Image
Twee wandelende vrouwen

Opleiding en vaardigheden

Image
Leerlingen in de klas.

Verschillen in Utrecht

Verschillen in opleiding en vaardigheden beginnen al op jonge leeftijd. Kinderen van ouders met een middelbare of praktische opleiding zijn minder taalvaardig in vergelijking met kinderen van ouders met een hbo- of wo-opleiding. Dit geldt ook voor kinderen met een niet-westerse migratieachtergrond in vergelijking met kinderen zonder migratieachtergrond. (Risico) op taalachterstand komt vooral voor bij kinderen die in Overvecht of Zuidwest wonen. Peuters uit Overvecht (63%) en Zuidwest (47%) krijgen vaker een advies voor de voorschool dan peuters uit andere wijken.

6% van de Utrechtse jongeren van 17 tot 23 jaar heeft in 2021 geen startkwalificatie behaald en staat niet op een school ingeschreven. In Overvecht ligt dit percentage op 12%, in de wijken Noordoost en Oost is dit 2% van de jongeren. Van de Utrechtse volwassenen heeft 65% een hbo- of wo-opleiding en 14% basisonderwijs of een vmbo-opleiding in 2020. Volwassenen met een lager opleidingsniveau zijn gemiddeld ouder, hebben vaker een niet-westerse migratieachtergrond of moeite met rondkomen.

Jongeren (17-23 jaar) met startkwalificatie of schoolinschrijving, 2021

Infogram URL

De grootste verschillen in gezondheidsvaardigheden, digitale vaardigheden en regie over het eigen leven zien we tussen groepen met een verschillende opleiding. Bijna een kwart van de Utrechters met basisonderwijs of een vmbo-opleiding heeft moeite met het begrijpen van gezondheidsinformatie. Ook hebben ze vaak moeite met het invullen van formulieren van zorgverleners en voelen ze zich minder digitaal vaardig. Utrechters met een hbo- of wo-opleiding geven dit bijna nooit aan. Daarnaast ervaart 24% van de volwassenen met basisonderwijs of vmbo onvoldoende regie over hun eigen leven. Dit is 5% van de volwassenen met een hbo- of wo-opleiding.

Moeite met begrijpen gezondheidsinformatie (2020) en digitaal beperkt (2019) naar opleiding

Infogram URL

Er zijn ook grote verschillen in opleiding en vaardigheden naar leeftijd. Met stijgende leeftijd, heeft men vaker basisonderwijs en minder vaardigheden of regie over het eigen leven. Ongeveer een kwart van de 80-plussers heeft moeite met het begrijpen van gezondheidsinformatie of ervaart onvoldoende regie over het eigen leven, tegenover 3% 18- t/m 39-jarigen die moeite heeft met het begrijpen van informatie en 6% die onvoldoende regie over het eigen leven ervaart.

Langjarige ontwikkelingen in de verschillen

Hieronder beschrijven we de langjarige trends in opleiding en vaardigheden van volwassenen. We kijken terug in de tijd, soms al vanaf 2003.

Het opleidingsniveau van volwassenen in Utrecht stijgt tussen 2003 en 2020 en de verschillen nemen af. De verschillen in opleidingsniveau worden kleiner, omdat het percentage inwoners met basisonderwijs sterker daalt in groepen waar dat vaker voorkomt. Dit zijn bijvoorbeeld 55-plussers, Utrechters die niet kunnen rondkomen, Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond en inwoners van Overvecht of Noordwest.

Basisonderwijs als hoogst afgeronde opleiding naar rondkomen

Infogram URL

De verschillen in regie over het eigen leven worden kleiner tussen 2008 en 2020 tussen groepen met een verschillende migratieachtergrond, maar groeien tussen opleidingsgroepen. De verschillen in ervaren regie tussen opleidingsgroepen zijn met name toegenomen tussen 2008 en 2014, toen inwoners met basisonderwijs of vmbo steeds minder vaak regie ervaarden. De verschillen in regie naar migratieachtergrond worden kleiner tussen 2008 en 2020, omdat Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond steeds vaker regie over hun eigen leven ervaren.

Onvoldoende regie over eigen leven naar opleiding

Infogram URL

Verschillen in gezondheidsvaardigheden zijn over het algemeen stabiel tussen 2014 en 2020. De verschillen in moeite met het invullen van medische formulieren nemen wel af naar rondkomen en migratieachtergrond. Utrechters die niet kunnen rondkomen en Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond hebben in 2020 minder vaak moeite met het invullen van medische formulieren dan in 2014 en lopen hun achterstand in. We zien een toename van verschillen in hulp bij het lezen van folders of brieven van zorgverleners naar leeftijd en opleiding. 55-plussers en Utrechters met een mbo- of hogere opleiding hebben steeds minder vaak hulp nodig, terwijl Utrechters met basisonderwijs of vmbo steeds vaker moeite hebben met het lezen van folders of brieven van zorgverleners.

Moeite met invullen medische formulieren naar migratieachtergrond

Infogram URL

Utrechters met een niet-westerse migratieachtergrond lopen hun achterstand qua opleiding en vaardigheden steeds verder in, ook in 2020. Zoals hierboven beschreven, neemt hun opleidingsniveau toe, ervaren ze vaker regie over hun eigen leven en hebben ze minder vaak moeite met het invullen van medische formulieren. Uitzondering op deze positieve ontwikkelingen is dat ze zich wel steeds vaker digitaal beperkt voelen.