Drugs

Samenvatting

Jongeren

7% van de jongeren uit klas vier heeft de afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
Meer jongeren experimenteren met hasj of wiet dan met lachgas
Jongeren uit Noordoost en Oost hebben vaker wel eens hasj of wiet gebruikt

Jongvolwassenen

Jongvolwassenen die samen met leeftijdsgenoten wonen gebruiken vaker drugs
Cannabis en XTC zijn de meest gebruikte drugs
13% van de mbo-studenten gebruikte cannabis in de laatste vier weken
Jongvolwassenen uit Noordwest, Oost en Binnenstad gebruiken vaker harddrugs
33% van de jongeren vindt het normaal om thuis drugs te gebruiken

Volwassenen

Ruim een op de vijf Utrechtse volwassenen gebruikt drugs
Jongere volwassenen zijn vaker cannabis gaan gebruiken
Het cannabisgebruik in Utrecht is vergelijkbaar met andere Nederlandse steden
Volwassenen uit de wijken West, Oost en Binnenstad gebruiken vaker cannabis

Wat houdt het in?

Cannabisgebruik kent risico’s voor de gezondheid

Door het gebruik van hasj of wiet (cannabis) kan iemand zich tijdelijk prettig voelen. Cannabisgebruik kent echter ook risico’s. Het kan de stemming en gedrag negatief beïnvloeden. Ook kan het gebruik van cannabis psychotische reacties uitlokken, zoals angsten, depressie en schizofrenie uit, vooral als iemand veel gebruikt.

Hasj en wiet hebben invloed op concentratie, reactievermogen en cognitief functioneren

Het gebruik van hasj of wiet vermindert tijdelijk de concentratie en het reactievermogen. Hierdoor kan het op het werk, bij de studie of in het verkeer minder goed gaan. Hoewel cannabis niet sterk verslavend is, kan men wel gewend raken aan blowen. Langdurig en intensief cannabisgebruik zorgt ervoor dat iemand minder goed cognitief kan functioneren. Dit effect verdwijnt meestal wel wanneer het cannabisgebruik stopt.

Cijfers over jongeren

7% van de jongeren uit klas vier heeft in de afgelopen maand hasj of wiet gebruikt

7% van de jongeren in de vierde klas van het voortgezet onderwijs in Utrecht geeft in 2021 aan in de laatste vier weken hasj of wiet te hebben gebruikt. Jongens uit de vierde klas gebruiken vaker hasj of wiet dan meisjes. Van de jongens heeft 8% in de laatste vier weken hasj of wiet gebruikt. Bij meisjes is dit 6%. Vierdeklassers op de havo hebben ook vaker recent hasj of wiet gebruikt dan andere vierdeklassers. In de tweede klas heeft 1% van de jongeren recent hasj of wiet gebruikt.

Percentage jongeren uit klas vier dat hasj of wiet heeft gebruikt in de laatste
vier weken:

6% van de vierdeklassers op het vmbo en het vwo heeft recent cannabis gebruikt. Dit is 11% bij vierdeklassers op de havo.

Meer jongeren experimenteren met hasj of wiet dan met lachgas

8% van de Utrechtse jongeren uit klas twee en vier heeft wel eens hasj of wiet gebruikt en 2% heeft wel eens lachgas gebruikt. Het percentage jongeren dat wel eens lachgas heeft gebruikt, is lager dan in 2019. Toen had 5% van de jongeren wel eens geëxperimenteerd met lachgas. Vierdeklassers hebben vaker al lachgas gebruikt dan tweedeklassers.

13% van de vierdeklassers heeft wel eens hasj of wiet gebruikt en 2% van de vierdeklassers heeft wel eens lachgas gebruikt.

Landelijke cijfers over gebruik van lachgas

In 2019 had 10% van de scholieren van 12-16 jaar in Nederland wel eens lachgas gebruikt. Het gebruik van lachgas door scholieren was in 2019 hoger dan in 2015. Toen had 8% van de scholieren wel eens lachgas gebruikt. Scholieren in Utrecht minder vaak dan andere scholieren in Nederland aan dat zij al eens lachgas hebben gebruikt.

Gebruik van lachgas komt het meest voor onder jongvolwassenen. Het percentage gebruikers in het afgelopen jaar is landelijk het hoogst onder jongvolwassenen van 18-19 jaar (14,5%) en 20-24 jaar (12,1%). Landelijk daalde in 2020 het gebruik van lachgas in het laatste jaar onder volwassenen.

Jongeren uit de wijken Noordoost en Oost hebben vaker wel eens hasj of wiet gebruikt

14% van de tweede- en vierdeklassers uit Noordoost en Oost geeft aan dat zij wel eens hasj of wiet hebben gebruikt. Dit is hoger dan het Utrechts gemiddelde van 8%. Jongeren uit de wijken Zuidwest en Vleuten-De Meern hebben minder vaak wel eens hasj of wiet gebruikt.

Percentage jongeren dat wel eens hasj of wiet heeft gebruikt, naar wijk

14% van de jongeren uit Noordoost en Oost geeft aan dat zij wel eens hasj of wiet hebben gebruikt.

Gezondheidsmonitor Jeugd in coronatijd

De landelijke corona Gezondheidsmonitor Jeugd is uitgevoerd van oktober tot en met december 2021 onder jongeren van klas twee en vier van het voortgezet onderwijs. De meeste leerlingen in Utrecht vulden de vragenlijst in oktober in. Het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Nederland steeg sterk in de loop van oktober. Op het moment van dataverzameling golden daardoor verschillende coronamaatregelen, die in november en december steeds verder werden aangescherpt.Nederland stevende weer af op een lockdown. Dit alles heeft invloed gehad op de resultaten van de Gezondheidsmonitor. Op de pagina over het coronavirus staat een overzicht van de maatregelen die tijdens dit onderzoek golden.

Cijfers over jongvolwassenen

Jongvolwassenen die samen met leeftijdsgenoten wonen gebruiken vaker drugs

Utrechtse jongvolwassenen (16-25 jaar) die zelfstandig met andere jongvolwassenen wonen, zoals in een studentenhuis, gebruikten in het voorjaar van 2021 vaker harddrugs of cannabis dan andere jongvolwassenen. Mannen gebruiken vaker drugs dan vrouwen. Jongeren van 19 tot 25 jaar oud gebruiken vaker harddrugs dan 16- tot 18-jarigen. Het gebruik van cannabis verschilt niet naar leeftijd. Een kwart van de jongeren die wel eens drugs gebruikt is in coronatijd meer drugs gaan gebruiken en 39% is juist minder drugs gaan gebruiken in coronatijd.

In het voorjaar van 2021 gebruikte 26% van de jongvolwassenen die zelfstandig met andere jongeren wonen cannabis en 24% harddrugs.

Cannabis en XTC zijn de meest gebruikte drugs

22% van de Utrechtse jongvolwassenen (16-25 jaar) heeft cannabis gebruikt in de laatste vier weken. 9% heeft in de afgelopen vier weken XTC gebruikt, 6% cocaïne en 5% ketamine. Bijna de helft van de jongvolwassenen heeft wel eens harddrugs gebruikt, en een op de vier jongvolwassenen gebruikte wel eens cannabis. Van de jongvolwassenen die wel eens cannabis hebben gebruikt, heeft het grootste gedeelte dit ook nog in de afgelopen vier weken gedaan. 13% van de jongvolwassenen heeft wel eens zonder doktersrecept ADHD-medicatie, zoals Ritalin, gebruikt.

22% van de jongvolwassenen gebruikte in de laatste vier weken cannabis en 9% XTC.

13% van de mbo-studenten gebruikte cannabis in de laatste vier weken

Een op de acht studenten op Utrechtse mbo’s geeft in het najaar van 2019 aan dat zij cannabis hebben gebruikt in de laatste vier weken. Mbo-studenten die in een gezin met beide ouders wonen, gebruiken minder vaak cannabis dan mbo-studenten die in een eenoudergezin of andere gezinsvorm wonen. Mbo-studenten met een migratieachtergrond gebruiken minder vaak cannabis dan studenten zonder een migratieachtergrond.

10% van de mbo-studenten die bij beide eigen ouders woont gebruikte de laatste vier weken cannabis. Bij studenten uit eenoudergezinnen is dit 17%.

Jongvolwassenen uit de wijken Noordwest, Oost en Binnenstad gebruiken vaker harddrugs

Een op de vier jongvolwassenen die wonen in de wijken West, Oost of Binnenstad heeft in de laatste vier weken harddrugs gebruikt. In Utrecht is dit gemiddeld 18%. Het gebruik van cannabis door jongvolwassenen verschilt niet tussen de wijken.

Percentage Utrechtse jongvolwassenen dat harddrugs gebruikt

33% van de jongeren vindt het normaal om thuis drugs te gebruiken

Een op de drie jongvolwassenen is het eens met de stelling dat het normaal is om thuis drugs te gebruiken. Jongvolwassenen die bij hun ouders wonen vinden dit minder vaak normaal. 35% geeft aan dat in hun vriendengroep vaak drugs wordt gebruikt. Twee op de vijf jongvolwassenen vinden het normaal als jongeren drugs gebruiken op een feestje of bij het uitgaan. Jongvolwassenen die zelfstandig met leeftijdsgenoten wonen vinden dit vaker normaal dan andere jongvolwassenen.

Verschillende databronnen

De data over jongvolwassenen zijn gebaseerd op de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2021, de Gezondheidspeiling 2020 en Mbo-onderzoek. De cijfers uit deze monitors verschillen van elkaar. Dit heeft meerdere redenen, namelijk de leeftijdsgroep, de methode en het moment van dataverzameling.

	Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2021	Gezondheidspeiling 2020	Mbo-onderzoek
Leeftijdsgroep	16- tot en met 25-jarigen	18+, waarbij onderscheid mogelijk is naar 18- tot en met 24-jarigen	16- tot en met 29-jarigen
Dataverzameling	- Benaderd via eigen netwerk en sociale media - Digitale vragenlijst	- Steekproef - Papieren of digitale vragenlijst	Op drie mbo-scholen
Moment	Voorjaar 2021 (kort na de tweede complete lockdown)	Najaar 2020 (net voor de tweede complete lockdown)	Najaar 2019

Cijfers over volwassenen

Ruim een op de vijf Utrechtse volwassenen gebruikt drugs

22% van de Utrechtse volwassenen (18-64 jaar) gaf in het najaar van 2020 aan in de laatste twaalf maanden soft- of harddrugs te hebben gebruikt. 10% van de volwassenen gebruikte in de laatste vier weken drugs. Cannabis en XTC zijn de meest gebruikte drugs.

Percentage Utrechtse volwassenen dat drugs gebruikt

16% van de Utrechtse volwassenen gebruikt cannabis en 14% gebruikt harddrugs

Jongere volwassenen zijn vaker cannabis gaan gebruiken

24% van de 18- t/m 39-jarige volwassenen gebruikte cannabis in de afgelopen 12 maanden. Dit percentage is hoger dan in eerdere metingen en hoger dan bij volwassenen van 40 jaar en ouder. Met name jongvolwassenen (18 t/m 24 jaar) gebruiken vaker cannabis. Jongvolwassenen gebruiken ook vaker andere drugs. Meer cijfers hierover zijn te vinden in de tekst over jongvolwassenen.

Percentage volwassenen dat de laatste 12 maanden cannabis heeft gebruikt

Het cannabisgebruik in Utrecht is vergelijkbaar met andere Nederlandse grote steden

In Utrecht is het cannabisgebruik in de afgelopen vier weken vergelijkbaar met dat in Rotterdam en Den Haag en lager dan in Amsterdam. Het percentage Utrechters dat in de afgelopen twaalf maanden cannabis heeft gebruikt is hoger dan in Rotterdam en Den Haag en lager dan in Amsterdam.

In de afgelopen 12 maanden heeft 22% van de Amsterdamse volwassenen cannabis gebruikt. In Utrecht was dit 16%, Rotterdam 14% en in Den Haag 12%.

Volwassenen uit de wijken West, Oost en Binnenstad gebruiken vaker cannabis

Het percentage Utrechters dat cannabis gebruikt is hoger in de wijken West, Oost en Binnenstad dan gemiddeld in Utrecht. Dit geldt zowel voor het gebruik in de afgelopen 12 maanden, als het gebruik in de laatste vier weken. In deze wijken en in de wijk Noordwest is ook het percentage volwassenen dat in de afgelopen 12 maanden harddrugs gebruikte hoger. In de wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern is het percentage volwassen dat cannabis gebruikt lager dan gemiddeld in Utrecht.

Percentage Utrechtse volwassenen dat cannabis of harddrugs gebruikt