak benodigde zorg dan 80-plussers
• Ouderen in Noordwest ontvangen minder vaak benodigde zorg

Goede zorg kan ziekten of aandoeningen voorkomen, verminderen of genezen

Een toegankelijke en goede gezondheidszorg kan ziekten of aandoeningen voorkomen, verminderen of genezen. Goede zorg kan ook de kwaliteit van leven met een chronische aandoening verbeteren. In vergelijking met andere landen is de gezondheidszorg in Nederland (zeer) goed. Door medische vooruitgang en technologie is steeds meer mogelijk.

Er is veel veranderd in de zorg

De laatste jaren is in de organisatie van de zorg veel veranderd. Zorg en ondersteuning richten zich steeds vaker niet alleen op herstel en verzorging, maar ook op meedoen in de maatschappij. Ook wordt zorg en ondersteuning steeds vaker dichtbij huis georganiseerd. De gemeente heeft meer taken rond maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de zorg voor jeugd gekregen. Huisartsen en gezondheidscentra geven vaker medische zorg die voorheen alleen in ziekenhuizen gegeven werd.

Onduidelijkheden over toegang tot zorg en ondersteuning

Diverse landelijke rapporten beschrijven dat in Nederland de ongerustheid over de gezondheidszorg toeneemt, onder andere vanwege de vele veranderingen van de laatste jaren. Steeds meer mensen, ook hoger opgeleiden, verdwalen in het aanbod of vinden niet wat ze nodig hebben. Ook onderzoek van de Nationale Ombudsman laat zien dat burgers (nog steeds) knelpunten ervaren bij de toegang tot zorg. Deze knelpunten zijn groot, ingrijpend en urgent en kunnen ertoe leiden dat mensen buiten de boot vallen.

Diverse Utrechtse professionals en inwoners uitten deze zorgen ook in de duidingsgesprekken. Ze hebben vooral zorgen over onduidelijkheden rond toegang tot zorg en het mijden van zorg of ondersteuning. Hierbij noemen ze onder meer ouderen, migranten, Utrechters met psychiatrische problematiek, Utrechters met een (licht) verstandelijke beperking, laaggeletterden, digibeten en studenten.

In duidingsgesprekken geven Utrechters verschillende mogelijke oorzaken voor het niet ontvangen of mijden van zorg. Na alle veranderingen kan het lastig zijn de weg te vinden in het nieuwe zorg- en ondersteuningslandschap. Dit is vooral ingewikkeld als er meerdere zorg- en ondersteuningsvragen tegelijkertijd spelen, die vaak ook vanuit verschillende wetten worden geregeld en gefinancierd. Dat steeds meer contact digitaal verloopt, kan dit gevoel van onoverzichtelijkheid versterken. Er bestaan veel regelingen, maar soms is het (te) ingewikkeld deze te vinden en er optimaal gebruik van te maken. Daarbij komt dat niet alle Utrechters in staat zijn goed te verwoorden wat hun probleem of (achterliggende) vraag is. Kosten, bijvoorbeeld in de vorm van een eigen risico of eigen bijdrage, maken sommige mensen terughoudend om van zorg gebruik te maken. Ook is er soms sprake van wantrouwen, schaamte, zorgen om privacy, wars zijn van bemoeienis of het gevoel niet serieus te worden genomen.

Uit duidingsgesprekken:

Mensen die kwetsbaar zijn, komen niet uit zichzelf.

• Professional

Er is veel onduidelijkheid over hoe de zorg is ingericht, ze weten niet waar ze heen moeten, wat de kosten zijn en wat de gevolgen zijn van het niet inschrijven bij een huisarts. Dan gaan ze echt pas naar de huisarts toe als het echt niet verder kan. Dat is zo met psychische problemen, maar ook gewoon als ze ergens pijn hebben. Dus de problemen stapelen zich op en worden steeds groter.

• Student

De weg weten als je iets nodig hebt. De transitie heeft erin gehakt en mensen weten niet meer waar ze moeten zijn.

• Wijkraad

Participatie waar we in zitten vraagt een en ander van mensen, ook technologie. Kunnen ze het wel bijbenen? Kunnen ouderen alle digitale wegen wel vinden? Willen ze dat? Eng? Groep eronder (nog niet echt oud) heeft er al moeite mee.

• Professional

Basiszorgverzekering en eigen risico zijn verplicht

De zorgverzekering vergoedt de kosten van diagnoses en behandelingen van ziekten en aandoeningen. De basiszorgverzekering is in Nederland wettelijk verplicht en dekt een groot deel van de zorgkosten, zoals huisartsbezoek. Voor volwassenen vallen bijvoorbeeld tandartskosten, kraamzorg en vaak ook fysiotherapie (afhankelijk van de klacht) buiten de basiszorgverzekering. Bij het afsluiten van een zorgverzekering geldt ook altijd een verplicht eigen risico. Naast het verplichte eigen risico kan gekozen worden voor een vrijwillig extra eigen risico. Hoe hoger dit vrijwillige eigen risico, des te lager de zorgpremie.

Ruim een kwart van de jongvolwassenen heeft te maken gehad met uitgestelde zorg door corona

Door de coronapandemie heeft 27% van de jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) in Utrecht te maken gehad met zorg die is uitgesteld of afgezegd, door henzelf of door zorgverleners. Dit percentage is vergelijkbaar met landelijk en in de regio Utrecht. 41% van de jongvolwassenen die te maken heeft gehad met uitgestelde zorg geeft in mei t/m juli 2022 aan negatieve gevolgen hiervan te ervaren, zoals meer klachten of stress. Een coronabesmetting of quarantaineplicht was de meest voorkomende reden dat de zorg is uitgesteld of afgezegd.

Image

Jongvolwassenen die alleen wonen hebben vaker te maken gehad met uitgestelde zorg door corona

Jongvolwassenen die alleen wonen hebben het afgelopen jaar vaker dan gemiddeld benodigde zorg niet ontvangen, 32% geeft aan zorg niet te hebben ontvangen vanwege de coronapandemie. Onder jongvolwassenen die nog bij hun ouders wonen is dit percentage lager, namelijk 23%.

35% van jongvolwassenen in Overvecht heeft te maken gehad met uitgestelde zorg

Ruim een derde van de jongvolwassenen in Overvecht geeft aan dat zij het afgelopen jaar te maken hebben gehad met zorg die is uitgesteld of afgezegd vanwege de coronapandemie, door henzelf of door zorgverleners. In Vleuten-De Meern geven jongvolwassenen juist minder vaak dan gemiddeld aan dat zij benodigde zorg niet hebben ontvangen.

Image

Voor de meest recente cijfers zie: zorggebruik.

7% van de Utrechtse volwassenen heeft benodigde zorg niet ontvangen vanwege de coronacrisis

Van de Utrechtse volwassenen (18-64 jaar) geeft 7% in 2020 aan dat zij vanwege de coronacrisis het afgelopen jaar een medische of tandheelkundige behandeling niet hebben ontvangen terwijl zij die zelf wel nodig vonden. De coronacrisis is daarmee de belangrijkste reden waarom volwassenen het afgelopen jaar benodigde zorg niet hebben ontvangen. In totaal geeft 13% van de volwassenen aan dat zij in het afgelopen jaar een medische behandeling nodig hadden maar deze niet hebben ontvangen. Dit is hoger dan in 2018, toen 9% van de volwassenen aangaf benodigde zorg niet te hebben ontvangen. Binnen een panel van kwetsbaren in Utrecht geeft 12% aan benodigde zorg niet te hebben ontvangen. Dit is ongeveer gelijk aan het gemiddelde in Utrecht. Naast de coronacrisis zijn ook de kosten van de behandeling een vaak genoemde reden.

Image

Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond ontvangen minder vaak benodigde zorg

Image

Utrechtse volwassenen met een laag of middelbaar opleidingsniveau ontvangen minder vaak benodigde zorg

18% van de volwassenen met alleen basisonderwijs of een lbo-, mavo- of vmbo-opleiding geeft aan dat zij een medische behandeling niet ontvangen hebben die zij zelf wel nodig vonden. Ook volwassenen met een mbo-, havo- of vwo-opleiding ontvingen het afgelopen jaar minder vaak dan gemiddeld benodigde zorg, 15% geeft aan dat zij een behandeling nodig hadden maar deze niet hebben ontvangen. Onder volwassenen met een hbo- of wo-opleiding is dit percentage 11%.

Een op de vijf volwassenen in Overvecht heeft benodigde zorg niet ontvangen

Volwassenen in Overvecht geven vaker dan gemiddeld aan dat zij in het afgelopen jaar een medische behandeling niet hebben ontvangen die zij zelf wel nodig vonden. Volwassenen in Vleuten-De Meern geven juist minder vaak dan gemiddeld aan dat zij benodigde zorg niet hebben ontvangen.

Image

Voor de meest recente cijfers zie: zorggebruik.

6% van de Utrechtse ouderen heeft benodigde zorg niet ontvangen wegens de coronacrisis

Van de Utrechtse ouderen (65-plussers) geeft 6% in 2020 aan dat zij vanwege de coronacrisis het afgelopen jaar een medische of tandheelkundige behandeling niet hebben ontvangen terwijl zij die zelf wel nodig vonden. De coronacrisis is daarmee de belangrijkste reden waarom ouderen het afgelopen jaar benodigde zorg niet hebben ontvangen. In totaal geeft 9% van de ouderen aan dat zij een medische behandeling nodig vonden, maar deze niet hebben ontvangen. Dit is hoger dan in 2018, toen 5% van de ouderen aangaf benodigde zorg niet te hebben ontvangen. Na de coronacrisis zijn de kosten van de behandeling de belangrijkste reden om een behandeling (nog) niet te ondergaan.

Image

Utrechtse ouderen tussen de 65 en 80 jaar ontvangen minder vaak benodigde zorg dan 80-plussers

Eén op de tien ouderen tussen de 65 en 80 jaar geeft aan dat zij een medische behandeling nodig vonden, maar deze niet hebben ontvangen. Onder 80-plussers is dit percentage lager, namelijk 5%.

Ouderen in Noordwest ontvangen minder vaak benodigde zorg

Image